Phần lãnh thổ phía Bắc Việt Nam mang những đặc điểm khí hậu vô cùng độc đáo, chịu ảnh hưởng sâu sắc của vị trí địa lý và hoàn lưu gió mùa. Vậy, đặc Trưng Khí Hậu Phần Lãnh Thổ Phía Bắc Là gì? Chúng ta hãy cùng khám phá chi tiết.
1. Tính Nhiệt Đới Ẩm Gió Mùa:
Nằm trọn trong khu vực nội chí tuyến, miền Bắc đón nhận nguồn năng lượng mặt trời dồi dào quanh năm, tạo nên nền nhiệt cao, dao động từ 22 – 27°C. Lượng mưa trung bình hàng năm lớn, đạt 1.400 – 2.000mm, cùng với độ ẩm không khí luôn ở mức cao, trên 80%, tạo nên một môi trường ẩm ướt đặc trưng.
Khí hậu nơi đây chịu tác động mạnh mẽ của gió mùa, với hai mùa gió chính: gió mùa Đông Bắc lạnh khô từ tháng 11 đến tháng 4, và gió mùa Tây Nam nóng ẩm, mưa nhiều từ tháng 5 đến tháng 10.
2. Phân Mùa Rõ Rệt:
Một trong những đặc trưng khí hậu phần lãnh thổ phía bắc là sự phân hóa theo mùa cực kỳ rõ rệt.
-
Mùa Đông (tháng 11 – tháng 4): Chịu ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc, thời tiết lạnh, khô hanh, đôi khi có rét đậm, rét hại. Nhiệt độ trung bình khoảng 15 – 20°C, thậm chí có nơi xuống dưới 0°C, xuất hiện băng giá, sương muối ở vùng núi cao như Sa Pa, Mẫu Sơn.
-
Mùa Hè (tháng 5 – tháng 10): Gió mùa Tây Nam mang theo hơi ẩm từ biển, gây mưa lớn. Nhiệt độ trung bình 28 – 30°C, có khi vượt quá 35°C. Đây là mùa mưa lớn nhất, chiếm 70 – 80% tổng lượng mưa cả năm.
3. Biên Độ Nhiệt Lớn:
Do ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc và địa hình đa dạng, biên độ nhiệt giữa ngày và đêm, giữa mùa đông và mùa hè ở miền Bắc khá lớn. Biên độ nhiệt năm dao động từ 12 – 15°C, thể hiện rõ sự khác biệt giữa mùa đông lạnh và mùa hè nóng.
4. Mưa Phân Bố Không Đều:
Lượng mưa tập trung chủ yếu vào mùa hè, trong khi mùa đông lại ít mưa. Vùng núi phía Bắc (Hoàng Liên Sơn, Đông Bắc) thường có lượng mưa lớn hơn so với vùng đồng bằng. Các hiện tượng thời tiết cực đoan như mưa lớn, lũ quét, sạt lở đất thường xảy ra vào mùa mưa ở khu vực miền núi.
5. Ảnh Hưởng Của Các Hiện Tượng Thời Tiết Cực Đoan:
- Rét Đậm, Rét Hại: Xảy ra khi gió mùa Đông Bắc hoạt động mạnh.
- Bão Nhiệt Đới: Miền Bắc nằm trong vùng chịu ảnh hưởng của bão, tập trung vào tháng 6 – tháng 9.
- Sương Muối, Băng Giá: Xuất hiện ở vùng núi cao vào mùa đông.
6. Sự Phân Hóa Theo Không Gian:
Một đặc trưng khí hậu phần lãnh thổ phía bắc là sự khác biệt giữa các khu vực:
- Đồng Bằng: Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa điển hình, ít chênh lệch nhiệt độ giữa các mùa.
- Vùng Núi Cao: Khí hậu cận nhiệt đới hoặc ôn đới, mùa đông lạnh hơn, mưa nhiều ở sườn đón gió.
- Vùng Ven Biển: Khí hậu chịu ảnh hưởng của biển, mưa nhiều, độ ẩm cao, ít rét đậm.
7. Ý Nghĩa Khí Hậu:
Khí hậu đa dạng tạo điều kiện cho phát triển các hệ sinh thái khác nhau: nhiệt đới, cận nhiệt đới và ôn đới (ở vùng núi cao). Lượng mưa lớn và độ ẩm cao thúc đẩy rừng nhiệt đới ẩm phát triển, nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ xói mòn, sạt lở đất ở miền núi. Thời tiết phân mùa rõ rệt thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp đa dạng. Tuy nhiên, các hiện tượng thời tiết cực đoan cũng gây ra nhiều thiệt hại.
Tóm lại, khí hậu miền Bắc Việt Nam mang đặc trưng khí hậu phần lãnh thổ phía bắc là nhiệt đới ẩm gió mùa, phân mùa rõ rệt, và có sự phân hóa theo không gian, chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố thời tiết cực đoan. Tất cả tạo nên một bức tranh khí hậu đa dạng và phức tạp, ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống và kinh tế – xã hội của khu vực.
