Câu tục ngữ “Giang Sơn Dễ đổi Bản Tính Khó Dời” từ lâu đã trở thành một phần trong kho tàng văn hóa Việt Nam. Nó không chỉ đơn thuần là một lời răn dạy mà còn phản ánh một thực tế sâu sắc về sự khó khăn trong việc thay đổi bản chất, thói quen cố hữu của con người. Vậy câu tục ngữ này mang ý nghĩa gì và có liên hệ như thế nào đến việc xử lý vi phạm hành chính, đặc biệt là các trường hợp vi phạm nhiều lần?
Ý Nghĩa Sâu Xa của “Giang Sơn Dễ Đổi Bản Tính Khó Dời”
“Giang sơn dễ đổi bản tính khó dời” hàm ý rằng việc thay đổi một vùng đất, một quốc gia (giang sơn) có thể thực hiện được, tuy nhiên việc thay đổi bản chất, tính cách, thói quen đã ăn sâu vào một con người (bản tính) thì vô cùng khó khăn. Câu tục ngữ này nhấn mạnh đến sự bền bỉ, khó thay đổi của những phẩm chất cốt lõi bên trong mỗi người. Những thói quen, lối suy nghĩ, hành vi đã hình thành qua thời gian dài thường rất khó để loại bỏ hoặc thay đổi hoàn toàn.
Alt: Phong cảnh núi non Việt Nam, tượng trưng cho sự thay đổi của giang sơn trong câu tục ngữ
Vi Phạm Hành Chính Nhiều Lần: Minh Chứng Cho “Bản Tính Khó Dời”?
Trong lĩnh vực pháp luật, câu tục ngữ này có thể được liên hệ đến các trường hợp vi phạm hành chính nhiều lần. Theo khoản 6 Điều 2 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012, vi phạm hành chính nhiều lần là “trường hợp cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi vi phạm hành chính mà trước đó đã thực hiện hành vi vi phạm hành chính này nhưng chưa bị xử lý và chưa hết thời hiệu xử lý”.
Việc một cá nhân hoặc tổ chức liên tục vi phạm hành chính, dù đã từng bị xử lý, phần nào cho thấy sự “khó dời” của những thói quen, hành vi không đúng đắn. Có thể họ đã hình thành một lối sống xem thường pháp luật, hoặc đơn giản là không nhận thức được đầy đủ hậu quả của hành vi mình gây ra.
Vi Phạm Hành Chính Nhiều Lần Là Tình Tiết Tăng Nặng
Điều 10 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 quy định vi phạm hành chính nhiều lần là một trong những tình tiết tăng nặng khi xử lý vi phạm hành chính. Điều này xuất phát từ quan điểm cho rằng người vi phạm đã không rút kinh nghiệm từ những lần vi phạm trước, thậm chí còn tiếp tục tái phạm, thể hiện thái độ coi thường pháp luật.
Ngoài ra, Luật cũng liệt kê các tình tiết tăng nặng khác như:
- Vi phạm hành chính có tổ chức.
- Tái phạm.
- Xúi giục, lôi kéo người chưa thành niên vi phạm.
- Sử dụng người bị tâm thần hoặc bệnh khác làm mất khả năng nhận thức để vi phạm.
- Lăng mạ, phỉ báng người đang thi hành công vụ.
- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để vi phạm.
- Lợi dụng hoàn cảnh chiến tranh, thiên tai, dịch bệnh để vi phạm.
- Vi phạm trong thời gian đang chấp hành hình phạt hoặc quyết định áp dụng biện pháp xử lý vi phạm hành chính.
- Tiếp tục vi phạm mặc dù đã bị yêu cầu chấm dứt.
- Trốn tránh, che giấu vi phạm.
- Vi phạm có quy mô lớn, số lượng hoặc trị giá hàng hóa lớn.
- Vi phạm đối với nhiều người, trẻ em, người già, người khuyết tật, phụ nữ mang thai.
Alt: Còng tay, biểu tượng của hậu quả pháp lý cho hành vi vi phạm hành chính lặp lại
Nguyên Tắc Xử Phạt Vi Phạm Hành Chính
Việc xử phạt vi phạm hành chính phải tuân thủ các nguyên tắc được quy định tại Điều 3 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 (sửa đổi năm 2020), bao gồm:
- Mọi vi phạm phải được phát hiện, ngăn chặn kịp thời và xử lý nghiêm minh.
- Việc xử phạt phải nhanh chóng, công khai, khách quan, đúng thẩm quyền, bảo đảm công bằng, đúng pháp luật.
- Căn cứ vào tính chất, mức độ, hậu quả vi phạm, đối tượng vi phạm và tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng.
- Chỉ xử phạt khi có hành vi vi phạm do pháp luật quy định.
- Một hành vi vi phạm chỉ bị xử phạt một lần.
- Nhiều người cùng thực hiện một hành vi vi phạm thì mỗi người đều bị xử phạt.
- Một người thực hiện nhiều hành vi vi phạm hoặc vi phạm nhiều lần thì bị xử phạt về từng hành vi, trừ trường hợp vi phạm nhiều lần được quy định là tình tiết tăng nặng.
- Người có thẩm quyền xử phạt có trách nhiệm chứng minh vi phạm; cá nhân, tổ chức bị xử phạt có quyền chứng minh mình không vi phạm.
- Mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
Vượt Qua “Bản Tính Khó Dời”: Hy Vọng Thay Đổi
Mặc dù “giang sơn dễ đổi bản tính khó dời”, nhưng không có nghĩa là con người không thể thay đổi. Với sự giáo dục, rèn luyện, ý thức tự giác và sự nghiêm minh của pháp luật, những người có xu hướng vi phạm pháp luật vẫn có thể thay đổi hành vi, trở thành những công dân tốt, tuân thủ pháp luật. Quan trọng là tạo ra một môi trường khuyến khích sự thay đổi, giúp họ nhận thức được hậu quả của hành vi sai trái và có động lực để sửa chữa.
