“Những ngày mới” của Thạch Lam không chỉ là một truyện ngắn, mà còn là một bức tranh chân thực về cuộc sống của người dân Việt Nam sau những biến đổi của thời đại. Tác phẩm khắc họa sự thay đổi trong tâm hồn và nhận thức của nhân vật Tân, một thanh niên từ bỏ cuộc sống thành thị để trở về với quê hương, tìm lại giá trị đích thực của cuộc sống.
Truyện kể về Tân, sinh ra trong một gia đình khá giả, được cha mẹ gửi lên tỉnh học hành với kỳ vọng lớn lao. Sau khi mất việc do khủng hoảng kinh tế, Tân quyết định trở về quê, sống cuộc đời giản dị của người nông dân. Tại đây, anh nhận ra sự vô vị của cuộc sống trước đây, những thú vui phù phiếm không thể sánh bằng sự gắn bó với thiên nhiên và con người quê hương.
Cánh đồng lúa chín vàng ươm trong truyện ngắn Những ngày mới của Thạch Lam
Cánh đồng lúa chín rộ, một biểu tượng của sự no ấm và gắn bó với quê hương trong “Những Ngày Mới”, thể hiện niềm hy vọng vào một tương lai tươi sáng.
Tân tiếc nuối vì đã không sống ở thôn quê từ nhỏ, để được hòa mình vào cảnh vật, gần gũi với những con người chất phác. Anh bắt đầu cảm nhận được sự thay đổi của thời tiết, ý nghĩa của một cơn gió, một mầm cỏ non. Tâm hồn anh rung động cùng cảnh vật, anh thực sự cảm thấy mình đang sống.
Khi có nạn kinh tế, chàng mất việc. Cái chán nản của Tân và của cha mẹ chàng lúc bấy giờ thực đến cực điểm. Cha chàng buồn rầu từ trần. Còn chàng cứ lang thang ở Hà Nội mấy tháng trời, sống cái đời vất vưởng của anh thất nghiệp. Chàng đã biết cái thất vọng của những lúc đợi chờ, cái khổ sở của những đêm không có chỗ trọ, vì trong lúc ấy ở nhà quê có mình bà mẹ trông nom ruộng nương không xuể, và giá thóc hơn, nên không có tiền gửi cho chàng.
Nhưng một hôm rét mướt, một ý nghĩ bỗng nảy ra trong trí, nếu ở đây không đủ sống, tại sao không trở về quê sống cái đời giản dị của người làm ruộng?
Thế là hôm sau, Tân xách khăn gói về. Rồi từ đấy chàng hoàn toàn là một người nhà quê dễ dãi. Mới đầu Tân cũng thấy nhiều sự thiếu thốn khổ sở. Nhưng dần dần chàng nghiệm ra rằng những cái thiếu thốn đó, không phải là những cái cần dùng cho cuộc đời, mà là những cái thừa. Sự cần dùng là ăn với mặc, chàng đã có đủ. Dần dần chàng mới thấy cái đời chàng sống trước ở tỉnh thành là một cuộc đời phức tạp và vô vị, không có nghĩa lý gì. Chỉ việc có ăn ở theo mọi người, nghĩ ngợi theo mọi người, và đi tìm cái vui chốc lát trong những cuộc hành lạc để mua lấy cái chán nản về sau.
Tân tiếc hồi thủa nhỏ không sống ở thôn quê để được gần gũi với cảnh vật. Chàng thích sống bên cạnh những người nhà quê chất phác và mộc mạc. Bấy giờ chàng mới biết đến trời đất, đến thời tiết, đến sự thay đổi của mùa nọ sang mùa kia. Một cơn gió hay một cái mầm cỏ non, đối với chàng đều có ý nghĩa riêng.
Tân không dửng dưng như trước với những cái chung quanh mình. Tâm hồn chàng có liên lạc và rung động cùng với cảnh vật. Chàng có cái cảm giác rằng mình sống…
Buổi chiều, thửa ruộng của Tân đã gặt xong. Cả một cánh đồng chỉ còn trơ cuống rạ. Bọn thợ gặt đều thu xếp liềm hái để trở về. Trên con đường vào làng, các lực điền gánh những gánh lúa vàng nặng trĩu. Mặt trời đã xế phía bên kia đồi. Ở dưới thung lũng, sương mù lạnh trắng xóa lan ra lẫn với làn khói tỏa ở xung quanh các làng. Cỏ bên đường đi đã ướt. “Về phía xa, có ngọn lửa của ai đốt trên sườn rặng núi mờ ở chân trời. Tân với bọn thợ bước đều trở về nhà, ai nấy yên lặng không nói gì, như cùng kính trọng cái thời khắc của một ngày tàn. Trong cái thời khắc này, Tân như thấy cảnh vật đều có một tâm hồn, mà lớp sương mù kia là tâm hồn của đất màu, đã nuôi hạt thóc cần cho sự sống của loài người.
Khi vào đến con đường khuất khúc trong làng, trời nhá nhem tối. Qua hàng rào cây, Tân thấy lấp lánh đèn ở sân các nhà, tiếng néo đập lúa trên cối đá, tiếng hạt thóc bắn vào nia cót như mưa rào. Đâu đâu cũng thấy tiếng cười nói vui vẻ, cảnh đêm trong làng thôn quê vẫn yên lặng âm thầm thì chiều nay hoạt động vô cùng. Mùi lúa thơm vương lại trong các bụi cây hòa lẫn với mùi đầm ấm của phân cỏ, bốc lên khắp cả.
Về đến sân nhà, mọi người ăn xong lại bắt đầu làm việc. Đàn bà vừa đập lúa vừa hát, còn bọn thợ hái ngồi quây quần bên chiếc đèn con nói chuyện. Ai cũng cười đùa tự nhiên. Họ đã tận tâm làm việc suốt ngày. Những lượm lúa vàng sẫm đem đến cho họ cái vui của ngày được mùa, cái hình ảnh của sự no ấm trong đời.
Tân thấy mình cũng sung sướng như họ, chàng thấy tấm lòng mình rộng rãi ra, tâm hồn thân thiết, và yêu mến với cả mọi người.
Sau khi hẹn thưởng cho bọn thợ nồi cơm nếp mới, Tân bước ra ngõ, nhìn xuống dưới đồi. Trên trời, ngàn sao lấp lánh. Gió dưới ruộng đưa lên mùi rạ ướt và hơi sương lạnh. Cả một vùng đêm rộng rãi và bình tĩnh trên cánh đồng yên lặng.
Tân chợt thấy ở chân phía trời xa, cái khoảng ánh sáng mờ của tỉnh thành Hà Nội…
Chàng sung sướng nghĩ đến những ngày đầy đủ của mình ở chốn thôn quê này. Một cuộc đời mới đương chờ đợi chàng…
(Trích truyện ngắn Những ngày mới, Thạch Lam, Dẫn theo Tuyển tập Thạch Lam)
Hình ảnh người nông dân gánh lúa, tượng trưng cho sự cần cù, chịu khó và niềm vui lao động, thể hiện sự gắn bó sâu sắc với đất đai.
Buổi chiều gặt lúa, Tân cảm nhận sâu sắc vẻ đẹp của cảnh vật và tâm hồn của những người lao động. Anh thấy mình hòa nhập vào cuộc sống nơi thôn quê, yêu mến mọi người. Đêm đến, nhìn lên bầu trời đầy sao, anh cảm thấy một cuộc đời mới đang chờ đợi mình.
Hình ảnh gia đình xay lúa, biểu tượng của sự ấm áp, sum vầy và cuộc sống lao động giản dị, yên bình ở làng quê Việt Nam.
“Những ngày mới” không chỉ là câu chuyện về sự thay đổi của một con người, mà còn là lời khẳng định về vẻ đẹp của cuộc sống giản dị, gần gũi với thiên nhiên và con người. Tác phẩm mang đến cho người đọc những cảm xúc trong trẻo, bình yên và khơi gợi lòng yêu quê hương, đất nước. Nó cho thấy, đôi khi hạnh phúc không nằm ở những điều xa hoa, mà ở ngay những điều bình dị xung quanh ta.
