Chắc hẳn bạn đã từng nghe thấy âm thanh rộn rã, vang dội của chập cheng trong các lễ hội, đám rước hay thậm chí là trên sân vận động. Vậy Chập Cheng Là Gì? Chúng ta hãy cùng khám phá về nhạc cụ độc đáo này nhé.
Chập Cheng – Tên Gọi Khác Nhau, Âm Thanh Vẫn Vẹn Nguyên
Chập cheng, hay còn gọi là chũm chọe, não bạt, chập bạt, tiểu bạt, là một loại nhạc cụ gõ tự thân vang dập phổ biến trên thế giới và đặc biệt quen thuộc trong âm nhạc truyền thống Việt Nam cũng như một số nước châu Á. Dù có nhiều tên gọi khác nhau, nhưng bản chất và âm thanh đặc trưng của chập cheng vẫn không hề thay đổi.
Cấu Tạo Đơn Giản, Âm Thanh Phong Phú
Cấu tạo của chập cheng khá đơn giản, nhưng chính sự đơn giản này lại tạo nên sự độc đáo trong âm thanh.
Chập cheng thường được làm từ hợp kim đồng thiếc, có hình dạng đĩa tròn với một lỗ nhỏ ở giữa để treo hoặc cầm nắm. Phần trung tâm xung quanh lỗ thường được làm nhô lên, gọi là “núm” hay “chuông”, có tác dụng khuếch đại âm thanh.
Kích thước và độ dày của chập cheng có ảnh hưởng lớn đến âm thanh tạo ra. Chập cheng lớn hơn thường có âm lượng lớn hơn và thời gian ngân dài hơn. Chập cheng dày hơn tạo ra âm thanh sắc nét hơn, trong khi chập cheng mỏng hơn có âm thanh tròn và độ rung nhanh hơn.
Cách Sử Dụng Chập Cheng
Để tạo ra âm thanh, người chơi sẽ cầm hai chiếc chập cheng và gõ chúng vào nhau. Có nhiều cách gõ khác nhau, như dập trực tiếp, dập chéo, hoặc xoa vào nhau, tạo ra những âm thanh đa dạng.
Trong một số trường hợp, nghệ nhân còn kết hợp việc đánh chập cheng với múa, tạo nên một màn trình diễn vừa đẹp mắt vừa ấn tượng.
Ứng Dụng Rộng Rãi Trong Đời Sống
Chập cheng có vai trò quan trọng trong nhiều loại hình âm nhạc truyền thống của Việt Nam, bao gồm:
- Nhã nhạc cung đình Huế: Tạo nên sự trang trọng và uy nghiêm.
- Dàn nhạc lễ miền Nam: Mang đến không khí tưng bừng, náo nhiệt.
- Sân khấu tuồng, cải lương: Nhấn mạnh các tình tiết kịch tính, cao trào.
- Múa sư tử: Tạo nhịp điệu và tăng thêm phần sinh động.
- Bộ trống ngũ lôi: Kết hợp giữa âm nhạc và vũ đạo, tạo nên một màn trình diễn đặc sắc.
- Dàn nhạc quân nhạc, dàn nhạc dân tộc hòa tấu, nhạc nghi lễ: Sử dụng trong các sự kiện quan trọng của quốc gia.
Ngoài ra, chập cheng còn được sử dụng rộng rãi trong các hoạt động cổ vũ thể thao, đặc biệt là bóng đá, tạo nên không khí cuồng nhiệt và khí thế cho đội nhà.
Kết Luận
Như vậy, chập cheng là một nhạc cụ truyền thống độc đáo của Việt Nam, với âm thanh vang dội và ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực của đời sống. Từ những lễ hội trang trọng đến những trận đấu bóng đá cuồng nhiệt, chập cheng luôn góp phần tạo nên không khí sôi động và náo nhiệt. Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về nhạc cụ đặc biệt này.
