Việt Nam, Do Nằm Trong Khu Vực chịu ảnh hưởng của gió mùa châu Á, mang những đặc điểm khí hậu vô cùng đặc trưng và đa dạng, chi phối mạnh mẽ đến đời sống kinh tế – xã hội. Vị trí địa lý này đã tạo nên sự phân hóa khí hậu rõ rệt theo mùa và theo vùng miền.
Nước ta chịu ảnh hưởng trực tiếp của hai mùa gió chính: gió mùa mùa hạ nóng ẩm và gió mùa mùa đông lạnh khô. Gió mùa mùa hạ, xuất phát từ áp cao cận chí tuyến bán cầu nam, thổi vào mang theo hơi ẩm từ biển, gây mưa lớn cho hầu hết các vùng trên cả nước. Đặc biệt, khu vực Bắc Bộ và Trung Bộ thường xuyên hứng chịu những đợt mưa kéo dài, thậm chí gây ra lũ lụt nghiêm trọng.
Ở miền Bắc, do nằm trong khu vực ảnh hưởng trực tiếp của gió mùa đông bắc, thời tiết có sự phân biệt rõ rệt giữa mùa đông lạnh, khô hanh và mùa hè nóng ẩm, mưa nhiều. Mùa đông thường kéo dài từ tháng 11 đến tháng 3 năm sau, với nhiệt độ trung bình có thể xuống dưới 15°C ở vùng núi cao. Ngược lại, mùa hè kéo dài từ tháng 5 đến tháng 9, với nhiệt độ trung bình trên 27°C và lượng mưa lớn.
Bản đồ thể hiện hướng gió mùa thịnh hành và khu vực ảnh hưởng chính tại Việt Nam.
Miền Nam, do nằm gần xích đạo và ít chịu ảnh hưởng của gió mùa đông bắc, có khí hậu cận xích đạo với hai mùa rõ rệt: mùa mưa và mùa khô. Mùa mưa thường kéo dài từ tháng 5 đến tháng 11, với lượng mưa lớn và độ ẩm cao. Mùa khô kéo dài từ tháng 12 đến tháng 4 năm sau, với thời tiết nắng nóng và ít mưa.
Sự khác biệt về khí hậu giữa các vùng miền, do nằm trong khu vực gió mùa, đã tạo ra sự đa dạng về sinh học và nông nghiệp. Miền Bắc có thể trồng các loại cây ôn đới và cận nhiệt đới, trong khi miền Nam thích hợp với các loại cây nhiệt đới. Đồng thời, nó cũng đặt ra những thách thức không nhỏ cho sản xuất và đời sống, đặc biệt là vấn đề phòng chống thiên tai như bão lũ, hạn hán.
Hình ảnh minh họa tác động tiêu cực của mưa lũ, một hệ quả của vị trí địa lý và khí hậu gió mùa, đến đời sống và sản xuất nông nghiệp tại các tỉnh miền Trung.
Tóm lại, việc Việt Nam nằm trong khu vực chịu ảnh hưởng của gió mùa châu Á đã tạo nên một bức tranh khí hậu đa dạng và phức tạp. Sự phân hóa theo mùa và theo vùng miền không chỉ ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp mà còn tác động sâu sắc đến đời sống văn hóa, xã hội của người dân. Việc hiểu rõ đặc điểm khí hậu do vị trí địa lý mang lại là vô cùng quan trọng để có những giải pháp thích ứng và phát triển bền vững.
