Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:
Một cán bộ hưu trí ở phường Hàng Bồ, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội bực bội kể lại: “Do có công việc tại Thành phố Hồ Chí Minh một tuần nên tôi đã gọi điện tới một khách sạn trong đó để đặt phòng. Trong khi tôi đang hỏi về giá cả, dịch vụ thì cô lễ tân nghe điện thoại tuôn ra một tràng: “Anh book (đặt phòng ạ? Anh chọn single hay double room (phòng đơn hay phòng đôi). Anh sure (chắc chắn) rồi chứ? Anh có thể fix (cố định) lịch chính xác ngày đến được không? Trong trường hợp máy bay delay (hoãn chuyến) hoặc thay đổi kế hoạch anh phải confirm (xác nhận) lại cho em.” Tôi nghe mà không thể hiểu cô ta đang nói gì.
(Bảo Linh, Sành điệu hay tự đánh mất mình?, Báo An ninh thủ đô, số ra ngày 28-4-2012)
Trong câu chuyện trên, vì sao người cán bộ hưu trí không hiểu được những điều nhân viên lễ tân nói? Từ đó, em rút ra bài học gì về việc sử dụng từ mượn trong giao tiếp?
Phân tích đoạn văn và trả lời câu hỏi:
Nguyên nhân chính khiến người cán bộ hưu trí không hiểu lời của nhân viên lễ tân là do:
- Lạm dụng quá nhiều từ mượn: Nhân viên lễ tân đã sử dụng một loạt các từ ngữ vay mượn từ tiếng Anh như “book,” “single room,” “double room,” “sure,” “fix,” “delay,” và “confirm” một cách dày đặc trong câu nói của mình. Điều này tạo ra một rào cản giao tiếp lớn đối với người nghe lớn tuổi, những người có thể không quen thuộc với những từ ngữ này.
- Thiếu giải thích, ngữ cảnh: Mặc dù có thể hiểu được rằng nhân viên lễ tân muốn thể hiện sự chuyên nghiệp hoặc hiện đại, việc sử dụng các từ mượn mà không có sự giải thích hoặc đặt trong một ngữ cảnh dễ hiểu đã gây khó khăn cho người nghe trong việc nắm bắt thông tin.
- Không phù hợp với đối tượng giao tiếp: Trong giao tiếp, việc lựa chọn ngôn ngữ phù hợp với đối tượng là vô cùng quan trọng. Ở đây, nhân viên lễ tân đã không xem xét đến tuổi tác và trình độ hiểu biết của người đối diện, dẫn đến sự khó hiểu và bực bội cho người cán bộ hưu trí.
Từ câu chuyện này, chúng ta có thể rút ra những bài học quan trọng sau về việc sử dụng từ mượn trong giao tiếp:
- Sử dụng có chọn lọc: Từ mượn có thể làm phong phú thêm vốn từ vựng và giúp diễn đạt ý một cách chính xác trong một số trường hợp. Tuy nhiên, không nên lạm dụng từ mượn, đặc biệt là khi giao tiếp với những người có thể không quen thuộc với những từ ngữ này.
- Cân nhắc đối tượng giao tiếp: Khi sử dụng từ mượn, cần xem xét đến đối tượng giao tiếp là ai, trình độ học vấn, tuổi tác và kinh nghiệm của họ. Điều này giúp chúng ta lựa chọn từ ngữ phù hợp và tránh gây khó hiểu cho người nghe.
- Giải thích rõ ràng: Nếu bắt buộc phải sử dụng từ mượn, hãy cố gắng giải thích ý nghĩa của từ đó một cách rõ ràng và dễ hiểu. Có thể sử dụng các từ đồng nghĩa hoặc diễn giải để giúp người nghe nắm bắt được thông tin.
- Ưu tiên tiếng Việt: Trong giao tiếp hàng ngày, nên ưu tiên sử dụng tiếng Việt thuần túy. Chỉ sử dụng từ mượn khi thực sự cần thiết và không có từ tiếng Việt nào diễn đạt được ý tương tự.
Tóm lại, việc sử dụng từ mượn trong giao tiếp cần phải cẩn trọng và có ý thức. Mục tiêu cuối cùng của giao tiếp là truyền đạt thông tin một cách hiệu quả và dễ hiểu, vì vậy hãy luôn đặt người nghe vào vị trí trung tâm và lựa chọn ngôn ngữ phù hợp nhất. Lạm dụng từ mượn không những không làm tăng giá trị cho lời nói mà còn có thể gây phản cảm và tạo ra rào cản không đáng có trong giao tiếp.
