Bài thơ “Viếng lăng Bác” của Viễn Phương là một tác phẩm xúc động, ghi lại những cảm xúc chân thành, thiêng liêng của nhà thơ khi đến viếng lăng Bác Hồ. Đặc biệt, hai khổ thơ đầu tiên đã khắc họa sâu sắc những ấn tượng ban đầu và những suy ngẫm về Bác, về đất nước.
Hàng tre xanh ngát quanh lăng Bác, biểu tượng cho sức sống mãnh liệt và tinh thần kiên cường của dân tộc Việt Nam.
Hàng tre xanh ngát quanh lăng Bác, biểu tượng cho sức sống mãnh liệt và tinh thần kiên cường của dân tộc Việt Nam.
Khổ thơ đầu tiên mở ra bằng một lời tâm tình giản dị, chân thành:
“Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.”
Cách xưng hô “con – Bác” thể hiện sự gần gũi, thân thương, như một người con từ phương xa trở về thăm cha. Từ “thăm” thay cho “viếng” là một sự lựa chọn tinh tế, giảm bớt sự đau thương mất mát, đồng thời gợi lên cảm giác ấm áp, thân mật. Câu thơ “Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác” không chỉ là lời giới thiệu về sự hiện diện của tác giả, mà còn là lời tri ân sâu sắc của đồng bào miền Nam đối với Bác Hồ kính yêu.
Hình ảnh “hàng tre bát ngát” hiện lên trong sương sớm mang vẻ đẹp bình dị, quen thuộc của làng quê Việt Nam. Hàng tre “xanh xanh” không chỉ là một loài cây, mà còn là biểu tượng của sức sống mãnh liệt, tinh thần kiên cường, bất khuất của dân tộc Việt Nam. Dù trải qua “bão táp mưa sa”, hàng tre vẫn “đứng thẳng hàng”, tượng trưng cho ý chí kiên định, không khuất phục trước khó khăn, thử thách của dân tộc.
Khổ thơ thứ hai tiếp tục mạch cảm xúc, thể hiện những suy ngẫm sâu sắc của tác giả về Bác và về dòng người đến viếng lăng:
“Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân.”
Hình ảnh “mặt trời đi qua trên lăng” gợi lên sự vĩnh hằng, bất diệt của Bác Hồ trong lòng dân tộc. “Mặt trời trong lăng rất đỏ” là một hình ảnh ẩn dụ sáng tạo, ca ngợi công lao to lớn của Bác, người đã soi sáng con đường cách mạng cho dân tộc Việt Nam. Bác là nguồn ánh sáng, là sức mạnh tinh thần vô tận, dẫn dắt dân tộc đến độc lập, tự do.
Dòng người thành kính vào viếng lăng Bác, tưởng nhớ công ơn vĩ đại của Người đối với dân tộc.
“Dòng người đi trong thương nhớ” được ví như “tràng hoa” dâng lên Bác. Hình ảnh này thể hiện lòng biết ơn, sự kính trọng và tình cảm yêu mến vô bờ bến của nhân dân Việt Nam đối với Bác Hồ. “Bảy mươi chín mùa xuân” là biểu tượng cho cuộc đời cao đẹp, đầy cống hiến của Bác cho dân tộc. Dòng người nối nhau vào lăng viếng Bác như một sự khẳng định rằng Bác Hồ vẫn sống mãi trong lòng dân tộc Việt Nam.
Hai khổ thơ đầu bài “Viếng lăng Bác” đã thể hiện những cảm xúc chân thành, sâu sắc của Viễn Phương khi đến viếng lăng Bác Hồ. Bằng ngôn ngữ giản dị, hình ảnh giàu sức gợi, tác giả đã khắc họa thành công hình ảnh Bác Hồ kính yêu, đồng thời thể hiện lòng biết ơn, sự kính trọng và tình yêu mến vô bờ bến của nhân dân Việt Nam đối với Người. Bài thơ đã trở thành một biểu tượng văn hóa, khơi gợi lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc và ý thức trách nhiệm của mỗi người đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
