Tố Hữu, cánh chim đầu đàn của thơ ca cách mạng Việt Nam, đã khắc họa đậm nét hình ảnh đất nước và con người qua những vần thơ tràn đầy nhiệt huyết. Tập thơ “Việt Bắc” là một minh chứng hùng hồn cho tài năng và tâm hồn của ông, là tiếng ca vang vọng về những năm tháng kháng chiến gian khổ nhưng oanh liệt.
Đoạn thơ dưới đây là một phần trích trong “Việt Bắc”, vẽ nên bức tranh tứ bình tuyệt đẹp về mảnh đất và con người nơi đây:
Ta về mình có nhớ ta
Ta về ta nhớ những hoa cùng người
Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi
Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng
Ngày xuân mơ nở trắng rừng
Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang
Ve kêu rừng phách đổ vàng
Nhớ cô em gái hái măng một mình
Rừng thu trăng rọi hòa bình
Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung
Mở đầu đoạn thơ là lời ướm hỏi đầy tình cảm, một lời tâm tình của người ra đi dành cho người ở lại. “Ta về mình có nhớ ta?” – một câu hỏi gợi lên bao nỗi nhớ nhung, bao kỷ niệm gắn bó. Và rồi, nỗi nhớ ấy được cụ thể hóa bằng hình ảnh “hoa cùng người,” một sự hòa quyện tuyệt đẹp giữa thiên nhiên và con người Việt Bắc.
Ngay sau đó, bức tranh tứ bình bắt đầu hiện ra, mỗi mùa mang một vẻ đẹp riêng, một sắc thái riêng. Mở đầu là bức tranh mùa đông:
Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi
Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng
Gam màu xanh của rừng già làm nền cho sắc đỏ tươi của hoa chuối, một sự tương phản đầy sức sống. Đặc biệt, hình ảnh “đèo Cao Nắng ánh Dao Gài Thắt Lưng” là một chi tiết đắt giá, gợi lên vẻ đẹp khỏe khoắn, mạnh mẽ của con người Việt Bắc, những người lao động kiên cường chinh phục thiên nhiên. Ánh nắng chiếu rọi trên lưỡi dao gài thắt lưng không chỉ là ánh sáng của tự nhiên mà còn là ánh sáng của ý chí, của nghị lực.
Tiếp đến là bức tranh mùa xuân:
Ngày xuân mơ nở trắng rừng
Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang
Mùa xuân đến với sắc trắng tinh khôi của hoa mơ, phủ kín cả núi rừng. Trong khung cảnh ấy, hình ảnh người đan nón hiện lên thật dịu dàng, cần mẫn. Bàn tay khéo léo chuốt từng sợi giang, tạo nên những chiếc nón xinh xắn, thể hiện sự tài hoa và tinh tế của con người Việt Bắc.
Bức tranh mùa hạ lại mang một vẻ đẹp khác:
Ve kêu rừng phách đổ vàng
Nhớ cô em gái hái măng một mình
Tiếng ve râm ran báo hiệu mùa hè đến, nhuộm vàng cả rừng phách. Hình ảnh “cô em gái hái măng một mình” gợi lên vẻ đẹp bình dị, âm thầm. Cô gái ấy lặng lẽ lao động, cống hiến cho cuộc kháng chiến, không cần được biết đến hay ngợi ca.
Cuối cùng, bức tranh mùa thu khép lại đoạn thơ:
Rừng thu trăng rọi hòa bình
Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung
Ánh trăng hòa bình chiếu rọi xuống núi rừng Việt Bắc, tạo nên một không gian thơ mộng, yên bình. Và trong không gian ấy, tiếng hát ân tình thủy chung vang vọng, thể hiện phẩm chất cao đẹp của con người Việt Bắc, những người luôn một lòng với cách mạng, son sắt thủy chung.
Đoạn thơ khép lại bằng một nỗi nhớ da diết, một tình cảm sâu nặng dành cho Việt Bắc. “Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng” không chỉ là một hình ảnh đẹp trong bức tranh tứ bình mà còn là biểu tượng cho sức mạnh, ý chí và vẻ đẹp của con người Việt Bắc, những người đã góp phần làm nên chiến thắng lịch sử.
