Thành ngữ “đẽo cày giữa đường” là một trong những câu nói quen thuộc trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam. Nó mang ý nghĩa sâu sắc, thường được dùng để phê phán những người thiếu chủ kiến, dễ dàng thay đổi ý định theo ý kiến của người khác, dẫn đến kết quả không tốt. Vậy, “đẽo cày giữa đường” ý muốn nói điều gì một cách cụ thể và sâu sắc hơn?
Câu thành ngữ này xuất phát từ một câu chuyện ngụ ngôn. Chuyện kể rằng, có một người nông dân muốn làm một chiếc cày để phục vụ công việc đồng áng. Anh ta bắt đầu đẽo cày ngay giữa đường, nơi có nhiều người qua lại. Mỗi khi có người đi qua, họ lại cho anh ta một lời khuyên, người thì bảo cày này to quá, người lại bảo cày này nhỏ quá, người khác lại góp ý về hình dáng, kích thước.
Ban đầu, người nông dân chỉ lắng nghe cho vui, nhưng dần dần, anh ta bắt đầu làm theo những lời khuyên đó. Mỗi người một ý, mỗi ý một khác, cuối cùng, chiếc cày bị sửa đi sửa lại, trở nên méo mó, chẳng ra hình thù gì và không thể sử dụng được.
“Đẽo cày giữa đường” mang nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc:
- Thiếu chủ kiến, dễ bị dao động: Người “đẽo cày giữa đường” là người không có ý kiến riêng, không có mục tiêu rõ ràng. Họ dễ dàng bị ảnh hưởng bởi ý kiến của người khác, thậm chí là những ý kiến trái ngược nhau.
- Mất phương hướng: Việc liên tục thay đổi theo ý kiến của người khác khiến người “đẽo cày giữa đường” mất phương hướng, không biết mình thực sự muốn gì và cần gì.
- Không đạt được mục tiêu: Khi không có chủ kiến và dễ bị dao động, người “đẽo cày giữa đường” khó có thể hoàn thành công việc một cách hiệu quả. Họ thường bỏ dở giữa chừng hoặc tạo ra những sản phẩm kém chất lượng.
- Lãng phí thời gian và công sức: Việc liên tục sửa đổi theo ý kiến của người khác khiến người “đẽo cày giữa đường” tốn rất nhiều thời gian và công sức, nhưng kết quả lại không được như mong muốn.
Trong cuộc sống hiện đại, thành ngữ “đẽo cày giữa đường” vẫn còn nguyên giá trị. Nó nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc có chủ kiến, xác định mục tiêu rõ ràng và kiên định với con đường mình đã chọn. Lắng nghe ý kiến của người khác là điều cần thiết, nhưng quan trọng hơn là phải biết chọn lọc, phân tích và đưa ra quyết định cuối cùng dựa trên cơ sở kiến thức và kinh nghiệm của bản thân.
Để tránh trở thành người “đẽo cày giữa đường”, chúng ta cần:
- Xác định rõ mục tiêu: Trước khi bắt đầu bất kỳ công việc gì, hãy xác định rõ mục tiêu mình muốn đạt được.
- Nghiên cứu và tìm hiểu: Tìm hiểu kỹ về vấn đề mình đang đối mặt, thu thập thông tin từ nhiều nguồn khác nhau.
- Lắng nghe ý kiến của người khác: Lắng nghe ý kiến của những người có kinh nghiệm, nhưng phải biết chọn lọc và phân tích.
- Tin tưởng vào bản thân: Tin tưởng vào khả năng và quyết định của bản thân.
- Kiên định với mục tiêu: Không dễ dàng thay đổi ý định chỉ vì những lời khuyên của người khác.
Tóm lại, “đẽo cày giữa đường” là một bài học sâu sắc về sự chủ động, tự tin và kiên định. Nó nhắc nhở chúng ta rằng, để thành công, chúng ta cần có chính kiến, biết lắng nghe nhưng không để bị cuốn theo ý kiến của người khác, và luôn kiên trì theo đuổi mục tiêu của mình.
