“Chữ người tử tù” của Nguyễn Tuân không chỉ là một tác phẩm văn học, mà còn là một bức tranh khắc họa rõ nét về vẻ đẹp của nhân cách, tài hoa và khí phách con người Việt Nam. Tác phẩm tập trung vào chủ đề “đánh Giá Về Chữ Người Tử Tù”, từ đó mở ra những suy ngẫm sâu sắc về giá trị của cái đẹp và cái thiện trong xã hội.
Nguyễn Tuân (1910-1987) là một nhà văn tài hoa, suốt đời đi tìm cái đẹp. Tác phẩm “Chữ người tử tù” được in trong tập “Vang bóng một thời” là một minh chứng cho phong cách nghệ thuật độc đáo của ông.
Truyện kể về cuộc gặp gỡ giữa Huấn Cao, một người tài hoa nhưng bị kết án tử hình, và viên quản ngục, người yêu thích cái đẹp và trân trọng tài năng của Huấn Cao. Tình huống truyện được xây dựng đầy kịch tính, tạo nên sự giằng xé giữa cái thiện và cái ác, giữa cái đẹp và cái xấu.
Chủ đề chính của tác phẩm xoay quanh quan niệm về cái đẹp và cái thiện. Nguyễn Tuân cho rằng, cái đẹp không thể tồn tại trong môi trường xấu xa, cái tài phải đi đôi với cái tâm. Chủ đề này được thể hiện qua mối quan hệ giữa Huấn Cao và viên quản ngục.
Huấn Cao là một nhân vật được xây dựng thành công, hội tụ đầy đủ những phẩm chất tốt đẹp của con người. Ông không chỉ có tài viết chữ đẹp mà còn có khí phách hiên ngang, bất khuất, dám đứng lên chống lại cái ác. Tài năng của Huấn Cao được thể hiện qua lời đồn đại của mọi người: “Huấn Cao! Hay là cái người mà vùng tỉnh Sơn ta vẫn khen cái tài viết chữ rất nhanh và rất đẹp đó không?”.
Huấn Cao còn là một người có thiên lương trong sáng. Ông không vì vàng bạc, quyền lực mà ép mình viết chữ cho bất kỳ ai. Chỉ khi nhận ra tấm lòng “biệt nhỡn liên tài” của viên quản ngục, ông mới đồng ý cho chữ.
Viên quản ngục là một nhân vật đặc biệt, đại diện cho những con người biết trân trọng cái đẹp và cái tài. Dù làm việc trong môi trường ngục tù đầy rẫy sự tàn nhẫn, lừa lọc, viên quản ngục vẫn giữ được tâm hồn trong sáng và khát khao hướng thiện.
Cảnh cho chữ trong truyện là một cảnh tượng đặc biệt, thể hiện sự chiến thắng của cái đẹp và cái thiện trước cái xấu xa. Trong không gian ngục tù ẩm thấp, tối tăm, ánh sáng của ngọn đuốc và những nét chữ của Huấn Cao đã xua tan bóng tối, làm bừng sáng lên vẻ đẹp của nhân cách và tài hoa.
“Buồng tối chật hẹp, ẩm ướt, tường đầy mạng nhện, đất bừa bãi phân chuột, phân gián…”. Trong hoàn cảnh ấy, Huấn Cao “cổ đeo gông, chân vướng xiềng” vẫn ung dung viết chữ. “Người tù viết xong một chữ, viên quản ngục lại vội khúm núm cất những đồng tiền kẽm đánh dấu ô chữ đặt trên phiến lụa óng”.
Nguyễn Tuân đã sử dụng thủ pháp đối lập, tương phản để làm nổi bật chủ đề của tác phẩm. Sự đối lập giữa ánh sáng và bóng tối, giữa cái đẹp và cái xấu, giữa người tử tù và viên quản ngục đã tạo nên một bức tranh đầy kịch tính và giàu ý nghĩa.
Ngôn ngữ của Nguyễn Tuân trong “Chữ người tử tù” rất đặc sắc, trang trọng, giàu hình ảnh và mang đậm chất cổ điển. Ông đã sử dụng nhiều từ Hán Việt để tạo nên không khí trang nghiêm, cổ kính cho tác phẩm.
“Chữ người tử tù” không chỉ là một tác phẩm văn học xuất sắc mà còn là một bài học sâu sắc về giá trị của cái đẹp và cái thiện trong cuộc sống. Tác phẩm khẳng định rằng, cái đẹp và cái thiện luôn có sức mạnh cảm hóa con người, giúp con người vượt qua mọi khó khăn, thử thách để hướng tới một cuộc sống tốt đẹp hơn.
