Bài thơ “Trong lời mẹ hát” của Trương Nam Hương không chỉ là một tác phẩm văn học, mà còn là một khúc ca ngọt ngào về tình mẫu tử thiêng liêng. Nó tái hiện thế giới tuổi thơ đầy ắp những kỷ niệm, những hình ảnh quen thuộc được vun đắp từ lời ru của mẹ. Để hiểu sâu sắc hơn về tác phẩm này, chúng ta hãy cùng nhau khám phá những tầng ý nghĩa ẩn chứa trong từng câu chữ.
Tuổi thơ của mỗi người đều gắn liền với những câu chuyện cổ tích, những lời ru ầu ơ. Trong bài thơ, dòng sông lời mẹ ngọt ngào không chỉ là hình ảnh ẩn dụ cho tình yêu thương vô bờ bến, mà còn là con đường đưa con đi khám phá vẻ đẹp của đất nước. Nhịp võng ca dao chòng chành gợi nhớ những đêm hè yên bình, khi con say giấc trong vòng tay mẹ.
Đọc đoạn thơ sau và trả lời các câu hỏi:
“Tuổi thơ chở đầy cổ tích
Dòng sông lời mẹ ngọt ngào
Đưa con đi cùng đất nước
Chòng chành nhịp võng ca dao
Con gặp trong lời mẹ hát
Cánh cò trắng, dải đồng xanh
Con yêu màu vàng hoa mướp
“Con gà cục tác lá chanh”
… Thời gian chạy qua tóc mẹ
Một màu trắng đến nôn nao
Lưng mẹ cứ còng dần xuống
Cho con ngày một thêm cao
Mẹ ơi trong lời mẹ hát
Có cả cuộc đời hiện ra
Lời ru chắp con đôi cánh
Lớn rồi con sẽ bay xa”
(Trương Nam Hương)
Câu hỏi:
- Đoạn thơ trên được viết theo thể thơ nào?
- Chỉ ra phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn thơ.
- Chỉ ra và nêu hiệu quả của các biện pháp tu từ trong khổ thơ thứ ba.
- Đoạn thơ nào gợi cho anh/ chị ấn tượng sâu sắc nhất? (trình bày từ 5- 7 dòng)
Lời giải:
- Thể thơ: Tự do
- Phương thức biểu đạt: Biểu cảm
- Biện pháp tu từ và hiệu quả:
- Nhân hóa (“thời gian chạy qua tóc mẹ”): nhấn mạnh sự trôi đi của thời gian, gợi sự xót xa khi mẹ ngày càng già đi.
- Đối (“lưng mẹ còng xuống – con thêm cao”): làm nổi bật sự hi sinh của mẹ, mẹ càng vất vả thì con càng trưởng thành.
- (Học sinh tự do trình bày)
“Con gặp trong lời mẹ hát” không chỉ là những hình ảnh quen thuộc của làng quê Việt Nam, mà còn là những bài học đầu đời về tình yêu thiên nhiên, yêu quê hương đất nước. Cánh cò trắng, dải đồng xanh, màu vàng hoa mướp, tiếng gà cục tác… tất cả đều được khắc sâu vào tâm hồn con qua lời ru ngọt ngào của mẹ.
Thời gian trôi đi, mái tóc mẹ dần bạc trắng, lưng mẹ còng xuống vì gánh nặng cuộc đời. Nhưng trong lời ru của mẹ vẫn luôn chứa đựng cả một cuộc đời, những ước mơ, hy vọng về tương lai của con. Lời ru ấy chắp cánh cho con bay cao, bay xa, đến những chân trời mới.
Lời ru của mẹ không chỉ là những giai điệu du dương, mà còn là nguồn sức mạnh tinh thần to lớn, giúp con vượt qua mọi khó khăn, thử thách. Nó là hành trang quý giá mà mẹ trao cho con trên suốt chặng đường đời.
Câu hỏi trắc nghiệm:
Đọc đoạn thơ sau và chọn đáp án đúng nhất:
Trong Lời Mẹ Hát – Trương Nam Hương
Tuổi thơ chở đầy cổ tích
Dòng sông lời mẹ ngọt ngào
Đưa con đi cùng đất nước
Chòng chành nhịp võng ca dao. .
Con gặp trong lời mẹ hát
Cánh cò trắng, dải đồng xanh
Con yêu màu vàng hoa mướp
“Con gà cục tác lá chanh”.
Thời gian chạy qua tóc mẹ
Một màu trắng đến nôn nao
Lưng mẹ cứ còng dần xuống
Cho con ngày một thêm cao
Mẹ ơi, trong lời mẹ hát
Có cả cuộc đời hiện ra
Lời ru chắp con đôi cánh
Lớn rồi con sẽ bay xa.
- Bài thơ thuộc thể thơ nào?
a) Lục bát b) 7 chữ c) 6 chữ d) Tự do - Phương thức biểu đạt chính?
a) Nghị luận b) Tự sự c) Biểu cảm d) Miêu tả - Chủ thể trữ tình?
a) Người mẹ b) Người con c) Cả hai d) Chủ thể ẩn - Người con gặp gì trong lời mẹ hát?
a) Cánh cò, đồng xanh b) Hoa mướp, gà cục tác c) Cuộc đời d) Tất cả - Biện pháp tu từ trong “Thời gian chạy qua tóc mẹ”?
a) So sánh b) Nói quá c) Nhân hóa d) Hoán dụ - Ý nghĩa của “Lưng mẹ cứ còng dần xuống/Cho con ngày một thêm cao”?
a) Mẹ vất vả b) Con yêu mẹ c) Lòng biết ơn d) Mẹ hi sinh - Câu thơ thể hiện giá trị lời ru?
a) Thời gian… b) Lời ru chắp… c) Tuổi thơ… d) Con gặp… - Ý nghĩa lời ru với sự phát triển tâm hồn?
(Tự luận) - Cảm xúc về hình ảnh người mẹ?
(Tự luận) - Thông điệp của bài thơ?
(Tự luận)
Đáp án: 1.d 2.c 3.b 4.d 5.c 6.c 7.b
Lời nhắn nhủ:
Hãy luôn trân trọng những giây phút bên mẹ, lắng nghe những lời ru ngọt ngào và ghi nhớ những bài học mà mẹ đã dạy. Bởi vì, trong lời mẹ hát, có cả một thế giới yêu thương đang chờ đón chúng ta.
