“Việt Bắc” của Tố Hữu không chỉ là một bài thơ, mà còn là một khúc ca về tình yêu quê hương, đất nước, và tình quân dân thắm thiết trong những năm tháng kháng chiến gian khổ. Bài thơ khắc họa một cách sâu sắc những kỷ niệm, những hình ảnh, và những cảm xúc gắn liền với mảnh đất và con người Việt Bắc, tạo nên một tác phẩm sống mãi trong lòng người đọc.
Bài thơ được sáng tác vào tháng 10 năm 1954, khi cuộc kháng chiến chống Pháp vừa kết thúc thắng lợi, và những người cán bộ cách mạng từ chiến khu Việt Bắc trở về Hà Nội. Trong không khí chia ly đầy xúc động, Tố Hữu đã viết nên những vần thơ lục bát ngọt ngào, thể hiện nỗi nhớ nhung, lưu luyến của người đi và người ở.
Khúc Hát Ân Tình:
Bài thơ mở đầu bằng những câu hỏi tu từ đầy gợi cảm, thể hiện nỗi lòng của người ở lại:
“Mình về mình có nhớ ta?
Mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng.
Mình về mình có nhớ không?
Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn.”
Cách xưng hô “mình – ta” đậm chất ca dao, cùng với điệp từ “nhớ” được lặp lại nhiều lần, tạo nên một âm hưởng da diết, khắc khoải. Những câu hỏi ấy không chỉ là lời nhắn nhủ, mà còn là sự khơi gợi, nhắc nhớ về những kỷ niệm đã qua, về những năm tháng gắn bó keo sơn giữa người dân và cán bộ.
Bức Tranh Tứ Bình Tuyệt Đẹp:
Thiên nhiên Việt Bắc hiện lên qua những dòng thơ của Tố Hữu thật hùng vĩ, thơ mộng và tràn đầy sức sống. Đặc biệt, đoạn thơ tả cảnh bốn mùa được ví như một bức tranh tứ bình tuyệt đẹp:
“Ta về mình có nhớ ta
Ta về ta nhớ những hoa cùng người
Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi
Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng.
Mùa xuân mơ nở trắng rừng
Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang.
Ve kêu rừng phách đổ vàng
Nhớ cô em gái hái măng một mình.
Rừng thu trăng rọi hòa bình
Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung.”
Mỗi mùa mang một vẻ đẹp riêng, một sắc thái riêng, nhưng đều gắn liền với hình ảnh con người lao động cần cù, chất phác. Thiên nhiên và con người hòa quyện vào nhau, tạo nên một bức tranh sinh động, đầy màu sắc và âm thanh.
Khúc Hùng Ca Về Cuộc Kháng Chiến:
Bên cạnh những hình ảnh thơ mộng về thiên nhiên, Tố Hữu còn tái hiện lại những năm tháng kháng chiến gian khổ nhưng đầy hào hùng của quân và dân ta. Những câu thơ miêu tả khí thế ra trận:
“Những đường Việt Bắc của ta
Đêm đêm rầm rập như là đất rung
Quân đi điệp điệp trùng trùng
Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan
Dân công đỏ đuốc từng đoàn
Bước chân nát đá muôn tàn lửa bay.”
Khí thế ấy được thể hiện qua những từ ngữ mạnh mẽ, giàu sức gợi hình, gợi cảm, như “rầm rập”, “điệp điệp”, “trùng trùng”, “nát đá”, “lửa bay”. Những hình ảnh ấy không chỉ tái hiện lại không khí hào hùng của cuộc kháng chiến, mà còn thể hiện niềm tin, niềm tự hào vào sức mạnh của dân tộc.
Việt Bắc – Cội Nguồn Cách Mạng:
Trong bài thơ, Việt Bắc không chỉ là một địa danh, mà còn là biểu tượng của quê hương cách mạng, của cội nguồn sức mạnh dân tộc. Tố Hữu đã khẳng định vai trò to lớn của Việt Bắc trong cuộc kháng chiến:
“Ở đâu u ám quân thù
Nhìn lên Việt Bắc: Cụ Hồ sáng soi
Ở đâu đau đớn giống nòi
Trông về Việt Bắc mà nuôi chí bền.”
Việt Bắc là nơi có Bác Hồ lãnh đạo, là nơi có Đảng và Chính phủ đề ra những đường lối cách mạng đúng đắn, là nơi nuôi dưỡng ý chí chiến đấu của toàn dân tộc.
“Việt Bắc” của Tố Hữu là một bài thơ hay, một tác phẩm sống mãi trong lòng người đọc. Bài thơ không chỉ ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên, con người Việt Bắc, mà còn thể hiện tình yêu quê hương đất nước, niềm tự hào dân tộc, và niềm tin vào tương lai tươi sáng của đất nước. “Việt Bắc” xứng đáng là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của thơ ca kháng chiến Việt Nam.
