Sau chiến thắng Bạch Đằng năm 938, Ngô Quyền đã đặt nền móng cho một quốc gia độc lập, chấm dứt thời kỳ Bắc thuộc kéo dài. Vậy, tổ chức chính quyền, đời sống xã hội và văn hóa thời Ngô có những đặc điểm gì nổi bật?
1. Tổ Chức Chính Quyền Thời Ngô
Ngô Quyền không tiếp tục sử dụng chức Tiết độ sứ mà xây dựng một triều đình độc lập, thể hiện ý chí tự chủ và khẳng định chủ quyền quốc gia. Kinh đô được đặt tại Cổ Loa (Hà Nội), một vị trí có ý nghĩa lịch sử và quân sự quan trọng.
-
Trung ương:
- Vua đứng đầu, nắm mọi quyền hành, quyết định các công việc trọng đại của đất nước.
- Dưới vua có các quan văn, quan võ giúp việc, phụ trách các lĩnh vực khác nhau như hành chính, quân sự, ngoại giao. Tuy nhiên, tổ chức triều đình thời Ngô còn sơ khai, chưa có hệ thống quan lại hoàn chỉnh như các triều đại sau này.
-
Địa phương:
- Ngô Quyền giao quyền trấn giữ các châu quan trọng cho các tướng lĩnh có công, như Đinh Công Trứ ở Hoan Châu (Nghệ An, Hà Tĩnh), Kiều Công Hãn ở Phong Châu (Phú Thọ).
- Đây là một biện pháp quan trọng để củng cố quyền lực ở địa phương, đảm bảo sự ổn định và thống nhất của đất nước. Tuy nhiên, việc trao quyền lớn cho các tướng lĩnh cũng tiềm ẩn nguy cơ cát cứ, tạo tiền đề cho loạn lạc sau này.
2. Đời Sống Xã Hội Thời Ngô
Sau nhiều năm bị đô hộ, đời sống xã hội thời Ngô có những chuyển biến tích cực.
-
Nhân dân:
- Cuộc sống dần ổn định, người dân được hưởng thái bình sau chiến tranh.
- Tuy nhiên, tình trạng phân biệt giàu nghèo vẫn tồn tại, mâu thuẫn xã hội chưa được giải quyết triệt để.
-
Quan hệ xã hội:
- Quan hệ giữa triều đình và địa phương còn lỏng lẻo, các thế lực cát cứ vẫn tồn tại.
- Mâu thuẫn giữa các thế lực phong kiến ngày càng gay gắt, dẫn đến tình trạng “Loạn 12 sứ quân” sau khi Ngô Quyền qua đời.
3. Văn Hóa Thời Ngô
Ngô Quyền và triều đình đã có những chính sách nhằm khôi phục và phát triển văn hóa dân tộc.
-
Khôi phục truyền thống:
- Các phong tục, tập quán tốt đẹp của dân tộc được bảo tồn và phát huy.
- Tín ngưỡng dân gian, các lễ hội truyền thống được khôi phục.
-
Phát triển giáo dục:
- Mặc dù chưa có hệ thống giáo dục quy củ, nhưng việc học hành, thi cử vẫn được chú trọng.
- Nho giáo, Đạo giáo, Phật giáo tiếp tục phát triển, nhưng vẫn mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.
Đánh Giá
Triều Ngô tuy ngắn ngủi nhưng có ý nghĩa lịch sử vô cùng quan trọng. Ngô Quyền đã đặt nền móng cho một quốc gia độc lập, khẳng định chủ quyền và ý chí tự chủ của dân tộc. Tuy nhiên, do thời gian trị vì ngắn ngủi, tổ chức chính quyền còn sơ khai, mâu thuẫn xã hội chưa được giải quyết triệt để, dẫn đến tình trạng loạn lạc sau này. Dù vậy, những đóng góp của Ngô Quyền và triều Ngô vẫn mãi được ghi nhớ trong lịch sử dân tộc.
