Bài thơ “Chợ Tết” của Đoàn Văn Cừ không chỉ là một bức tranh sống động về phiên chợ ngày Tết mà còn là một tác phẩm nghệ thuật chứa đựng những giá trị văn hóa sâu sắc. Trong đó, hình ảnh “Dải Mây Trắng đỏ Dần Trên đỉnh Núi” mở đầu bài thơ đã trở thành một biểu tượng cho vẻ đẹp thanh bình, rực rỡ của làng quê Việt Nam.
Dải mây trắng đỏ dần trên đỉnh núi,
Sương hồng lam ôm ấp mái nhà tranh,
Trên con đường viền trắng mép đồi xanh.
Hình ảnh này không chỉ đơn thuần là một sự miêu tả cảnh vật mà còn là một lời giới thiệu nhẹ nhàng, dẫn dắt người đọc bước vào không gian của phiên chợ Tết.
Sự kết hợp hài hòa giữa màu trắng, đỏ và xanh tạo nên một bức tranh thiên nhiên đầy sức sống, gợi lên cảm giác ấm áp, tươi vui. Ánh bình minh rực rỡ chiếu rọi lên những dải mây, nhuộm chúng thành màu đỏ, cam, hồng, tạo nên một cảnh tượng kỳ ảo, tráng lệ.
Sương trắng dỏ đầu cành như giọt sữa,
Tia nắng tía nháy hoài trong ruộng lúa,
Núi uốn mình trong chiếc áo the xanh,
Đồi thoa son nằm dưới ánh bình minh.
Hình ảnh “dải mây trắng đỏ dần trên đỉnh núi” còn là một biểu tượng cho sự giao hòa giữa đất trời, giữa thiên nhiên và con người. Nó gợi lên một không gian thanh bình, yên ả, nơi con người có thể tìm thấy sự thư thái, an nhiên trong tâm hồn.
Bài thơ tiếp tục miêu tả cảnh người dân nô nức đi chợ Tết, tạo nên một bức tranh sinh động, đầy màu sắc về cuộc sống làng quê.
Con trâu đứng vờ dim hai mắt ngủ,
Để lắng nghe người khách nói bô-bô.
Anh hàng tranh kĩu-kịt quảy đôi bồ,
Tìm đến chỗ đông người ngồi dở bán…
Những âm thanh, hình ảnh, màu sắc của phiên chợ Tết được Đoàn Văn Cừ tái hiện một cách chân thực, sống động, khiến người đọc như được hòa mình vào không khí náo nhiệt, vui tươi của ngày Tết cổ truyền.
Đặc biệt, hình ảnh “bà cụ lão bán hàng bên miếu cổ” là một điểm nhấn đặc sắc trong bài thơ, gợi lên cảm giác về sự trôi chảy của thời gian, về những giá trị văn hóa truyền thống được lưu giữ qua bao thế hệ.
Bà cụ lão bán hàng bên miếu cổ,
Nước thời gian gội tóc trắng phau phau.
Hình ảnh này không chỉ là một sự miêu tả chân thực về cuộc sống mà còn là một lời nhắn nhủ về việc trân trọng những giá trị văn hóa truyền thống, về sự gắn bó giữa con người và quê hương.
Kết thúc bài thơ, cảnh chợ vãn hiện lên với những hình ảnh “ánh dương vàng trên cỏ kéo lê-thê, lá đa rụng tơi-bời quanh quán chợ”.
Ánh dương vàng trên cỏ kéo lê-thê,
Lá đa rụng tơi-bời quanh quán chợ.
Những hình ảnh này gợi lên cảm giác về sự tàn phai, về sự kết thúc của một ngày vui. Tuy nhiên, nó cũng mở ra một “thế giới mộng”, một không gian của những kỷ niệm, những cảm xúc đẹp đẽ còn đọng lại trong lòng người đọc.
“Chợ Tết” của Đoàn Văn Cừ không chỉ là một bài thơ hay mà còn là một tác phẩm nghệ thuật có giá trị văn hóa sâu sắc. Hình ảnh “dải mây trắng đỏ dần trên đỉnh núi” đã trở thành một biểu tượng cho vẻ đẹp thanh bình, rực rỡ của làng quê Việt Nam, một vẻ đẹp vượt thời gian và luôn sống mãi trong lòng người đọc.
