Dân số Việt Nam đang trải qua những thay đổi nhân khẩu học đáng kể, trong đó Cơ Cấu Dân Số Trẻ Thể Hiện một khía cạnh quan trọng. Bài viết này sẽ đi sâu vào vấn đề này, phân tích các yếu tố liên quan và tác động của nó đến sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.
1. Quy Mô và Cơ Cấu Dân Số:
Năm 2023, dân số trung bình của Việt Nam đạt 100,3 triệu người, với tỷ lệ nam và nữ tương đối cân bằng. Tuy nhiên, cơ cấu dân số đang có sự dịch chuyển rõ rệt.
Cơ cấu dân số trẻ thể hiện rõ qua tỷ trọng nhóm dân số từ 0-14 tuổi, mặc dù vẫn còn đáng kể, đã giảm từ 24,3% năm 2019 xuống còn khoảng 23,9% năm 2023. Đồng thời, nhóm dân số từ 60 tuổi trở lên lại tăng nhanh chóng, từ 11,9% năm 2019 lên 13,9% vào năm 2023. Nhóm dân số trong độ tuổi lao động (15-59 tuổi) cũng giảm từ 63,8% năm 2019 xuống còn 62,2% năm 2023.
2. Mức Sinh và Tỷ Lệ Giới Tính Khi Sinh:
Tổng tỷ suất sinh (TFR) năm 2023 của Việt Nam ước tính là 1,96 con/phụ nữ, thấp hơn so với mức trung bình của các nước Đông Nam Á. Điều này cho thấy xu hướng giảm sinh đang diễn ra, góp phần vào sự thay đổi cơ cấu dân số.
Tỷ số giới tính khi sinh (SRB) năm 2023 là 112 bé trai/100 bé gái, phản ánh tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn còn ở mức cao.
3. Mức Chết và Tuổi Thọ:
Tỷ lệ tử vong ở Việt Nam tiếp tục duy trì ở mức thấp, cho thấy những thành công của chương trình chăm sóc sức khoẻ bà mẹ và trẻ em. Tuổi thọ trung bình của người Việt Nam năm 2023 là 73,7 tuổi, trong đó nam giới là 71,1 tuổi và nữ giới là 76,5 tuổi.
4. Lực Lượng Lao Động và Việc Làm:
Lực lượng lao động từ 15 tuổi trở lên trong quý IV năm 2023 là 52,5 triệu người, tăng so với quý trước và cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, lao động phi chính thức vẫn chiếm tỷ trọng lớn.
Tỷ lệ tham gia lực lượng lao động năm 2023 là 68,9%, tăng nhẹ so với năm 2022. Tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng, chứng chỉ là 27,6%, cho thấy vẫn còn một lượng lớn lao động chưa qua đào tạo.
5. Thiếu Việc Làm và Thu Nhập:
Tỷ lệ thiếu việc làm quý IV năm 2023 giảm so với quý trước. Thu nhập bình quân tháng của người lao động năm 2023 là 7,1 triệu đồng, tăng so với năm 2022.
6. Thất Nghiệp:
Tỷ lệ thất nghiệp trong độ tuổi lao động quý IV năm 2023 là 2,26%, giảm so với quý trước và cùng kỳ năm trước. Tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên (15-24 tuổi) là 7,62%.
7. Lao Động Không Sử Dụng Hết Tiềm Năng:
Tỷ lệ lao động không sử dụng hết tiềm năng quý IV năm 2023 là 4,2%. Điều này cho thấy vẫn còn một bộ phận không nhỏ lực lượng lao động tiềm năng chưa được khai thác, đặc biệt là nhóm lao động trẻ.
Kết Luận:
Cơ cấu dân số trẻ thể hiện những cơ hội và thách thức đối với Việt Nam. Một mặt, lực lượng lao động trẻ dồi dào là nguồn lực quan trọng cho sự phát triển kinh tế. Mặt khác, việc giảm tỷ lệ sinh và tăng tuổi thọ dẫn đến quá trình già hóa dân số, đòi hỏi những chính sách phù hợp để đảm bảo an sinh xã hội và phát triển bền vững. Việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tạo việc làm ổn định và tăng thu nhập cho người lao động là những yếu tố then chốt để tận dụng tối đa lợi thế của cơ cấu dân số hiện tại và ứng phó với những thách thức trong tương lai.
