Văn học Việt Nam, dòng chảy văn hóa song hành cùng lịch sử dân tộc, trải qua nhiều biến động và thăng trầm. Từ những áng văn chương bác học đến những trang viết phản ánh đời sống thường nhật, văn học đã ghi dấu ấn sâu đậm trong tâm hồn người Việt. Để hiểu rõ hơn về sự phát triển của nền văn học nước nhà, chúng ta có thể chia thành ba giai đoạn chính: văn học trung đại (từ thế kỷ X đến XIX), văn học giai đoạn đầu thế kỷ XX đến Cách mạng tháng Tám 1945, và văn học từ sau Cách mạng tháng Tám 1945 đến hết thế kỷ XX. Hai giai đoạn sau, với sự giao thoa văn hóa mạnh mẽ, thường được gọi chung là văn học hiện đại Việt Nam.
1. Văn Học Trung Đại (Thế Kỷ X – XIX)
Văn học trung đại Việt Nam, giai đoạn đặt nền móng cho bản sắc văn hóa dân tộc, được thể hiện qua hai dòng văn học chính: chữ Hán và chữ Nôm.
-
Văn học chữ Hán: Xuất hiện từ thế kỷ X, khi Việt Nam giành lại độc lập, văn học chữ Hán trở thành công cụ để tiếp thu các học thuyết phương Đông và hệ thống thi pháp của văn học Trung Quốc.
-
Văn học chữ Nôm: Phát triển mạnh mẽ từ thế kỷ XV, đạt đỉnh cao vào cuối thế kỷ XVIII – đầu thế kỷ XIX. Sự ra đời của chữ Nôm không chỉ là kết quả của quá trình phát triển văn hóa dân tộc mà còn là minh chứng cho ý chí độc lập và chủ quyền quốc gia. Văn học chữ Nôm góp phần hình thành các thể loại văn học mang đậm bản sắc dân tộc, thể hiện lòng yêu nước, tinh thần nhân đạo, tính hiện thực và dân chủ.
2. Văn Học Hiện Đại (Đầu Thế Kỷ XX – Hết Thế Kỷ XX)
Văn học hiện đại Việt Nam, với sự trỗi dậy của chữ Quốc ngữ, đánh dấu bước chuyển mình mạnh mẽ trong lịch sử văn học nước nhà. Giai đoạn này được chia thành hai thời kỳ chính:
-
Giai đoạn trước Cách mạng tháng Tám 1945: Văn học giai đoạn này chứng kiến sự đổi mới toàn diện với ba dòng văn học chính: văn học hiện thực phê phán, văn học lãng mạn và văn học cách mạng.
-
Giai đoạn từ Cách mạng tháng Tám 1945 đến hết thế kỷ XX: Văn học giai đoạn này tập trung phản ánh sự nghiệp đấu tranh cách mạng, công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội và những vấn đề mới mẻ của thời đại.
Văn học Việt Nam, qua từng giai đoạn, không chỉ là tấm gương phản chiếu xã hội mà còn là tiếng nói của tâm hồn dân tộc, là di sản văn hóa vô giá cần được trân trọng và phát huy. Hiểu rõ Các Giai đoạn Văn Học giúp chúng ta nắm bắt được quá trình hình thành và phát triển của văn hóa Việt Nam, đồng thời bồi đắp thêm tình yêu đối với văn học nước nhà.
