Bài thơ “Gặp Lá Cơm Nếp” của Thanh Thảo không chỉ là một tác phẩm văn học, mà còn là một hành trình xúc động về tình yêu quê hương, đất nước và đặc biệt là tình mẫu tử thiêng liêng. Từng câu chữ nhẹ nhàng, giản dị nhưng lại chứa đựng những cảm xúc sâu sắc, chạm đến trái tim của biết bao người đọc.
Thanh Thảo, một nhà thơ đã quen thuộc với nhiều thế hệ học sinh qua những tác phẩm được đưa vào chương trình giảng dạy, đã khắc họa một cách tinh tế nỗi nhớ quê da diết trong bài thơ này.
Quê hương trong trái tim Thanh Thảo là những kỷ niệm ngọt ngào, là những hương vị thân quen gắn liền với tuổi thơ, là những điều mà dù đi đâu, về đâu, người ta vẫn luôn nhớ về:
Xa nhà đã mấy năm
Thèm bát cơm mùa gặt
Khói bay ngang tầm mắt
Mùi xôi sao lạ lùng.
Thời gian xa quê “đã mấy năm” là một khoảng thời gian dài, đủ để nỗi nhớ nhà, nhớ quê cồn cào trong lòng người lính. Trên con đường hành quân, hình ảnh lá cơm nếp cùng mùi hương đặc trưng đã khơi gợi những ký ức đẹp đẽ về quê hương, đặc biệt là hình ảnh bát xôi nếp thơm ngon của mùa gặt. Hình ảnh “Khói bay ngang tầm mắt” có lẽ là làn khói bếp từ những mái nhà ven đường, gợi nhớ về những kỷ niệm thân thương của một thời đã qua.
Nhưng sâu sắc hơn cả, nỗi nhớ trong trái tim nhà thơ hướng về người mẹ tảo tần, người đã dành cả cuộc đời chăm sóc cho gia đình:
Mẹ ở đâu, chiều nay
Nhặt lá về đun bếp
Câu hỏi tu từ “Mẹ ở đâu, chiều nay” thể hiện sự lo lắng, nhớ nhung da diết của người con xa nhà. Nhà thơ tự hỏi mẹ mình giờ ra sao, sức khỏe thế nào, còn nhặt lá đun bếp nấu xôi nếp nữa không. Hương vị xôi nếp mẹ nấu ngày nào vẫn còn vương vấn đâu đây, theo bước chân người con trên mọi nẻo đường:
Phải mẹ thổi cơm nếp
Mà thơm suốt đường con
Hương vị nếp xôi quê nhà là một món quà vô giá, không chỉ là món ăn bình dị, dân dã mà còn chứa đựng tình yêu thương bao la của người mẹ. Dù có thưởng thức bao nhiêu món ngon vật lạ trên đời, hương vị nếp xôi mẹ nấu vẫn là thứ mà người con mãi mãi trân trọng, nhớ về:
Ôi mùi vị quê hương
Con làm sao quên được
Tình yêu quê hương và tình mẫu tử hòa quyện vào nhau, trở thành lẽ sống thiêng liêng trong trái tim nhà thơ Thanh Thảo. Ông không hề so sánh hay đặt nặng bên nào hơn, mà chia đều tình cảm cho cả hai:
Mẹ già và đất nước
Chia đều nỗi nhớ thương
Bài thơ “Gặp lá cơm nếp” với thể thơ năm chữ ngắn gọn, nhịp điệu hài hòa, đã khắc họa một cách chân thực những cảm xúc sâu lắng của nhà thơ Thanh Thảo đối với mẹ và quê hương. Tình cảm ấy không phải ai cũng may mắn có được. Bài thơ đã gửi gắm những thông điệp ý nghĩa về tình yêu gia đình, quê hương, đất nước, lan tỏa những giá trị tốt đẹp đến tâm hồn người đọc.
