Thực hành tiết kiệm luôn đi đôi với chống lãng phí, và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ tác hại to lớn của lãng phí. Người từng nói: “Tham ô có hại, nhưng lãng phí có khi còn hại hơn nhiều, nó tai hại hơn tham ô vì lãng phí rất phổ biến…”. Lãng phí không chỉ là tiêu tốn tiền của, mồ hôi nước mắt của nhân dân, mà còn là “giặc nội xâm” nguy hiểm, làm tha hóa, suy thoái đạo đức cách mạng, phá hoại tinh thần trong sạch, ý chí vượt khó của cán bộ, đảng viên. Điều này đe dọa trực tiếp đến an nguy quốc gia và sự tồn vong của chế độ.
Hiến pháp năm 2013 cũng đã quy định rõ: “Cơ quan, tổ chức, cá nhân phải thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, phòng, chống tham nhũng trong hoạt động kinh tế – xã hội và quản lý nhà nước”.
Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng cũng nhấn mạnh sự cần thiết của việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, đồng thời chỉ ra những hạn chế còn tồn tại. Tham nhũng, lãng phí vẫn còn nghiêm trọng, phức tạp, ngày càng tinh vi, gây bức xúc trong xã hội.
Hiện nay, các cấp, các ngành đang đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, đặc biệt là tư tưởng về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, đây vẫn là một vấn đề phức tạp, chi phối đến mọi mặt của đời sống xã hội. Tiết kiệm, chống lãng phí chưa thực sự trở thành ý thức tự giác của mỗi người.
Đối với cán bộ, đảng viên, việc sử dụng tài chính, vật tư, phương tiện công là điều không thể tránh khỏi. Tất cả những thứ đó đều là tài sản của Nhà nước, là mồ hôi, công sức, sự đóng góp của nhân dân. Do đó, mỗi cán bộ, đảng viên phải có trách nhiệm tiết kiệm chi tiêu, nâng cao hiệu quả sử dụng vật tư, tài chính từ những việc nhỏ nhất trong công việc hằng ngày. Họ là những người được giao trọng trách quản lý, sử dụng một khối lượng lớn tài sản của Nhà nước, điều hành mọi hoạt động theo một kế hoạch đã được xác định.
Để khắc phục tình trạng lãng phí, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chỉ thị, hướng dẫn để điều chỉnh. Các văn bản pháp luật như Chỉ thị 21-CT/TW, Quy định 101-QĐ/TW, Quy định số 37-QĐ/TW và Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí đều nêu rõ về vấn đề này, nhấn mạnh vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên.
Quyết định số 1658/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Chương trình tổng thể của Chính phủ về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2023 càng cho thấy ý nghĩa, tầm quan trọng của tư tưởng Hồ Chí Minh về tiết kiệm, chống lãng phí trong bối cảnh hiện nay.
Để việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí đối với cán bộ, đảng viên và đơn vị đi vào thực chất, cần thực hiện một số giải pháp sau:
Đối với cán bộ, đảng viên:
Việc làm gương, đi đầu trong thực hành tiết kiệm, chống lãng phí của đội ngũ cán bộ, đảng viên được thể hiện trên hai khía cạnh: bản thân và cương vị chức trách, nhiệm vụ được giao.
- Với bản thân, người cán bộ, đảng viên trên mọi cương vị công tác phải luôn coi việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh nói chung và về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí nói riêng là một việc làm thường xuyên.
- Tích cực rèn luyện đạo đức: “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư”; tạo thói quen quý trọng tài sản của Nhà nước, công sức của nhân dân, sự đóng góp của tập thể và kể cả công sức của mình làm ra.
- Xây dựng ý thức chi tiêu có mục đích, có kế hoạch, không hoang phí. Trong mọi điều kiện, hoàn cảnh, phải đặt lợi ích của tập thể lên trên lợi ích cá nhân; coi việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí là nhiệm vụ hằng ngày.
- Mỗi đảng viên, quần chúng phải là trung tâm tự ý thức để thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Muốn vậy, mỗi người phải không ngừng tự trau dồi đạo đức, tận tâm, tâm huyết, thấu hiểu các chủ trương, chính sách của cơ quan, đơn vị để đồng hành cùng cơ quan, đơn vị thực hiện nhiệm vụ.
- Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong phát hành văn bản, tiết kiệm giấy tờ, sử dụng tái chế các loại giấy.
- Xây dựng các quy chế, quy định đảm bảo định mức phù hợp với thực tế. Xây dựng dự toán, kế hoạch sử dụng kinh phí hàng năm trên nguyên tắc cắt giảm tối đa các hoạt động không cần thiết, mang tính hình thức, phô trương.
- Có cơ chế kiểm tra, giám sát, khen thưởng, phê bình, xử lý vi phạm.
- Gương mẫu chấp hành các quy định về xây dựng nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội theo hướng lành mạnh, tiết kiệm, phù hợp với truyền thống của dân tộc; tránh xa hoa, lãng phí, phiền nhiễu, bài trừ hủ tục mê tín, dị đoan.
- Vận động gia đình, người thân tích cực tham gia lao động, sản xuất, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, chấp hành nghiêm các quy định của địa phương về xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư.
Đối với lãnh đạo cơ quan, đơn vị:
- Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục để cán bộ, đảng viên và nhân dân hiểu đúng, thực hiện nghiêm túc chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.
- Chỉ đạo xây dựng và hoàn thiện các quy chế, nội quy, quy định của cơ quan, đơn vị, bảo đảm chặt chẽ, góp phần ngăn chặn những tiêu cực.
- Áp dụng các biện pháp đổi mới công tác quản lý tài chính có hiệu quả, nhằm hạn chế những kẽ hở, thất thoát.
- Chủ trương thực hành tiết kiệm, chống lãng phí phải được cụ thể hóa trên các mặt hoạt động và có nhiều hình thức tiết kiệm thiết thực.
- Bố trí, phân công người quản lý, sử dụng và lập sổ theo dõi các loại phương tiện, thiết bị làm việc.
- Việc tổ chức các cuộc họp, lễ kỷ niệm, các hoạt động đón Tết Nguyên đán phải bảo đảm thiết thực, tiết kiệm, hướng về cơ sở, tránh phô trương hình thức, tốn kém.
- Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trên các lĩnh vực công tác.
- Thực hiện công khai việc xử lý các hành vi gây lãng phí.
- Bản thân cán bộ chủ trì các cơ quan, đơn vị, tổ chức phải thực hiện lời nói thống nhất với việc làm; thường xuyên sâu sát cơ sở để nắm bắt tình hình và chịu trách nhiệm về tình trạng lãng phí trong cơ quan, đơn vị, tổ chức.
Phát huy vai trò gương mẫu, đi đầu của cán bộ, đảng viên trong thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, cần kết hợp chặt chẽ giữa sự phấn đấu, rèn luyện của bản thân từng cán bộ, đảng viên với sự giúp đỡ, kiểm tra, giám sát của tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể và quần chúng. Mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là những người đứng đầu phải là người tiên phong, gương mẫu trong việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, thực hiện tốt nhiệm vụ được giao gắn với việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
