Cỏ Dại Xuân Quỳnh: Đọc Hiểu Sâu Sắc và Phân Tích Chi Tiết

Bài thơ “Cỏ Dại” của Xuân Quỳnh là một tác phẩm giàu cảm xúc, thể hiện tình yêu quê hương sâu sắc và sự trân trọng những điều bình dị, nhỏ bé. Dưới đây là phân tích chi tiết và bộ đề đọc hiểu giúp bạn khám phá trọn vẹn vẻ đẹp của bài thơ này, tập trung vào từ khóa “Cỏ Dại Xuân Quỳnh đọc Hiểu”.

Đề Đọc Hiểu 1

Trong cuộc đời bình yên tựa nghìn xưa

Gần gũi nhất vẫn là cây lúa

Trưa nắng khát ước về vườn quả

Lúc xa nhà nhớ một dáng mây

Một dòng sông, ngọn núi, rừng cây

Một làn khói, một mùi hương trong gió

Có mấy ai nhớ về ngọn cỏ

Mọc vô tình trên lối ta đi

Dẫu nhỏ nhoi không đáng nhớ làm chi

Không nghĩ đến nhưng mà vẫn có.

(Trích Cỏ dại – Xuân Quỳnh)

Câu hỏi:

1. Xác định thể thơ của đoạn trích. Nêu đặc điểm nhận dạng.
2. Tác giả liệt kê những hình ảnh nào gợi nhớ về quê hương? Ý nghĩa của việc liệt kê này là gì?
3. Phân tích ý nghĩa của hình ảnh “ngọn cỏ” trong đoạn thơ. Vì sao tác giả lại nhấn mạnh đến “ngọn cỏ” giữa những hình ảnh quen thuộc khác?
4. Từ đoạn thơ, hãy chia sẻ cảm nhận của bạn về tình yêu quê hương đất nước.
5. Nêu chủ đề chính của bài thơ “Cỏ dại” và cho biết thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm.

Gợi ý trả lời:

1. Đoạn thơ được viết theo thể thơ tự do. Đặc điểm nhận dạng: không gò bó về số câu, số chữ, vần điệu linh hoạt, nhịp điệu đa dạng, phù hợp để diễn tả cảm xúc tự nhiên.

2. Tác giả liệt kê những hình ảnh gợi nhớ về quê hương: cây lúa, vườn quả, dáng mây, dòng sông, ngọn núi, rừng cây, làn khói, mùi hương, ngọn cỏ. Việc liệt kê này nhằm tái hiện một cách đầy đủ, sinh động những hình ảnh thân thuộc, gắn bó với cuộc sống và ký ức của con người, từ đó khơi gợi tình yêu quê hương sâu sắc.

3. Hình ảnh “ngọn cỏ” mang nhiều ý nghĩa:

   • Sự nhỏ bé, bình dị: Ngọn cỏ là hình ảnh quen thuộc, dễ thấy nhưng thường bị bỏ qua, tượng trưng cho những điều nhỏ bé, bình dị trong cuộc sống.
   • Sức sống mãnh liệt: Cỏ dại có khả năng sinh tồn mạnh mẽ, mọc ở mọi nơi, dù bị dẫm đạp vẫn vươn lên, tượng trưng cho sức sống kiên cường, bền bỉ của con người Việt Nam.
   • Tình yêu thầm lặng: Tác giả nhấn mạnh đến “ngọn cỏ” để thể hiện tình yêu thầm lặng, sự quan tâm đến những điều nhỏ bé, bình dị nhưng vô cùng quan trọng trong cuộc sống.

4. (Học sinh tự do bày tỏ cảm nhận cá nhân về tình yêu quê hương, liên hệ với trải nghiệm và suy nghĩ của bản thân.)

5. Chủ đề chính của bài thơ “Cỏ dại” là tình yêu quê hương, đất nước, sự trân trọng những điều bình dị, nhỏ bé. Thông điệp: Hãy yêu thương, trân trọng quê hương, đất nước và những điều nhỏ bé, bình dị xung quanh ta, bởi chúng là những điều tạo nên vẻ đẹp và ý nghĩa của cuộc sống.

Đề Đọc Hiểu 2

(1) Cỏ dại quen nắng mưa

Làm sao mà giết được

Tới mùa nước dâng

Cỏ thường ngập trước

Sau ngày nước rút

Cỏ mọc đầu tiên..

[..]

(2) Trong cuộc đời bình yên tựa nghìn xưa

Gần gũi nhất vẫn là cây lúa

Trưa nắng khát ước về vườn quả

Lúc xa nhà nhớ một dáng mây

Một dòng sông, ngọn núi, rừng cây

Một làn khói, một mùi hương trong gió..

(3) Có mấy ai nhớ về ngọn cỏ

Mọc vô tình trên lối ta đi

Dẫu nhỏ nhoi không đáng nhớ làm chi

Không nghĩ đến nhưng mà vẫn có.

(Cỏ dại – Xuân Quỳnh)

Câu hỏi trắc nghiệm:

1. Đoạn trích được viết theo thể thơ nào?
   A. Ngũ ngôn B. Lục bát C. Thất ngôn D. Tự do

2. Hình ảnh “cỏ dại” xuất hiện chủ yếu trong:
   A. Khổ 1 B. Khổ 2 C. Khổ 3 D. Khổ 2 và 3

3. Theo đoạn trích, khi xa quê hương, người ta thường nhớ về những gì?
   A. Cây lúa, vườn quả, dáng mây, dòng sông, ngọn núi, rừng cây, làn khói, mùi hương.
   B. Cỏ dại.
   C. Nắng mưa, nước dâng, nước rút.
   D. Con đường, gốc đa, giếng nước, cánh đồng, ngọn núi, dòng sông.

4. Sự xuất hiện của những hình ảnh trong khổ 2 có ý nghĩa gì?
   A. Nhấn mạnh nỗi nhớ quê hương của tác giả.
   B. Nhấn mạnh sự nhỏ nhoi của cỏ khiến không mấy ai để ý, không ai nhớ đến.
   C. Nhấn mạnh sức sống của cỏ.
   D. Nhấn mạnh sự vô tình của con người đối với cây cỏ.

5. Biện pháp tu từ nào được sử dụng trong hai câu thơ: “Một dòng sông, ngọn núi, rừng cây – Một làn khói, một mùi hương trong gió”?
   A. Liệt kê B. Điệp ngữ C. Nhân hóa D. Liệt kê và điệp ngữ.

6. Hình ảnh “cỏ dại” trong khổ 1 gợi lên điều gì?
   A. Sự nhỏ bé, bình dị của cỏ.
   B. Sức sống mãnh liệt, bền bỉ của cỏ.
   C. Sự nhỏ bé của những kiếp người dưới đáy xã hội.
   D. Sự cuồng loạn của nước lũ.

7. Hình tượng trung tâm được khắc họa trong đoạn thơ trên là:
   A. Chủ thể trữ tình – tác giả. B. Cây lúa. C. Cỏ dại. D. Nước lũ.

Câu hỏi tự luận:

8. Nêu hai đặc điểm của thể thơ được sử dụng trong bài thơ.
9. Cảm nhận về vẻ đẹp của hình ảnh cỏ dại được khắc họa trong bài thơ. Hãy liên hệ với một tác phẩm khác viết về vẻ đẹp của sự giản dị, bình thường.
10. Thông điệp ý nghĩa mà bạn rút ra từ đoạn trích là gì?

Gợi ý trả lời:

1. D. Tự do

2. A. Khổ 1

3. A. Cây lúa, vườn quả, dáng mây, dòng sông, ngọn núi, rừng cây, làn khói, mùi hương.

4. B. Nhấn mạnh sự nhỏ nhoi của cỏ khiến không mấy ai để ý, không ai nhớ đến.

5. D. Liệt kê và điệp ngữ.

6. B. Sức sống mãnh liệt, bền bỉ của cỏ.

7. C. Cỏ dại.

8. Hai đặc điểm của thể thơ tự do:

   • Không giới hạn số câu, số chữ trong mỗi dòng.
   • Vần điệu linh hoạt, không theo một quy tắc nhất định.

9. Hình ảnh cỏ dại trong bài thơ mang vẻ đẹp của sự giản dị, khiêm nhường nhưng lại ẩn chứa sức sống mãnh liệt, bền bỉ. Dù nhỏ bé, không được ai chú ý đến nhưng cỏ dại vẫn âm thầm tồn tại và vươn lên. Liên hệ với bài thơ “Tiếng gà trưa” của Xuân Quỳnh, hình ảnh tiếng gà trưa cũng gợi lên vẻ đẹp bình dị, thân thương của làng quê Việt Nam.

10. Thông điệp: Cần trân trọng những điều nhỏ bé, bình dị trong cuộc sống, bởi chúng có thể mang đến những giá trị lớn lao và sức mạnh tiềm ẩn. Hãy sống kiên cường, bền bỉ như cỏ dại, vượt qua mọi khó khăn, thử thách để vươn tới thành công.

Hy vọng với những phân tích và bộ đề đọc hiểu trên, bạn sẽ có cái nhìn sâu sắc hơn về bài thơ “Cỏ Dại” của Xuân Quỳnh và cảm nhận được vẻ đẹp giản dị, mộc mạc mà giàu ý nghĩa của tác phẩm. Chúc bạn học tốt!