Chiến Tranh Trăm Năm không chỉ là một chuỗi các trận đánh, mà là một cuộc xung đột kéo dài, định hình lại bản đồ chính trị và xã hội của Châu Âu thời Trung Cổ. Cuộc chiến này, kéo dài từ năm 1337 đến 1453, chứng kiến sự đối đầu khốc liệt giữa Vương quốc Anh và Vương quốc Pháp, hai thế lực lớn nhất lục địa.
Trong suốt thời kỳ này, Pháp, một vương quốc rộng lớn và giàu có, trở thành mục tiêu tranh giành quyền lực. Vương quốc Anh, dưới sự cai trị của gia tộc Plantagenet, luôn khao khát ngai vàng nước Pháp, dẫn đến một cuộc xung đột kéo dài với triều đại Valois của Pháp.
Bản đồ Chiến Tranh Trăm Năm thể hiện sự tranh giành lãnh thổ giữa Anh và Pháp
Sự tranh giành quyền kiểm soát Vương quốc Pháp, đồng nghĩa với việc nắm giữ quyền lực, tài sản và tầm ảnh hưởng trên khắp Châu Âu, là động lực chính của cuộc chiến này.
Nguồn Gốc Xung Đột: Ngai Vàng Bỏ Trống
Nguyên nhân trực tiếp dẫn đến Chiến tranh Trăm Năm bắt nguồn từ cái chết của Vua Pháp Charles IV vào năm 1328. Nhà vua qua đời mà không có người thừa kế nam, đẩy triều đại Capet vào khủng hoảng. Sự kiện này đã mở ra một cuộc tranh giành ngai vàng gay gắt.
Vua Edward III của Anh, có mẹ là Isabella của Pháp, là một trong những ứng cử viên tiềm năng. Tuy nhiên, giới quý tộc Pháp không chấp nhận việc một vị vua ngoại quốc cai trị. Do đó, ngai vàng được trao cho Phillip, Công tước Valois, người có quan hệ họ hàng gần với Charles IV. Gia tộc Valois được coi là sự lựa chọn hợp pháp trong mắt người Pháp.
Luật Salic, một đạo luật cổ xưa cấm người nam thừa kế ngai vàng thông qua mẹ của họ, cũng là một yếu tố quan trọng ngăn cản Edward III lên ngôi. Mặc dù miễn cưỡng, Edward III vẫn phải bày tỏ lòng kính trọng với Phillip VI, người cai trị mới của Pháp, vì Anh lúc đó đang kiểm soát Công quốc Aquitaine.
Tình hình trở nên căng thẳng hơn khi Phillip ủng hộ David Bruce của Scotland, châm ngòi cho một cuộc xung đột tiềm tàng. Đến năm 1337, Phillip VI quyết định tịch thu Công quốc Aquitaine và đặt nó dưới sự kiểm soát của Pháp. Để đáp trả, Edward III tuyên bố quyền kế vị ngai vàng nước Pháp, chính thức khởi đầu cuộc Chiến tranh Trăm Năm.
Những Thắng Lợi Ban Đầu Của Người Anh
Trong giai đoạn đầu của cuộc chiến, Edward III áp dụng chiến lược “chia để trị”, ủng hộ giới quý tộc Pháp chống lại đối thủ của họ và cố gắng thiết lập các liên minh để làm suy yếu tình hình chính trị ở Pháp.
Người Anh liên tục tổ chức các cuộc tấn công dọc theo bờ biển nước Pháp. Hải quân Pháp tập hợp một hạm đội lớn đe dọa nước Anh từ bên kia eo biển. Edward đã đáp trả bằng Trận Hải chiến Sluys, một trong những sự kiện quan trọng nhất của Chiến tranh Trăm Năm.
Trận chiến diễn ra vào tháng 6 năm 1340, chứng kiến hạm đội Anh đánh tan hạm đội Pháp, giành quyền kiểm soát eo biển. Chiến thắng này cho phép người Anh tập trung vào các trận đánh trên đất liền.
Năm 1346, Edward dẫn đầu một cuộc tấn công vào đất Pháp, chiếm thành Caen. Để đáp trả, Vua Pháp Phillip VI tập hợp quân đội và giao chiến với Edward trong Trận Crécy. Trận chiến này là một thảm họa đối với người Pháp, khi quân đội Anh sử dụng cung tên dài để gây ra thương vong lớn.
Edward III tiếp tục tiến sâu vào nước Pháp, tấn công thành Calais vào năm 1347. Tuy nhiên, cuộc chiến bị gián đoạn do dịch Cái Chết Đen hoành hành khắp Châu Âu từ năm 1348 đến 1355.
Hắc Hoàng Tử và Sự Hỗn Loạn Tại Pháp
Sau khi dịch bệnh qua đi, nước Anh tiếp tục chiến dịch quân sự. Con trai của Edward III, Edward xứ Woodstock, hay còn gọi là Hắc Hoàng Tử, dẫn đầu các cuộc tấn công khắp nước Pháp. Một trong những chiến dịch này dẫn đến Trận Poitiers, một thất bại thảm hại khác của người Pháp. Vua John II của Pháp bị bắt trong trận chiến, đẩy nước Pháp vào tình trạng hỗn loạn.
Mặc dù vậy, Edward không thể chiếm được các thành phố lớn như Reims và Paris. Năm 1360, Hiệp định Brétigny được ký kết, mang lại hòa bình tạm thời.
Tuy nhiên, hòa bình không kéo dài. Năm 1369, chiến tranh bùng nổ trở lại khi Pháp can thiệp vào cuộc chiến tranh giành vương miện Castille và tranh chấp về thuế ở Aquitaine.
Vua Charles V của Pháp và tướng Bertrand du Guesclin đã giành lại nhiều lãnh thổ bị mất. Sau đó, quân đội Anh đã điều chỉnh chiến lược của họ, dẫn đến một thế bế tắc. Hắc Hoàng Tử qua đời vào năm 1376, và Edward III qua đời vào năm sau, để lại ngai vàng cho Richard II, một cậu bé 10 tuổi.
Agincourt: Khoảnh Khắc Vinh Quang Của Nước Anh
Năm 1380, Charles V và Du Guesclin qua đời, và Charles VI lên ngôi vua Pháp khi mới 11 tuổi. Tình hình tạm thời yên ắng cho cả hai bên.
Từ năm 1389 đến 1415, một giai đoạn hòa bình tương đối diễn ra do những thay đổi trong tình hình nội bộ của cả Pháp và Anh.
Năm 1399, Richard II bị lật đổ, và Henry IV lên ngôi vua Anh. Sau khi Henry IV qua đời vào năm 1413, Henry V kế vị ngai vàng và quyết định tiếp tục cuộc chiến.
Henry V dẫn quân xâm lược nước Pháp. Sau một vài chiến thắng ban đầu, quân đội Anh chạm trán với quân đội Pháp tại Agincourt. Trận chiến Agincourt, diễn ra vào ngày 25 tháng 10 năm 1415, là một chiến thắng lớn của người Anh.
Địa hình lầy lội và sự vượt trội của cung tên Anh đã giúp quân đội Anh đánh bại quân đội Pháp đông đảo hơn.
Joan xứ Arc: Ngọn Lửa Hy Vọng Của Nước Pháp
Sau trận Agincourt, Pháp lại rơi vào tình trạng hỗn loạn. Các quý tộc Burgundy và Orleans tranh giành quyền lực, và Vua Charles VI phát điên.
Trong bối cảnh đó, Joan xứ Arc xuất hiện. Năm 1422, Charles VI và Henry V đều qua đời. Henry VI, con trai 9 tháng tuổi của Henry V, kế vị ngai vàng Anh.
Năm 1429, người Pháp giành được chiến thắng quân sự lớn đầu tiên tại Orleans. Sự xuất hiện của Joan xứ Arc, một cô gái trẻ tuyên bố được Chúa và các Thánh giao phó nhiệm vụ giải phóng nước Pháp, đã thổi bùng ngọn lửa yêu nước trong lòng người dân Pháp.
Sau chiến thắng tại Orleans, Joan xứ Arc dẫn đầu quân đội Pháp giành chiến thắng tại Trận Patay. Thế trận bắt đầu xoay chuyển về phía Pháp, và quân đội Anh dần suy yếu. Pháp dần giành lại lãnh thổ của mình, cuối cùng chấm dứt cuộc Chiến tranh Trăm Năm.
Joan xứ Arc bị buộc tội dị giáo và bị thiêu ở tuổi 19. Tuy nhiên, cô vẫn là một anh hùng dân tộc của Pháp và những đóng góp của cô trong việc thay đổi cục diện chiến tranh vẫn được ghi nhớ.
Sau chiến tranh, nhà cầm quyền Anh suy yếu, dẫn đến Cuộc Chiến Hoa Hồng. Mặt khác, chế độ quân chủ của Pháp được củng cố và bản sắc dân tộc được nâng cao. Tuy nhiên, những mất mát về nhân mạng trong suốt cuộc chiến là không thể bù đắp.
