Ancol là một hợp chất hữu cơ quan trọng, được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Để hiểu rõ hơn về các loại ancol và ứng dụng của chúng, việc phân loại ancol là vô cùng cần thiết. Vậy, Các Ancol được Phân Loại Trên Cơ Sở nào? Bài viết này sẽ đi sâu vào các tiêu chí phân loại ancol phổ biến nhất, giúp bạn nắm vững kiến thức về loại hợp chất này.
Có nhiều cách để phân loại ancol, tùy thuộc vào mục đích sử dụng và nghiên cứu. Dưới đây là các tiêu chí phân loại chính:
-
Bậc của ancol:
Bậc của ancol được xác định bởi số lượng nguyên tử cacbon liên kết trực tiếp với nguyên tử cacbon mang nhóm hydroxyl (-OH). Dựa vào tiêu chí này, ancol được chia thành ba loại:
-
Ancol bậc một (ancol प्राथमिक): Nguyên tử cacbon mang nhóm -OH liên kết với một nguyên tử cacbon khác. Ví dụ: etanol (CH3CH2OH).
-
Ancol bậc hai (ancol सेकंडरी): Nguyên tử cacbon mang nhóm -OH liên kết với hai nguyên tử cacbon khác. Ví dụ: propan-2-ol (CH3CH(OH)CH3).
-
Ancol bậc ba (ancol तृतीयक): Nguyên tử cacbon mang nhóm -OH liên kết với ba nguyên tử cacbon khác. Ví dụ: 2-metylpropan-2-ol ((CH3)3COH).
Alt text: Phân loại ancol dựa trên bậc: bậc 1 (primary), bậc 2 (secondary), bậc 3 (tertiary)
Bậc của ancol ảnh hưởng đến tính chất hóa học và khả năng tham gia phản ứng của chúng. Ancol bậc một dễ bị oxy hóa thành aldehyde, sau đó thành axit cacboxylic, trong khi ancol bậc hai bị oxy hóa thành ketone. Ancol bậc ba khó bị oxy hóa hơn.
-
-
Số lượng nhóm hydroxyl (-OH):
Dựa vào số lượng nhóm -OH trong phân tử, ancol được chia thành:
- Ancol đơn chức (ancol monohydric): Chứa một nhóm -OH. Ví dụ: metanol (CH3OH), etanol (CH3CH2OH).
- Ancol đa chức (ancol polyhydric): Chứa hai hoặc nhiều nhóm -OH. Ví dụ: etylen glicol (HOCH2CH2OH), glixerol (HOCH2CH(OH)CH2OH).
Alt text: Công thức cấu tạo của glixerol (glycerin), một ancol đa chức với ba nhóm hydroxyl (-OH)
Ancol đa chức thường có nhiệt độ sôi cao hơn và độ tan trong nước tốt hơn so với ancol đơn chức có khối lượng phân tử tương đương.
-
Cấu trúc mạch cacbon:
Dựa vào cấu trúc mạch cacbon, ancol có thể được phân loại thành:
- Ancol no: Mạch cacbon chỉ chứa liên kết đơn. Ví dụ: etanol, propanol.
- Ancol không no: Mạch cacbon chứa ít nhất một liên kết đôi hoặc liên kết ba. Ví dụ: propenol (CH2=CHCH2OH).
- Ancol thơm: Chứa vòng benzen. Ví dụ: benzyl alcohol (C6H5CH2OH).
-
Theo nguồn gốc:
- Ancol etylic (ethanol) công nghiệp: Thu được từ quá trình lên men tinh bột, đường hoặc từ etylen.
- Ancol metylic (methanol): Thường được sản xuất từ khí than đá hoặc khí tự nhiên.
Hiểu rõ các ancol được phân loại trên cơ sở nào giúp chúng ta nắm bắt được tính chất và ứng dụng của từng loại ancol, từ đó ứng dụng hiệu quả trong học tập, nghiên cứu và sản xuất. Việc phân loại này không chỉ mang tính chất lý thuyết mà còn có ý nghĩa thực tiễn lớn trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau.
