“Mặt đường khát vọng” của Nguyễn Khoa Điềm là một tác phẩm giàu giá trị nhân văn, thường được sử dụng trong các bài kiểm tra và thi THPT Quốc gia. Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích các đoạn trích tiêu biểu, làm rõ ý nghĩa và giá trị nghệ thuật, đồng thời mở rộng góc nhìn về khát vọng và niềm tin trong cuộc sống.
Phân Tích “Mặt Đường Khát Vọng” – Đoạn Trích 1
“Ta lớn lên bằng niềm tin rất thật
Biết bao nhiêu hạnh phúc có trên đời
Dẫu phải khi cay đắng dập vùi
Rằng cô Tấm cũng về làm hoàng hậu
Cây khế chua có đại bàng đến đậu
Chim ăn rồi trả ngon ngọt cho ta
Đất đai cỗi cằn thì người sẽ nở hoa
Hoa của đất, người trồng cây dựng cửa
Khi ta đến gõ lên từng cánh cửa
Thì tin yêu ngay thẳng đón ta vào
Ta nghẹn ngào, Đất Nước Việt Nam ơi!…
Ta lớn lên khao khát những chân trời
Những mảnh đất chân mình chưa bén được
Những biển khơi chứa mặt trời đỏ rực
Những ngàn sao trôi miết giữa màu xanh…”
Đoạn thơ mở đầu bằng một khẳng định mạnh mẽ về niềm tin, một yếu tố then chốt trong hành trình trưởng thành. Niềm tin ấy không phải là một khái niệm mơ hồ, mà là “rất thật”, được xây dựng từ những trải nghiệm cuộc sống, từ niềm vui đến nỗi buồn.
Alt: Cô Tấm trở thành hoàng hậu, biểu tượng cho niềm tin vào lẽ phải và hạnh phúc viên mãn trong văn hóa dân gian Việt Nam
Hình ảnh cô Tấm, cây khế chua, đại bàng… là những biểu tượng quen thuộc, gợi nhắc về những câu chuyện cổ tích thấm đẫm tinh thần lạc quan, tin vào điều thiện sẽ chiến thắng cái ác.
Câu thơ “Đất đai cỗi cằn thì người sẽ nở hoa” mang ý nghĩa sâu sắc. Nó không chỉ là sự ca ngợi sức sống mãnh liệt của con người Việt Nam, mà còn là lời khẳng định về khả năng biến nghịch cảnh thành cơ hội, biến khó khăn thành động lực để vươn lên.
Alt: Cánh đồng hoa hướng dương rực rỡ, ẩn dụ cho sức sống mãnh liệt và khả năng vươn lên từ những vùng đất cằn cỗi, tượng trưng cho tinh thần Việt Nam
Bốn câu thơ cuối đoạn trích mở ra một không gian rộng lớn, bao la với những “chân trời”, “mảnh đất”, “biển khơi”, “ngàn sao”. Đó là những khát vọng lớn lao, những ước mơ cháy bỏng về một tương lai tươi sáng, về một đất nước giàu đẹp.
Việc sử dụng phép liệt kê kết hợp với điệp ngữ “những” đã nhấn mạnh những khát khao khám phá và chinh phục thế giới, thể hiện tinh thần lạc quan và ý chí vươn lên của tuổi trẻ Việt Nam.
Khát Vọng và Niềm Tin: Sợi Chỉ Đỏ Xuyên Suốt “Mặt Đường Khát Vọng”
“Mặt đường khát vọng” không chỉ là một bài thơ, mà là một tuyên ngôn về niềm tin và khát vọng. Nó thể hiện niềm tin vào sức mạnh của con người, vào khả năng vượt qua khó khăn và vươn tới những điều tốt đẹp. Đồng thời, nó cũng khơi gợi những khát vọng lớn lao, thôi thúc mỗi người sống có ý nghĩa, cống hiến cho xã hội và xây dựng đất nước.
Alt: Con đường dài phía trước, biểu tượng cho hành trình theo đuổi khát vọng và chinh phục những đỉnh cao mới trong cuộc sống
Thông qua việc sử dụng những hình ảnh quen thuộc, gần gũi, kết hợp với những biện pháp tu từ đặc sắc, Nguyễn Khoa Điềm đã tạo nên một tác phẩm giàu giá trị nghệ thuật và nhân văn, có sức lan tỏa mạnh mẽ trong lòng người đọc.
Kết luận:
“Mặt đường khát vọng” là một tác phẩm đáng đọc, đáng suy ngẫm. Nó không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về lịch sử và văn hóa Việt Nam, mà còn khơi gợi những cảm xúc tích cực, truyền cảm hứng cho chúng ta sống có ý nghĩa và đóng góp vào sự phát triển của đất nước. Hy vọng bài phân tích này sẽ giúp bạn đọc hiểu sâu sắc hơn về tác phẩm và có thêm những góc nhìn mới về khát vọng và niềm tin trong cuộc sống.
