Đảng Quốc đại, hay còn gọi là Đảng Quốc dân Đại hội, là một tổ chức chính trị quan trọng trong lịch sử Ấn Độ. Vậy, câu hỏi đặt ra là: Đảng Quốc đại là chính đảng của giai cấp nào? Để trả lời câu hỏi này, chúng ta cần xem xét bối cảnh lịch sử và sự phát triển của phong trào đấu tranh ở Ấn Độ vào cuối thế kỷ XIX.
Vào những năm 1875-1885, các phong trào đấu tranh của nông dân và công nhân Ấn Độ đã diễn ra mạnh mẽ. Những phong trào này, dù mang tính tự phát và còn nhiều hạn chế, đã có tác động lớn đến sự phát triển của ý thức dân tộc và tinh thần đấu tranh chống thực dân Anh trong xã hội Ấn Độ.
Phong trào đấu tranh của công nhân Ấn Độ cuối thế kỷ XIX, tiền đề cho sự ra đời của chính đảng đại diện cho quyền lợi của giai cấp tư sản.
Sự trỗi dậy của phong trào công nhân và nông dân đã thúc đẩy giai cấp tư sản Ấn Độ nhận thức được vai trò và sức mạnh của mình trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc. Giai cấp tư sản Ấn Độ, tuy còn non trẻ và yếu ớt, nhưng đã dần hình thành ý thức về quyền lợi kinh tế và chính trị của mình. Họ nhận thấy cần phải có một tổ chức chính trị để đại diện cho tiếng nói và bảo vệ quyền lợi của mình.
Chính trong bối cảnh đó, Đảng Quốc dân Đại hội (Đảng Quốc đại) đã ra đời vào năm 1885. Đảng Quốc đại được thành lập với mục tiêu ban đầu là tập hợp các lực lượng xã hội khác nhau để đấu tranh đòi quyền tự trị cho Ấn Độ. Tuy nhiên, xét về bản chất giai cấp, Đảng Quốc đại là chính đảng của giai cấp tư sản dân tộc Ấn Độ.
Quốc kỳ Ấn Độ, biểu tượng của tinh thần đấu tranh giành độc lập dân tộc mà Đảng Quốc đại đóng vai trò quan trọng.
Mặc dù Đảng Quốc đại có sự tham gia của nhiều thành phần xã hội khác nhau, như trí thức, luật sư, nhà báo, và cả những người thuộc tầng lớp trung lưu, nhưng vai trò lãnh đạo và chi phối trong đảng vẫn thuộc về giai cấp tư sản. Đảng Quốc đại đã đề ra nhiều chủ trương, chính sách nhằm bảo vệ quyền lợi kinh tế và chính trị của giai cấp tư sản, đồng thời kêu gọi sự đoàn kết của các tầng lớp nhân dân để đấu tranh chống thực dân Anh.
Trong quá trình hoạt động, Đảng Quốc đại đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển và phân hóa. Đã có sự phân hóa thành phái “ôn hòa” và phái “cấp tiến” trong nội bộ đảng, phản ánh sự khác biệt về đường lối và phương pháp đấu tranh. Tuy nhiên, dù có những khác biệt, Đảng Quốc đại vẫn giữ vai trò là lực lượng chính trị quan trọng nhất trong cuộc đấu tranh giành độc lập của Ấn Độ.
Tóm lại, Đảng Quốc đại là chính đảng của giai cấp tư sản dân tộc Ấn Độ, được thành lập trong bối cảnh phong trào đấu tranh của công nhân và nông dân phát triển mạnh mẽ, thúc đẩy giai cấp tư sản nhận thức được vai trò và sức mạnh của mình. Đảng Quốc đại đã đóng vai trò quan trọng trong việc tập hợp các lực lượng xã hội và lãnh đạo cuộc đấu tranh giành độc lập cho Ấn Độ.
