Cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp (1897-1914) không chỉ là một giai đoạn lịch sử đầy biến động mà còn là tiền đề quan trọng cho sự hình thành và phát triển của các giai cấp xã hội mới ở Việt Nam. Trong bối cảnh đó, giai cấp công nhân Việt Nam đã ra đời, đánh dấu một bước ngoặt lớn trong cơ cấu xã hội và phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc.
Sự ra đời của giai cấp công nhân Việt Nam không phải là một sự kiện ngẫu nhiên, mà là kết quả trực tiếp của chính sách khai thác thuộc địa tàn bạo của thực dân Pháp. Chúng ra sức đầu tư vào các ngành công nghiệp, khai thác mỏ, đồn điền, xây dựng cơ sở hạ tầng,… để vơ vét tài nguyên và bóc lột sức lao động của người dân bản địa.
Sự xuất hiện của các nhà máy, xí nghiệp, hầm mỏ, đồn điền đã thu hút một lượng lớn nông dân mất đất, tá điền nghèo khổ từ khắp nơi đổ về các thành phố, trung tâm công nghiệp để kiếm sống. Họ trở thành lực lượng lao động làm thuê, bị bóc lột thậm tệ bởi giới chủ người Pháp và tay sai.
Tuy nhiên, chính trong môi trường lao động khắc nghiệt, đầy rẫy bất công đó, giai cấp công nhân Việt Nam đã dần hình thành và phát triển. Họ bắt đầu nhận thức được tình cảnh chung của mình, về sự áp bức, bóc lột của chế độ thực dân. Từ đó, ý thức giai cấp dần được nâng cao, tạo tiền đề cho những cuộc đấu tranh tự phát, lẻ tẻ chống lại giới chủ.
Mặc dù ban đầu còn non trẻ, thiếu kinh nghiệm và tổ chức, nhưng giai cấp công nhân Việt Nam đã sớm thể hiện tinh thần yêu nước, ý chí đấu tranh kiên cường. Các cuộc bãi công, biểu tình của công nhân đã diễn ra ngày càng nhiều, gây tiếng vang lớn trong xã hội, làm lung lay ách thống trị của thực dân Pháp.
Sự ra đời của giai cấp công nhân Việt Nam là một tất yếu lịch sử, là sản phẩm của cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp. Giai cấp công nhân, với ý thức giai cấp ngày càng cao và tinh thần đấu tranh mạnh mẽ, đã trở thành một lực lượng chính trị quan trọng, đóng vai trò nòng cốt trong phong trào giải phóng dân tộc, giành độc lập cho Việt Nam.