Mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hiện đại. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích kết nối và chia sẻ thông tin, việc tham gia mạng xã hội cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn mà chúng ta cần hết sức cảnh giác.
Một trong những nguy cơ lớn nhất là lộ thông tin cá nhân.
Mạng xã hội khuyến khích người dùng chia sẻ thông tin cá nhân, từ tên tuổi, địa chỉ, số điện thoại đến sở thích, thói quen và các mối quan hệ. Những thông tin này, nếu không được bảo vệ cẩn thận, có thể bị kẻ xấu lợi dụng cho các mục đích như:
- Đánh cắp danh tính: Sử dụng thông tin cá nhân để tạo tài khoản giả mạo, thực hiện các hành vi lừa đảo hoặc vay tiền tín dụng.
- Theo dõi và quấy rối: Biết được địa chỉ và thói quen của bạn, kẻ xấu có thể theo dõi, quấy rối hoặc thậm chí gây nguy hiểm cho sự an toàn của bạn và gia đình.
- Lừa đảo trực tuyến: Dựa vào thông tin bạn chia sẻ, kẻ lừa đảo có thể tạo ra những kịch bản tinh vi để lừa bạn cung cấp thêm thông tin nhạy cảm như tài khoản ngân hàng, mật khẩu hoặc mã OTP.
Nguy cơ tiếp theo là bắt nạt và quấy rối trên mạng (cyberbullying).
Môi trường trực tuyến, với tính ẩn danh tương đối, tạo điều kiện cho những hành vi bắt nạt và quấy rối. Những hành vi này có thể bao gồm:
- Gửi tin nhắn đe dọa, xúc phạm: Sử dụng ngôn ngữ thô tục, lăng mạ, hạ nhục người khác trên mạng xã hội.
- Lan truyền tin đồn thất thiệt: Tung tin sai lệch, bôi nhọ danh dự, uy tín của người khác.
- Tạo nhóm anti (chống đối): Tập hợp những người có chung ý kiến tiêu cực về một cá nhân để tấn công, cô lập nạn nhân.
- Chia sẻ hình ảnh hoặc video riêng tư mà không được sự đồng ý: Vi phạm quyền riêng tư, gây tổn thương tinh thần sâu sắc cho nạn nhân.
Ngoài ra, lừa đảo chiếm đoạt tài sản cũng là một nguy cơ thường gặp.
Kẻ lừa đảo có thể sử dụng nhiều thủ đoạn tinh vi để chiếm đoạt tài sản của người dùng mạng xã hội, chẳng hạn như:
- Giả mạo các chương trình khuyến mãi, trúng thưởng: Yêu cầu người dùng cung cấp thông tin cá nhân hoặc chuyển tiền để nhận thưởng.
- Bán hàng giả, hàng kém chất lượng: Lợi dụng lòng tin của người dùng để bán các sản phẩm không đúng như quảng cáo.
- Kêu gọi từ thiện giả mạo: Tạo ra các câu chuyện cảm động để kêu gọi quyên góp tiền cho các mục đích không có thật.
- Chiếm đoạt tài khoản ngân hàng: Gửi tin nhắn hoặc email giả mạo ngân hàng để yêu cầu người dùng cung cấp thông tin đăng nhập.
Cuối cùng, tiếp xúc với nội dung độc hại cũng là một vấn đề đáng lo ngại.
Mạng xã hội là một môi trường mở, nơi người dùng có thể tự do chia sẻ thông tin. Tuy nhiên, điều này cũng đồng nghĩa với việc bạn có thể dễ dàng tiếp xúc với những nội dung độc hại, chẳng hạn như:
- Thông tin sai lệch, tin giả (fake news): Những thông tin này có thể gây hoang mang, tạo ra những nhận thức sai lệch về các vấn đề xã hội, chính trị.
- Nội dung bạo lực, khiêu dâm: Ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý, đặc biệt là đối với trẻ em và thanh thiếu niên.
- Thông tin kích động thù hận, phân biệt đối xử: Gây chia rẽ, làm tổn hại đến sự đoàn kết trong xã hội.
Để bảo vệ bản thân và những người xung quanh khỏi những nguy cơ mất an toàn trên mạng xã hội, chúng ta cần nâng cao ý thức cảnh giác, trang bị kiến thức và kỹ năng phòng tránh, đồng thời tuân thủ các quy tắc ứng xử trên mạng.
