PHẦN I. ĐỌC – HIỂU (4,0 điểm)
Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi:
NHỚ CON SÔNG QUÊ HƯƠNG
| *Quê hương tôi có con sông xanh biếc*Nước gương trong soi tóc những hàng tre Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè Toả nắng xuống lòng sông lấp loáng Chẳng biết nước có giữ ngày, giữ tháng Giữ bao nhiêu kỷ niệm giữa dòng trôi? Hỡi con sông đã tắm cả đời tôi! Tôi giữ mãi mối tình mới mẻ Sông của quê hương, sông của tuổi trẻ Sông của miền Nam nước Việt thân yêu Khi bờ tre ríu rít tiếng chim kêu Khi mặt nước chập chờn con cá nhảy Bạn bè tôi tụm năm tụm bảy Bầy chim non bơi lội trên sông Tôi giơ tay ôm nước vào lòng Sông mở nước ôm tôi vào dạ Chúng tôi lớn lên mỗi người mỗi ngả Kẻ sớm khuya chài lưới bên sông Kẻ cuốc cày mưa nắng ngoài đồng Tôi cầm súng xa nhà đi kháng chiến Nhưng lòng tôi như mưa nguồn, gió biển Vẫn trở về lưu luyến bên sông Hình ảnh cô em đôi má ửng hồng… | Tôi hôm nay sống trong lòng miền Bắc Sờ lên ngực nghe trái tim thầm nhắc Hai tiếng thiêng liêng, hai tiếng “miền Nam” Tôi nhớ không nguôi ánh sáng màu vàng Tôi quên sao được sắc trời xanh biếc Tôi nhớ cả những người không quen biết… Có những trưa tôi đứng dưới hàng cây Bỗng nghe dâng cả một nỗi tràn đầy Hình ảnh con sông quê mát rượi Lai láng chảy, lòng tôi như suối tưới Quê hương ơi! lòng tôi cũng như sông Tình Bắc Nam chung chảy một dòng Không gành thác nào ngăn cản được Tôi sẽ lại nơi tôi hằng mơ ước Tôi sẽ về sông nước của quê hương Tôi sẽ về sông nước của tình thương (Tế Hanh, trích Tác phẩm văn học được giải thưởng Hồ Chí Minh: Tế Hanh, Chính Hữu, NXB Văn học, 2006) |
|---|
Câu 1. Bài thơ trên được viết theo thể thơ nào? Xác định đề tài bài thơ.
Câu 2. Những kỉ niệm nào gắn với dòng sông tuổi thơ được nhà thơ Tế Hanh nhắc đến trong bài thơ “Nhớ con sông quê hương”?
Câu 3. Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong hai dòng thơ:
Nhưng lòng tôi như mưa nguồn gió biển
Vẫn trở về lưu luyến bên sông
Câu 4. Tác giả thể hiện cảm xúc, tâm trạng gì qua những câu thơ:
“Tôi sẽ lại nơi tôi hằng mơ ước
Tôi sẽ về sông nước của quê hương
Tôi sẽ về sông nước của tình thương”
Câu 5. Bài thơ gợi cho em suy nghĩ gì về ý nghĩa của những kỉ niệm tuổi thơ đối với cuộc sống của mỗi con người.
- PHẦN II: VIẾT
Câu 1 Nghị luận xã hội: 4,0 điểm
Nhà văn I- ê – ren – bua từng viết “Dòng suối đổ vào sông, sông đổ vào đại trường giang Vôn-ga, con sông Vôn-ga đi ra biển. Lòng yêu nhà, yêu làng xóm, yêu miền quê trở nên lòng yêu tổ quốc.”
Hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 400 chữ) bàn về cội nguồn của lòng yêu nước qua nhận định trên.
Câu 2: Nghị luận văn học (2,0 điểm)
Viết đoạn văn ngắn phân tích 10 câu thơ đầu phần đọc hiểu.
Quê hương tôi có con sông xanh biếc
Nước gương trong soi tóc những hàng tre
Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
Toả nắng xuống lòng sông lấp loáng
Chẳng biết nước có giữ ngày, giữ tháng
Giữ bao nhiêu kỷ niệm giữa dòng trôi?
Hỡi con sông đã tắm cả đời tôi!
Tôi giữ mãi mối tình mới mẻ
Sông của quê hương, sông của tuổi trẻ
Sông của miền Nam nước Việt thân yêu
(Tế Hanh, Nhớ con sông quê hương)
Những dòng sông quê hương luôn là nguồn cảm hứng bất tận trong thơ ca Việt Nam. Con sông không chỉ là chứng nhân lịch sử mà còn là nơi lưu giữ những kỷ niệm êm đềm của tuổi thơ. Đọc “Nhớ con sông quê hương” của Tế Hanh, ta như được sống lại những khoảnh khắc thân thương, bình dị, cảm nhận sâu sắc tình yêu quê hương tha thiết của nhà thơ.
Tình yêu quê hương của Tế Hanh bắt nguồn từ những hình ảnh giản dị, thân thuộc của dòng sông. Đó là con sông “xanh biếc”, “nước gương trong soi tóc những hàng tre”.
Hình ảnh minh họa về dòng sông quê hương xanh biếc
Con sông hiện lên với vẻ đẹp thanh bình, nên thơ, gắn liền với những kỷ niệm tuổi thơ tươi đẹp. Nhà thơ đã sử dụng biện pháp nhân hóa “nước gương trong soi tóc những hàng tre” để gợi tả vẻ đẹp duyên dáng, trữ tình của dòng sông. Nó không chỉ là một dòng nước vô tri mà đã trở thành người bạn tâm tình, chứng kiến bao đổi thay của quê hương.
Không chỉ có vậy, con sông còn gắn liền với những trò chơi, những kỷ niệm tuổi thơ đáng nhớ: “Bạn bè tôi tụm năm tụm bảy/Bầy chim non bơi lội trên sông”.
Tuổi thơ của Tế Hanh gắn bó mật thiết với dòng sông quê hương. Sông nước đã nuôi dưỡng tâm hồn nhà thơ, bồi đắp tình yêu quê hương sâu sắc. Dù đi xa, hình ảnh con sông vẫn luôn sống mãi trong trái tim ông.
Trong xa cách, nỗi nhớ con sông quê hương càng trở nên da diết. Nhà thơ nhớ “ánh sáng màu vàng”, “sắc trời xanh biếc” và cả “những người không quen biết”. Tất cả những hình ảnh đó đã tạo nên một bức tranh quê hương đầy ắp kỷ niệm và tình yêu thương.
“Nhớ con sông quê hương” không chỉ là nỗi nhớ của riêng Tế Hanh mà còn là nỗi nhớ chung của những người con xa quê. Bài thơ đã chạm đến trái tim của độc giả bởi những cảm xúc chân thành, giản dị. Con sông quê hương đã trở thành biểu tượng cho tình yêu quê hương đất nước, một phần không thể thiếu trong tâm hồn mỗi người Việt Nam.
