Nguyễn Khuyến, một nhà thơ lớn của văn học Việt Nam, nổi tiếng với những vần thơ thu đi sâu vào lòng người. Sau khi rời quan trường, ông trở về quê nhà và sáng tác nhiều tác phẩm giá trị, trong đó có bài thơ “Chợ Đồng”. Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích và đọc hiểu Chợ Đồng, khám phá những giá trị nội dung và nghệ thuật đặc sắc của tác phẩm, đồng thời mở rộng góc nhìn về phiên chợ quê trong bối cảnh hiện đại.
Hình ảnh minh họa phiên chợ quê Việt Nam, tái hiện không khí Chợ Đồng xưa
Hình ảnh tái hiện phiên chợ Đồng xưa, một góc văn hóa đặc trưng của vùng quê Bắc Bộ, nơi người dân tụ họp mua bán và trao đổi hàng hóa, thể hiện cuộc sống sinh hoạt đời thường.
Chợ Đồng Dưới Góc Nhìn Tự Luận: Phân Tích Chi Tiết
Hãy cùng nhau đọc lại bài thơ “Chợ Đồng” của Nguyễn Khuyến:
CHỢ ĐỒNG
Tháng chạp hai mươi bốn chợ Đồng,
Năm nay chợ họp có đông không?
Dở trời, mưa bụi còn hơi rét.
Nếm rượu, tường đền được mấy ông?
Hàng quán người về nghe xáo xác,
Nợ nần năm hết hỏi lung tung.
Dăm ba ngày nữa tin xuân tới.
Pháo trúc nhà ai một tiếng đùng.
(Trích Thơ văn Nguyễn Khuyến, NXB Giáo dục, Hà Nội, 1984)
Phân tích và cảm nhận:
- Không gian và thời gian: Bài thơ mở ra với không gian phiên chợ Đồng vào ngày 24 tháng Chạp, thời điểm cận Tết Nguyên Đán. Cái rét của những ngày cuối đông, cùng với mưa bụi, tạo nên một không khí đặc trưng của miền Bắc.
- Câu hỏi tu từ: Câu hỏi “Năm nay chợ họp có đông không?” không chỉ là một câu hỏi thông thường, mà còn thể hiện sự quan tâm, lo lắng của tác giả về cuộc sống của người dân quê mình. Liệu phiên chợ có còn giữ được sự nhộn nhịp, ấm cúng như xưa?
- Hình ảnh “nếm rượu, tường đền”: Chi tiết này gợi lên một phong tục đẹp của làng quê, khi các cụ già ngồi tựa vào tường đền để nếm rượu, chọn loại ngon nhất để cúng tế. Đây là một nét văn hóa truyền thống, thể hiện sự tôn kính đối với thần linh và tổ tiên.
- Âm thanh “xáo xác” và “lung tung”: Hai từ láy này gợi lên âm thanh hỗn tạp của phiên chợ, tiếng người mua bán, tiếng hỏi han nợ nần. Tất cả tạo nên một bức tranh chân thực về cuộc sống mưu sinh của người dân quê.
- Niềm hy vọng: Mặc dù cuộc sống còn nhiều khó khăn, nhưng tác giả vẫn hướng về tương lai với niềm hy vọng vào một năm mới tốt đẹp hơn. Tiếng pháo trúc cuối bài thơ như một tín hiệu báo xuân, xua tan đi cái lạnh lẽo và u ám.
Đọc Hiểu Chợ Đồng Dưới Dạng Trắc Nghiệm
Để củng cố thêm kiến thức và đọc hiểu Chợ Đồng một cách toàn diện, chúng ta hãy cùng nhau làm một bài trắc nghiệm nhỏ:
CHỢ ĐỒNG
Tháng chạp hai mươi bốn chợ Đồng,
Năm nay chợ họp có đông không?
Dở trời, mưa bụi còn hơi rét.
Nếm rượu, tường đền được mấy ông?
Hàng quán người về nghe xáo xác,
Nợ nần năm hết hỏi lung tung.
Dăm ba ngày nữa tin xuân tới.
Pháo trúc nhà ai một tiếng đùng.
(Thi nhân Việt Nam 1932-1941, Hoài Thanh – Hoài Chân, NXB Hội Nhà Văn, Hà Nội, 2000, Tr.214)
Câu 1: Phương thức biểu đạt chính của văn bản trên là gì?
A. Tự sự.
B. Biểu cảm.
C. Miêu tả.
D. Nghị luận.
Câu 2: Đoạn thơ trên được viết theo thể thơ nào?
A. Thất ngôn bát cú Đường luật.
B. Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.
C. Bảy chữ.
D. Tự do.
Câu 3: Chợ Đồng họp vào thời gian nào?
A. Hai mươi bốn tháng Mười Một.
B. Hai mươi bốn tháng Chạp.
C. Hai mươi bốn thàng Giêng.
D. Hai mươi bốn tháng Hai.
Câu 4: Chợ Đồng diễn ra trong thời tiết như thế nào?
A. Gió nhẹ, trời trong.
B. Dở trời, hơi rét.
C. Mưa bụi, hơi rét.
D. Dở trời, mưa bụi, hơi rét.
Câu 5: Không khí phiên chợ miêu tả trong hai câu thơ sau cho thấy cuộc sống của nhân dân nơi đây như thế nào?
Hàng quán người về nghe xáo xác,
Nợ nần năm hết hỏi lung tung.
A. Cuộc sống yên bình.
B. Cuộc sống tươi vui.
C. Cuộc sống sung túc.
D. Cuộc sống túng thiếu, nợ nần.
(Đáp án: 1.B, 2.A, 3.B, 4.D, 5.D)
Hình ảnh thể hiện sự giao thương, trao đổi hàng hóa tấp nập tại phiên chợ quê, nơi người bán giới thiệu sản phẩm địa phương và người mua tìm kiếm những vật phẩm cần thiết cho cuộc sống hàng ngày.
Chợ Đồng Trong Bối Cảnh Đương Đại
Ngày nay, khi cuộc sống hiện đại đã thay đổi nhiều điều, những phiên chợ quê như Chợ Đồng vẫn giữ một vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần của người dân. Đó không chỉ là nơi mua bán, trao đổi hàng hóa, mà còn là nơi gặp gỡ, giao lưu, gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống. Tuy nhiên, để những phiên chợ này có thể tồn tại và phát triển bền vững, cần có sự quan tâm, đầu tư và bảo tồn từ các cấp chính quyền và cộng đồng.
Đọc hiểu Chợ Đồng không chỉ là việc phân tích một bài thơ, mà còn là cơ hội để chúng ta suy ngẫm về những giá trị văn hóa truyền thống, về cuộc sống của người dân quê, và về trách nhiệm của chúng ta trong việc gìn giữ và phát huy những giá trị đó.
