Nhà văn Nguyễn Bá Học đã từng nói: “Đường đi khó, không khó vì ngăn sông cách núi mà khó vì lòng người ngại núi e sông”. Câu nói này ẩn chứa một triết lý sâu sắc về ý chí, nghị lực và thái độ của con người trước những thử thách, khó khăn trong cuộc sống.
Câu nói trên có thể được hiểu theo cả nghĩa đen và nghĩa bóng. Xét về nghĩa đen, “đường đi” là con đường vật chất, hữu hình mà chúng ta di chuyển trên đó. “Ngăn sông cách núi” là những trở ngại tự nhiên như sông sâu, núi cao khiến việc đi lại trở nên khó khăn. Tuy nhiên, Nguyễn Bá Học khẳng định rằng những trở ngại vật lý này không phải là yếu tố quyết định. Yếu tố quyết định chính là “lòng người ngại núi e sông”, tức là sự sợ hãi, thiếu ý chí và nghị lực của con người khi đối diện với khó khăn.
Xét về nghĩa bóng, “đường đi” tượng trưng cho con đường đời, con đường sự nghiệp mà mỗi người phải trải qua. “Ngăn sông cách núi” là những khó khăn, thử thách, gian khổ mà chúng ta gặp phải trên con đường đó. Và “lòng người ngại núi e sông” chính là thái độ bi quan, tiêu cực, thiếu tự tin và ý chí vươn lên của con người.
Như vậy, câu nói của Nguyễn Bá Học muốn nhấn mạnh rằng, trên con đường đời, khó khăn, thử thách là điều không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, điều quan trọng không phải là những khó khăn khách quan đó lớn đến đâu, mà là thái độ của chúng ta khi đối diện với chúng. Nếu chúng ta có ý chí kiên định, nghị lực phi thường, không ngại gian khổ, không sợ thất bại thì dù khó khăn đến mấy cũng có thể vượt qua. Ngược lại, nếu chúng ta thiếu ý chí, dễ nản lòng, sợ hãi thì dù con đường có bằng phẳng đến đâu cũng khó có thể đi đến đích.
Ý chí và nghị lực đóng vai trò vô cùng quan trọng trong cuộc sống của mỗi người. Nó là động lực thúc đẩy chúng ta vượt qua khó khăn, thử thách để đạt được mục tiêu của mình. Những người thành công trong cuộc sống đều là những người có ý chí và nghị lực phi thường. Họ không bao giờ bỏ cuộc trước khó khăn, luôn kiên trì theo đuổi ước mơ của mình đến cùng.
Trong lịch sử Việt Nam, có rất nhiều tấm gương về ý chí và nghị lực phi thường. Chủ tịch Hồ Chí Minh là một ví dụ điển hình. Người đã bôn ba khắp năm châu để tìm đường cứu nước, trải qua biết bao gian khổ, hy sinh nhưng không bao giờ nản lòng. Cuối cùng, Người đã lãnh đạo nhân dân ta giành được độc lập, tự do cho dân tộc.
Thầy giáo Nguyễn Ngọc Ký là một tấm gương sáng về ý chí và nghị lực vượt khó. Bị liệt cả hai tay từ nhỏ, nhưng thầy không đầu hàng số phận. Thầy đã nỗ lực tập viết bằng chân và trở thành một nhà giáo ưu tú, truyền cảm hứng cho biết bao thế hệ học sinh.
Trong cuộc sống hiện đại, chúng ta cũng có thể thấy rất nhiều tấm gương về ý chí và nghị lực. Những người khuyết tật, những người nghèo khổ, những người bệnh tật… Họ đều phải đối mặt với những khó khăn, thử thách lớn hơn người bình thường. Nhưng họ không đầu hàng số phận, mà luôn nỗ lực vươn lên để khẳng định bản thân và đóng góp cho xã hội.
Tuy nhiên, bên cạnh những tấm gương về ý chí và nghị lực, chúng ta cũng thấy không ít người dễ dàng bỏ cuộc khi gặp khó khăn. Họ sợ thất bại, sợ gian khổ, sợ phải đối mặt với những thử thách. Những người này thường không đạt được thành công trong cuộc sống và cảm thấy hối tiếc khi nhìn lại quãng thời gian đã qua.
Để rèn luyện ý chí và nghị lực, chúng ta cần phải có mục tiêu rõ ràng trong cuộc sống, luôn tin tưởng vào khả năng của bản thân, không ngại khó khăn, thử thách, luôn học hỏi và trau dồi kiến thức, kỹ năng, sống tích cực và lạc quan.
Câu nói của Nguyễn Bá Học đến nay vẫn còn nguyên giá trị. Nó là lời nhắc nhở, lời động viên cho mỗi chúng ta trên con đường đời đầy gian nan, thử thách. Hãy luôn giữ vững ý chí, nghị lực, không ngại khó khăn, gian khổ, tin tưởng vào bản thân và vươn lên để đạt được những thành công mà mình mong muốn. “Đường đi khó, không khó vì ngăn sông cách núi mà khó vì lòng người ngại núi e sông”. Hãy nhớ rằng, thành công chỉ đến với những người không bao giờ bỏ cuộc.
