“Cảnh Nào Cảnh Chẳng đeo Sầu, người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”. Hai câu thơ đầy ám ảnh của đại thi hào Nguyễn Du không chỉ khắc họa nỗi lòng Kiều khi bị giam lỏng ở lầu Ngưng Bích, mà còn là một chân lý sâu sắc về cách chúng ta cảm nhận thế giới xung quanh.
Thật vậy, “nhất thiết duy tâm tạo”. Mọi sự vật, hiện tượng, mọi thiện ác, lành dữ đều xuất phát từ tâm mà ra. Khi tâm hồn ta an yên, phơi phới, ta nhìn đâu cũng thấy niềm vui, dù trước mắt là những khó khăn, thử thách. Ngược lại, khi tâm trí u ám, năng lượng tiêu cực bao trùm, ta khó lòng nhận ra những điều tốt đẹp, thấy đời toàn một màu xám xịt. Cảnh vật vốn vô tri, vui hay buồn đều do tâm người cảm nhận.
Hiểu về trái tim : nghệ thuật sống hạnh phúc by Minh Niệm
Người phương Tây có câu: “We don’t see things as they are, we see them as we are.” Chúng ta không nhìn sự vật như chúng vốn có, mà nhìn chúng qua lăng kính chủ quan của chính mình. Cách ta nhìn nhận thế giới phản ánh tâm trạng, tính cách và con người bên trong ta. Nếu nhìn vấn đề là gánh nặng, ta là người tiêu cực. Nếu nhìn nó như cơ hội để trưởng thành, ta là người tích cực. Khó khăn không đến từ ngoại cảnh, mà từ cách ta đối diện và xử lý chúng.
Một tâm hồn tiêu cực thường đi kèm với sự nghi ngờ. Người mang nặng sự nghi ngờ khó lòng tin tưởng bất kỳ ai. Họ có xu hướng hạ thấp người khác, chỉ trích sau lưng, và tìm kiếm khuyết điểm thay vì điểm mạnh. Trong cuốn “Hiểu về trái tim”, tác giả Minh Niệm đã lý giải rất sâu sắc về tác hại của sự nghi ngờ:
“Dường như ta đang cố gắng phanh phui những điểm yếu hay những vụng về lầm lỡ của người kia để ta tránh xa hoặc cổ vũ người khác tẩy chay họ, chứ không phải để hiểu và thương họ hơn…”
Sự nghi ngờ không chỉ làm tổn thương người khác mà còn gieo rắc độc hại vào tâm hồn ta. Nó đốt cháy năng lượng tích cực, cản trở ta tiếp xúc với những điều tốt đẹp trong cuộc sống. Thậm chí, khi ta nghi oan cho người đức hạnh, hậu quả sẽ khôn lường, tạo nên món nợ cảm xúc khó trả.
Câu chuyện về nồi cơm của Nhan Hồi là một minh chứng điển hình cho sự nguy hiểm của việc phán xét vội vàng. Khổng Tử, một bậc thánh hiền, suýt chút nữa đã hiểu lầm người học trò giỏi của mình chỉ vì nhìn thấy Nhan Hồi ăn vụng cơm. Chỉ đến khi Nhan Hồi giải thích rõ ràng, Khổng Tử mới nhận ra sai lầm và than rằng: “Chao ôi! Thế ra trên đời này có những việc chính mắt mình trông thấy rành rành mà vẫn không hiểu được đúng sự thật!”
Bức tranh minh họa câu chuyện “Nồi cơm của Nhan Hồi”, một bài học sâu sắc về việc không nên vội vàng phán xét người khác dựa trên những gì mình thấy, mà cần tìm hiểu kỹ lưỡng và thấu đáo.
Bài học rút ra là: đừng vội đưa ra phán xét khi chưa hiểu rõ ngọn ngành. Đừng chỉ nhìn bằng mắt, nghe bằng tai, mà hãy dùng tâm để cảm nhận, để thấu hiểu.
Lời Phật dạy khuyên ta hãy sử dụng chánh niệm và lòng từ bi để nhìn nhận mọi sự vật, mọi người. Hãy nhìn mọi thứ như chúng đang hiện hữu, không thêm bớt, không phán xét. Hãy lắng nghe bằng trái tim, thấu hiểu bằng sự đồng cảm.
“Tâm ý đã mệt nhoài
Thương ghét mãi chưa nguôi
Dừng nói năng phân biệt
Ta tìm về ta thôi”
(Minh Niệm)
Hãy quay về bên trong, lắng nghe tiếng nói của trái tim, tìm lại sự bình an trong tâm hồn. Khi tâm an, thế giới xung quanh ta cũng trở nên tươi đẹp hơn. Khi tâm từ bi, ta dễ dàng thấu hiểu và yêu thương mọi người. Khi đó, “cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu” sẽ chỉ còn là một câu thơ trong quá khứ, nhường chỗ cho một cuộc sống an lạc và hạnh phúc.
