Quê hương, hai tiếng thiêng liêng gợi nhắc về nơi chôn nhau cắt rốn, nơi lưu giữ những kỷ niệm êm đềm của tuổi thơ. Trong vô vàn những vần thơ viết về quê hương, bài thơ “Quê hương” của Đỗ Trung Quân đã chạm đến trái tim người đọc bởi vẻ đẹp bình dị, chân thực và tình yêu sâu sắc dành cho mảnh đất nơi mình sinh ra. Bài thơ không chỉ là một bức tranh quê hương tươi đẹp mà còn là tiếng lòng tha thiết của một người con luôn hướng về nguồn cội.
Bài thơ mở đầu bằng những câu hỏi đầy ngây thơ của một đứa trẻ:
“Quê hương là gì hở mẹ
Mà cô giáo dạy phải yêu?
Quê hương là gì hở mẹ
Ai đi xa cũng nhớ nhiều?”
Những câu hỏi này không chỉ đơn thuần là sự tò mò của trẻ thơ mà còn là một lời gợi mở, một sự khám phá về ý nghĩa sâu xa của quê hương. Quê hương không phải là một khái niệm khô khan, trừu tượng mà là những điều gần gũi, thân thuộc nhất trong cuộc sống hàng ngày.
Ảnh minh họa chùm khế ngọt, đặc sản quê hương Việt Nam
Hình ảnh chùm khế ngọt trĩu quả, tượng trưng cho tuổi thơ êm đềm và những kỷ niệm ngọt ngào gắn liền với quê hương
Nhà thơ đã trả lời câu hỏi ấy bằng những hình ảnh giản dị, mộc mạc nhưng vô cùng gợi cảm:
“Quê hương là chùm khế ngọt
Cho con trèo hái mỗi ngày
Quê hương là đường đi học
Con về rợp bướm vàng bay.”
Hình ảnh “chùm khế ngọt” gợi nhớ về những buổi trưa hè trốn ngủ, trèo cây hái quả. Vị ngọt thanh mát của khế như thấm đẫm vào tâm hồn, trở thành một phần ký ức không thể nào quên. “Đường đi học” rợp bướm vàng bay là con đường quen thuộc, nơi in dấu bao kỷ niệm của tuổi thơ. Những hình ảnh này không chỉ tái hiện khung cảnh làng quê thanh bình mà còn gợi lên những cảm xúc trong sáng, hồn nhiên.
Không chỉ có thiên nhiên tươi đẹp, quê hương còn gắn liền với những hoạt động quen thuộc của tuổi thơ:
“Quê hương là con diều biếc
Tuổi thơ con thả trên đồng
Quê hương là con đò nhỏ
Êm đềm khua nước ven sông.”
“Con diều biếc” trên cánh đồng lộng gió là biểu tượng của ước mơ, khát vọng bay cao, bay xa. “Con đò nhỏ” êm đềm khua nước ven sông gợi lên hình ảnh dòng sông quê hương hiền hòa, thơ mộng. Những hình ảnh này không chỉ là những ký ức đẹp đẽ mà còn là niềm tự hào về quê hương, xứ sở.
Cánh đồng lúa xanh mướt, biểu tượng của sự trù phú, no ấm và cuộc sống thanh bình ở làng quê Việt Nam.
Quê hương không chỉ là cảnh vật mà còn là tình người ấm áp:
“Quê hương là cầu tre nhỏ
Mẹ về nón lá nghiêng che.”
Hình ảnh “mẹ về nón lá nghiêng che” là một trong những khoảnh khắc đẹp nhất của bài thơ. Chiếc nón lá không chỉ che mưa, che nắng mà còn là biểu tượng của sự tần tảo, hy sinh của người mẹ. Tình yêu thương của mẹ là nguồn sức mạnh, là điểm tựa vững chắc cho mỗi người con trên đường đời.
Tác giả còn cảm nhận quê hương qua những âm thanh, hương vị đặc trưng:
“Là hương hoa đồng cỏ nội
Bay trong giấc ngủ đêm hè
Quê hương là vòng tay ấm
Con nằm ngủ giữa mưa đêm.”
“Hương hoa đồng cỏ nội” thoang thoảng trong gió, “vòng tay ấm” của mẹ trong đêm mưa lạnh giá là những kỷ niệm không thể nào quên. Những âm thanh, hương vị này đã thấm sâu vào tiềm thức, trở thành một phần máu thịt của mỗi người con quê hương.
Hình ảnh mẹ che nón lá cho con dưới mưa, tượng trưng cho tình mẫu tử thiêng liêng và sự che chở, bao bọc của quê hương.
Bức tranh quê hương được tô điểm thêm bởi những gam màu tươi sáng:
“Quê hương là vàng hoa bí
Là hồng tím giậu mồng tơi
Là đỏ đôi bờ dâm bụt
Màu hoa sen trắng tinh khôi.”
“Vàng hoa bí”, “hồng tím giậu mồng tơi”, “đỏ đôi bờ dâm bụt”, “màu hoa sen trắng tinh khôi” là những gam màu quen thuộc của làng quê Việt Nam. Những màu sắc này không chỉ làm cho bức tranh quê hương thêm sinh động mà còn gợi lên cảm giác bình yên, thư thái.
Bài thơ kết thúc bằng một câu so sánh đầy xúc động:
“Quê hương mỗi người chỉ một
Như là chỉ một mẹ thôi.”
Quê hương và mẹ là hai thứ thiêng liêng nhất trong cuộc đời mỗi con người. Quê hương là nơi ta sinh ra và lớn lên, là nơi nuôi dưỡng tâm hồn ta. Mẹ là người đã sinh thành, dưỡng dục ta, là người luôn yêu thương, che chở ta. Cả hai đều là duy nhất, không gì có thể thay thế được.
“Cảm Nhận Bài Thơ Quê Hương La Chùm Khế Ngọt” của Đỗ Trung Quân, ta thấy được tình yêu quê hương sâu sắc, thiết tha của tác giả. Bài thơ không chỉ là một bức tranh quê hương tươi đẹp mà còn là một lời nhắn nhủ về việc trân trọng, giữ gìn những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Quê hương luôn là nguồn cội, là điểm tựa tinh thần vững chắc cho mỗi người trên con đường trưởng thành. Dù đi đâu về đâu, hãy luôn nhớ về quê hương, về những kỷ niệm êm đềm của tuổi thơ và những người thân yêu.
