Ngày 7/11/1917, Cách mạng Tháng Mười Nga thành công, mở ra một kỷ nguyên mới trong lịch sử nhân loại. Thắng lợi này dẫn đến sự ra đời của nước Nga Xô viết và sau đó là Liên bang Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Xô viết (Liên Xô), làm thay đổi sâu sắc cục diện thế giới và vận mệnh của nhiều quốc gia. Vậy, đối với quốc tế, sự kiện lịch sử này mang ý nghĩa như thế nào?
Cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới này không phải là một sự kiện ngẫu nhiên. Nó là kết quả của sự tích tụ các mâu thuẫn xã hội và dân tộc sâu sắc trong lòng xã hội Nga đầu thế kỷ XX, cùng với những hậu quả tàn khốc của Chiến tranh Thế giới thứ nhất. Cách mạng Tháng Mười đã lật đổ ách thống trị của giai cấp địa chủ và tư bản, đáp ứng khát vọng hòa bình, ruộng đất của công nhân, nông dân và binh lính Nga.
Cách mạng Tháng Mười Nga mở ra cơ hội hiện thực hóa lý tưởng xã hội chủ nghĩa khoa học: giải phóng giai cấp, giải phóng xã hội và giải phóng con người. Nhà nước Nga Xô viết ra đời, nhà nước công nông đầu tiên trên thế giới, xây dựng một chế độ xã hội mới do nhân dân lao động làm chủ. “Sắc lệnh hòa bình” và “Sắc lệnh ruộng đất”, cùng các chính sách về ngày làm việc 8 giờ, giáo dục và chữa bệnh miễn phí, bình đẳng giới, quyền bình đẳng dân tộc, tự do tín ngưỡng… thể hiện tính triệt để của cuộc cách mạng và hiện thực hóa lý tưởng nhân văn cao đẹp.
Cách mạng Tháng Mười Nga có tác động to lớn đến phong trào cách mạng thế giới, phong trào cộng sản và công nhân quốc tế. Nó không chỉ là nguồn cổ vũ, động viên, truyền cảm hứng cho giai cấp vô sản và các dân tộc bị áp bức mà còn vạch ra con đường giành chính quyền, giải phóng khỏi áp bức giai cấp và dân tộc. Sự ra đời của nhà nước Xô viết đầu tiên trên thế giới cũng tạo ra một mô hình nhà nước kiểu mới sau khi giai cấp vô sản nắm chính quyền.
Chính lý tưởng cao đẹp của Cách mạng Tháng Mười đã khơi dậy sự nỗ lực phi thường của nhân dân Xô viết trong việc bảo vệ chính quyền công nông non trẻ trước sự chống phá của các thế lực phản động và sự can thiệp vũ trang của 14 nước đế quốc. Dù vượt qua được thử thách này, nước Nga Xô viết phải đối mặt với những thách thức to lớn: sự tàn phá và nghèo đói.
Tháng 12/1922, Liên bang Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Xô viết (Liên Xô) ra đời. Chỉ sau hai kế hoạch 5 năm công nghiệp hóa (1929-1939), Liên Xô đã đạt được những thành tựu vượt bậc trong phát triển kinh tế, văn hóa, khoa học – kỹ thuật, trở thành nước đầu tiên sử dụng năng lượng hạt nhân phục vụ đời sống hòa bình. Khoa học Xô viết đạt được những đỉnh cao trong mọi lĩnh vực khoa học tự nhiên, kỹ thuật, xã hội và nhân văn. Trở thành một cường quốc công nghiệp, Liên Xô đi đầu trong chinh phục vũ trụ và nhiều lĩnh vực khác, tạo ra những công trình văn hóa, khoa học trở thành thành tựu chung của nhân loại. Tính ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô thể hiện ở các chính sách xã hội công bằng, tiến bộ, vì con người, như giáo dục và chữa bệnh miễn phí, chăm sóc người già neo đơn…
Trong Chiến tranh Thế giới thứ hai, Liên Xô đã chịu đựng những hy sinh mất mát to lớn để bảo vệ thành quả Cách mạng Tháng Mười, góp phần quyết định vào việc cứu nhân loại khỏi thảm họa phát xít.
Sự ra đời của một loạt các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu sau Chiến tranh Thế giới thứ hai và những thành tựu của Liên Xô đã thức tỉnh hàng triệu người bị áp bức, bóc lột trên toàn thế giới, thúc đẩy phong trào giải phóng dân tộc ở nhiều nước Á, Phi và Mỹ Latinh, dẫn đến sự sụp đổ của hệ thống thuộc địa cũ và vẽ lại bản đồ thế giới. Đồng thời, nó thúc đẩy sự bùng nổ phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân ngay tại các nước tư bản phương Tây.
Hệ thống các nước xã hội chủ nghĩa đã thay đổi hoàn toàn cục diện thế giới, mở ra một thời kỳ đấu tranh cách mạng mới vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội, mở ra chân trời mới cho mục tiêu phát triển và tiến bộ xã hội. Trật tự thế giới hai cực hình thành, với một bên là các nước xã hội chủ nghĩa do Liên Xô đứng đầu, tạo thế cân bằng giữa các lực lượng hòa bình và các thế lực đế quốc, ngăn chặn các nước đế quốc tùy tiện sử dụng sức mạnh quân sự để thống trị các dân tộc khác.
Sự phát triển của các nước xã hội chủ nghĩa và những giá trị nhân văn, nhân đạo mà chế độ đó mang lại cho người dân đã buộc chủ nghĩa tư bản phải tự điều chỉnh và thay đổi. Những quyền dân sinh, dân chủ, quyền con người mà nhân dân lao động tại các nước tư bản giành được cũng có một phần nhờ ảnh hưởng to lớn của Cách mạng Tháng Mười Nga và sự phát triển của hệ thống các nước xã hội chủ nghĩa.
Tóm lại, đối với quốc tế, sự ra đời của Liên bang Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Xô viết có ý nghĩa vô cùng to lớn:
- Thúc đẩy phong trào giải phóng dân tộc: Cách mạng Tháng Mười Nga và sự ra đời của Liên Xô đã cổ vũ mạnh mẽ các dân tộc thuộc địa và bị áp bức trên thế giới đứng lên đấu tranh giành độc lập, tự do.
- Tạo ra một hệ thống các nước xã hội chủ nghĩa: Sự hình thành hệ thống các nước xã hội chủ nghĩa đã làm thay đổi cục diện thế giới, tạo ra một lực lượng đối trọng với chủ nghĩa tư bản và thúc đẩy sự phát triển của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế.
- Thúc đẩy sự tiến bộ xã hội: Những thành tựu của Liên Xô trong việc xây dựng một xã hội công bằng, bình đẳng, không còn áp bức và bóc lột đã có ảnh hưởng to lớn đến các nước trên thế giới, thúc đẩy sự tiến bộ xã hội và bảo vệ quyền lợi của người lao động.
- Buộc chủ nghĩa tư bản phải tự điều chỉnh: Sự tồn tại và phát triển của Liên Xô đã buộc chủ nghĩa tư bản phải tự điều chỉnh để duy trì sự ổn định và cạnh tranh, dẫn đến những cải cách về kinh tế và xã hội ở các nước tư bản.
Tuy nhiên, sự sụp đổ của Liên Xô và hệ thống các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu là một tổn thất lớn đối với phong trào cách mạng thế giới. Tuy nhiên, những lý tưởng cao đẹp của Cách mạng Tháng Mười vẫn còn nguyên giá trị và tiếp tục soi sáng con đường đấu tranh cho một thế giới hòa bình, công bằng, dân chủ và tiến bộ.
Sự sụp đổ của Liên Xô không đồng nghĩa với sự sụp đổ của những lý tưởng Cách mạng Tháng Mười, mà là sự sụp đổ của một mô hình chưa đúng đắn, chưa phù hợp. Những nguy cơ đe dọa sự tồn tại của chính quyền Xô viết đến từ cả sự chống phá của các thế lực thù địch bên ngoài và những yếu kém, bất cập trong nội bộ nhà nước Xô viết.
Bài học từ sự sụp đổ của Liên Xô đã cảnh tỉnh các nước đang tiếp tục kiên định con đường xã hội chủ nghĩa, giúp họ nhận ra những khuyết tật của mô hình chủ nghĩa xã hội kiểu cũ và rút ra những bài học quan trọng để giữ vững chính quyền cách mạng, xây dựng Đảng cộng sản cầm quyền trong sạch, vững mạnh, gắn bó mật thiết với nhân dân, phát huy dân chủ, bảo đảm quyền con người, thực hiện bình đẳng dân tộc, xây dựng cơ chế quản lý kinh tế phù hợp, kiên định chủ nghĩa Mác – Lênin và mục tiêu xã hội chủ nghĩa.
