a. Truyện ngụ ngôn mang nhiều đặc điểm nổi bật, được thể hiện rõ nét qua hai văn bản “Thỏ và rùa” và “Chuyện bó đũa”. Đó là việc sử dụng hình tượng loài vật, đồ vật để nói về con người và các vấn đề xã hội; cách kể chuyện ngắn gọn, súc tích, thường có yếu tố bất ngờ, gây cười; và cuối cùng là bài học sâu sắc, mang tính giáo dục cao được rút ra sau mỗi câu chuyện.
b. Về câu chuyện “Thỏ và rùa”, tôi đồng tình với ý kiến cho rằng việc rùa thắng thỏ là xứng đáng và thuyết phục. Mặc dù trong thực tế, tốc độ của rùa không thể so sánh với thỏ, nhưng câu chuyện này không chỉ đơn thuần là cuộc thi chạy. Nó còn là bài học về sự kiên trì, nhẫn nại và tinh thần không bỏ cuộc. Thỏ chủ quan, kiêu ngạo, coi thường đối thủ nên đã thất bại. Rùa chậm chạp nhưng không nản lòng, từng bước tiến về đích và giành chiến thắng. Điều này cho thấy, đôi khi, yếu tố quan trọng nhất để thành công không phải là năng lực vượt trội mà là ý chí và sự quyết tâm.
e. “Chuyện bó đũa” mang đầy đủ đặc trưng của một truyện ngụ ngôn. Truyện sử dụng hình ảnh bó đũa để nói về sức mạnh của sự đoàn kết. Nếu từng chiếc đũa dễ dàng bị bẻ gãy, thì cả bó đũa lại vô cùng vững chắc. Bài học rút ra là: đoàn kết tạo nên sức mạnh, chia rẽ dẫn đến thất bại. Cách xây dựng tình huống, nhân vật và bài học trong “Chuyện bó đũa” đều rất điển hình cho thể loại ngụ ngôn.
d. Cách kết thúc của “Chuyện bó đũa” và “Hai người bạn đồng hành và con gấu” đều có điểm chung là đưa ra một bài học đạo đức trực tiếp. “Chuyện bó đũa” kết thúc bằng lời khuyên về sự đoàn kết, còn “Hai người bạn đồng hành và con gấu” kết thúc bằng bài học về tình bạn chân thành. Điểm giống nhau này giúp ta lưu ý rằng, khi đọc truyện ngụ ngôn có cách kết thúc tương tự, cần chú ý đến thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm, đó thường là những bài học quý giá về cách sống, cách ứng xử trong cuộc đời.
đ.
Bảng so sánh tóm tắt tình huống và bài học giữa Thỏ và Rùa và Chuyện Bó Đũa, minh họa sự khác biệt trong cách tiếp cận và kết quả.
e. Tóm tắt truyện “Chuyện bó đũa”:
- Tình huống: Người cha muốn dạy các con về sức mạnh của sự đoàn kết.
- Cốt truyện: Người cha lần lượt bảo các con bẻ bó đũa, nhưng không ai làm được. Sau đó, ông tháo bó đũa ra và bảo từng người bẻ từng chiếc, thì ai cũng bẻ được.
- Bài học ứng xử: Anh em hòa thuận thì gia đình êm ấm, đoàn kết sẽ tạo nên sức mạnh.
g. Tôi không đồng ý với ý kiến cho rằng bài học vẫn không có gì thay đổi nếu thay hai nhân vật thỏ và rùa bằng hai nhân vật đều là thỏ hoặc hai nhân vật đều là rùa. Yếu tố tương phản giữa thỏ và rùa (nhanh nhẹn – chậm chạp, kiêu ngạo – kiên trì) là một phần quan trọng tạo nên sức hấp dẫn và ý nghĩa của câu chuyện. Nếu thay đổi nhân vật, bài học có thể vẫn còn, nhưng sẽ không còn sâu sắc và ấn tượng như ban đầu. Sự tương phản giúp làm nổi bật giá trị của sự kiên trì và khiêm tốn, đồng thời phê phán sự chủ quan và kiêu ngạo.
