Thành tế bào và màng tế bào là hai cấu trúc quan trọng ở tế bào nhân sơ, đóng vai trò thiết yếu trong việc bảo vệ, duy trì hình dạng và thực hiện các chức năng sinh học của tế bào.
Thành Tế Bào:
-
Cấu tạo: Thành tế bào ở vi khuẩn có độ dày khoảng 10-20 nm và được cấu tạo chủ yếu từ peptidoglycan, một polymer phức tạp bao gồm các chuỗi đường và peptide ngắn. Cấu trúc này tạo nên sự vững chắc cho thành tế bào.
-
Phân loại vi khuẩn Gram: Dựa vào cấu trúc thành tế bào, vi khuẩn được chia thành hai nhóm chính: Gram dương (Gr+) và Gram âm (Gr-).
- Vi khuẩn Gram dương (Gr+): Có lớp peptidoglycan dày, không có màng ngoài.
- Vi khuẩn Gram âm (Gr-): Có lớp peptidoglycan mỏng và một màng ngoài bao bọc bên ngoài lớp peptidoglycan. Màng ngoài này có cấu trúc tương tự màng tế bào, nhưng giàu lipopolysaccharide (LPS).
-
Chức năng:
- Bảo vệ tế bào: Thành tế bào bảo vệ tế bào khỏi các tác động cơ học và áp suất thẩm thấu từ môi trường bên ngoài.
- Duy trì hình dạng: Thành tế bào giúp tế bào duy trì hình dạng đặc trưng.
- Tính kháng sinh: Cấu trúc thành tế bào ảnh hưởng đến mức độ mẫn cảm của vi khuẩn đối với các loại kháng sinh khác nhau. Sự khác biệt giữa vi khuẩn Gram dương và Gram âm trong cấu trúc thành tế bào có ý nghĩa quan trọng trong việc lựa chọn kháng sinh điều trị bệnh nhiễm khuẩn.
Màng Tế Bào:
-
Cấu tạo: Màng tế bào, còn gọi là màng sinh chất, là một lớp màng mỏng bao bọc bên ngoài tế bào chất. Thành phần chính của màng tế bào là lớp kép phospholipid và protein. Lớp kép phospholipid tạo thành cấu trúc nền, trong khi protein đảm nhận nhiều vai trò khác nhau.
-
Chức năng:
- Trao đổi chất: Màng tế bào kiểm soát sự ra vào của các chất dinh dưỡng, chất thải và ion, đảm bảo môi trường bên trong tế bào ổn định. Quá trình này diễn ra một cách chọn lọc, cho phép tế bào hấp thụ những chất cần thiết và loại bỏ các chất độc hại.
- Chuyển hóa năng lượng: Màng tế bào là nơi diễn ra nhiều quá trình chuyển hóa quan trọng, bao gồm hô hấp tế bào và quang hợp (ở một số vi khuẩn quang hợp). Các enzyme và protein tham gia vào các quá trình này được gắn trên màng tế bào.
- Tiếp nhận tín hiệu: Màng tế bào có các thụ thể đặc hiệu giúp tế bào nhận diện và phản ứng với các tín hiệu từ môi trường bên ngoài, cho phép tế bào thích nghi và tương tác với môi trường xung quanh.
