Cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20, thực dân Pháp xâm lược Việt Nam, từng bước thiết lập bộ máy thống trị, biến một quốc gia phong kiến thành thuộc địa nửa phong kiến. Để duy trì ách cai trị, thực dân Pháp đã thi hành một loạt các chính sách trên nhiều lĩnh vực, gây ra những biến đổi sâu sắc trong xã hội Việt Nam.
Chính trị:
Thực dân Pháp áp đặt một hệ thống cai trị trực tiếp, tước bỏ mọi quyền hành của chính quyền phong kiến nhà Nguyễn. Việt Nam bị chia thành ba xứ: Bắc Kỳ, Trung Kỳ và Nam Kỳ, mỗi xứ chịu một chế độ cai trị riêng biệt.
- Bắc Kỳ: Chịu sự cai trị trực tiếp của Pháp, đặt dưới quyền thống đốc người Pháp.
- Trung Kỳ: Về danh nghĩa vẫn do triều đình nhà Nguyễn quản lý, nhưng thực chất mọi quyền hành đều nằm trong tay Khâm sứ người Pháp.
- Nam Kỳ: Hoàn toàn thuộc quyền cai trị của Pháp, được xem như một bộ phận của nước Pháp.
Thực dân Pháp câu kết với giai cấp địa chủ bản xứ để tăng cường bóc lột kinh tế và đàn áp chính trị nhân dân Việt Nam. Mọi hoạt động chính trị yêu nước đều bị cấm đoán, các tổ chức chính trị bị đàn áp dã man.
Kinh tế:
Mục tiêu hàng đầu của thực dân Pháp là khai thác tối đa nguồn tài nguyên thiên nhiên và bóc lột sức lao động của người dân Việt Nam. Các chính sách kinh tế được thi hành nhằm phục vụ lợi ích của chính quốc Pháp:
- Cướp đoạt ruộng đất: Pháp chiếm đoạt ruộng đất của nông dân để lập đồn điền, đẩy người nông dân vào cảnh bần cùng, không có tư liệu sản xuất.
- Khai thác tài nguyên: Tài nguyên thiên nhiên của Việt Nam bị khai thác triệt để để xuất khẩu sang Pháp, phục vụ cho sự phát triển công nghiệp của chính quốc.
- Xây dựng cơ sở hạ tầng: Pháp xây dựng một số cơ sở công nghiệp, hệ thống đường giao thông, bến cảng, nhưng chủ yếu là để phục vụ cho việc khai thác thuộc địa và vận chuyển hàng hóa.
- Đánh thuế nặng nề: Pháp áp đặt nhiều loại thuế nặng nề lên người dân, khiến cho đời sống của đại bộ phận dân chúng vô cùng khó khăn.
Văn hóa – Giáo dục:
Thực dân Pháp thi hành chính sách văn hóa nô dịch, nhằm làm suy yếu tinh thần yêu nước và ý thức dân tộc của người Việt Nam.
- Khuyến khích văn hóa nô dịch: Pháp khuyến khích các hoạt động mê tín dị đoan, các tệ nạn xã hội, gây tâm lý tự ti, vong bản trong một bộ phận dân chúng.
- Ngăn chặn văn hóa tiến bộ: Mọi hoạt động yêu nước, mọi ảnh hưởng của văn hóa tiến bộ từ bên ngoài đều bị cấm đoán và đàn áp.
- Thi hành chính sách ngu dân: Hệ thống giáo dục được xây dựng nhằm đào tạo một đội ngũ công chức phục vụ cho bộ máy cai trị của Pháp, đồng thời hạn chế sự phát triển trí tuệ của người Việt Nam.
| Nguyễn Ái Quốc tham gia thành lập Đảng Cộng sản Pháp năm 1920, một bước ngoặt quan trọng cho sự nghiệp giải phóng dân tộc Việt Nam khỏi ách đô hộ của thực dân Pháp. Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời đánh dấu sự chuyển mình mạnh mẽ của phong trào cách mạng Việt Nam, chấm dứt thời kỳ khủng hoảng về đường lối cứu nước. |
Phân hóa xã hội:
Chính sách cai trị của thực dân Pháp đã gây ra những biến đổi sâu sắc trong cơ cấu xã hội Việt Nam. Các giai cấp và tầng lớp xã hội có sự phân hóa mạnh mẽ:
- Giai cấp địa chủ: Một bộ phận địa chủ câu kết với thực dân Pháp để bóc lột nông dân, trở thành tay sai đắc lực của chế độ thực dân. Tuy nhiên, cũng có một bộ phận địa chủ có lòng yêu nước, tham gia đấu tranh chống Pháp.
- Giai cấp nông dân: Là lực lượng đông đảo nhất trong xã hội, bị áp bức bóc lột nặng nề, đời sống vô cùng khổ cực. Đây là lực lượng chủ yếu của các phong trào đấu tranh chống Pháp.
- Giai cấp công nhân: Ra đời từ cuộc khai thác thuộc địa của Pháp, bị bóc lột tàn tệ, có tinh thần đấu tranh mạnh mẽ.
- Giai cấp tư sản: Bị tư sản Pháp chèn ép, thế lực yếu ớt, nhưng có tinh thần dân tộc nhất định.
- Tầng lớp tiểu tư sản: Bao gồm học sinh, trí thức, những người làm nghề tự do, có lòng yêu nước, căm thù đế quốc.
Mâu thuẫn xã hội:
Sự cai trị của thực dân Pháp làm nảy sinh những mâu thuẫn gay gắt trong xã hội Việt Nam:
- Mâu thuẫn giữa toàn thể nhân dân Việt Nam với thực dân Pháp xâm lược: Đây là mâu thuẫn chủ yếu, quyết định tính chất của xã hội Việt Nam là xã hội thuộc địa nửa phong kiến.
- Mâu thuẫn giữa nông dân với địa chủ phong kiến: Mâu thuẫn này tồn tại từ trước khi Pháp xâm lược, nhưng càng trở nên gay gắt hơn dưới ách cai trị của thực dân Pháp.
| Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo thành công cuộc Cách mạng tháng Tám năm 1945, lật đổ ách thống trị của thực dân Pháp và chế độ phong kiến, mở ra một kỷ nguyên mới cho dân tộc Việt Nam – kỷ nguyên độc lập, tự do và chủ nghĩa xã hội. Thắng lợi này là minh chứng cho đường lối cách mạng đúng đắn của Đảng và sức mạnh đoàn kết của toàn dân tộc. |
Kết luận:
Chính Sách Cai Trị Của Thực Dân Pháp ở Việt Nam là một hệ thống áp bức, bóc lột toàn diện trên mọi lĩnh vực, gây ra những hậu quả nặng nề cho xã hội Việt Nam. Tuy nhiên, chính sự áp bức, bóc lột này đã làm nảy sinh tinh thần yêu nước và ý chí đấu tranh kiên cường của nhân dân Việt Nam, dẫn đến các phong trào giải phóng dân tộc mạnh mẽ, đỉnh cao là cuộc Cách mạng tháng Tám năm 1945, lật đổ ách thống trị của thực dân Pháp, giành lại độc lập tự do cho dân tộc.