Bài thơ “Mẹ” của Trần Quốc Minh là một tác phẩm giản dị nhưng giàu cảm xúc, khắc họa sâu sắc tình mẫu tử thiêng liêng. Để làm nên thành công của bài thơ, tác giả đã sử dụng nhiều biện pháp tu từ đặc sắc, góp phần tô đậm hình ảnh người mẹ và tình yêu thương vô bờ bến mà mẹ dành cho con.
Một trong những biện pháp tu từ nổi bật nhất trong bài thơ là so sánh. Tình yêu của mẹ được so sánh với những hình ảnh quen thuộc, gần gũi như “ngọn gió”, “những ngôi sao”.
“Mẹ là ngọn gió của con suốt đời”
Hình ảnh minh họa: Mẹ quạt mát cho con ngủ, thể hiện sự hy sinh thầm lặng và tình yêu thương vô bờ bến của mẹ
Câu thơ sử dụng phép so sánh “Mẹ là ngọn gió” không chỉ gợi hình ảnh mẹ luôn mang đến sự mát lành, xoa dịu những khó khăn, vất vả trong cuộc sống của con, mà còn khẳng định vai trò quan trọng của mẹ như một nguồn động viên, an ủi tinh thần vô giá. “Ngọn gió” ở đây mang ý nghĩa về sự chở che, bảo bọc và yêu thương vô điều kiện mà mẹ dành cho con.
Ngoài ra, tác giả còn sử dụng biện pháp ẩn dụ để diễn tả sự hi sinh thầm lặng của mẹ:
“Những ngôi sao thức ngoài kia,
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con.”
Hình ảnh “những ngôi sao thức ngoài kia” ẩn dụ cho những vất vả, khó khăn mà mẹ phải trải qua để chăm sóc, nuôi dưỡng con cái. Sự hi sinh của mẹ được đặt lên bàn cân so sánh với cả vũ trụ bao la, khẳng định tình yêu thương của mẹ lớn lao, vô bờ bến, không gì có thể sánh bằng. Câu thơ này còn thể hiện sự thấu hiểu và lòng biết ơn sâu sắc của người con đối với mẹ.
Bên cạnh so sánh và ẩn dụ, biện pháp hoán dụ cũng được sử dụng một cách tinh tế trong bài thơ. Hình ảnh “bàn tay mẹ” không chỉ đơn thuần là bộ phận cơ thể, mà còn là biểu tượng cho sự chăm sóc, yêu thương và bảo vệ của mẹ:
“Bàn tay mẹ quạt mẹ đưa gió về”
“Bàn tay mẹ” hoán dụ cho sự cần cù, chịu khó của mẹ, người luôn dành những điều tốt đẹp nhất cho con. Bàn tay ấy không chỉ mang đến làn gió mát trong đêm hè oi ả, mà còn là biểu tượng cho sự che chở, bao bọc, đồng hành cùng con trên mọi nẻo đường đời.
Việc sử dụng các biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ, hoán dụ đã góp phần làm cho bài thơ “Mẹ” của Trần Quốc Minh trở nên sinh động, giàu hình ảnh và cảm xúc. Qua đó, tác giả đã khắc họa thành công hình ảnh người mẹ tần tảo, hi sinh, yêu thương con vô bờ bến, đồng thời khơi gợi trong lòng người đọc những tình cảm thiêng liêng về tình mẫu tử.
Bài thơ là một lời tri ân sâu sắc dành cho tất cả những người mẹ trên thế gian, đồng thời là lời nhắc nhở mỗi chúng ta hãy trân trọng và yêu thương mẹ khi còn có thể. Chính những biện pháp tu từ tài tình đã giúp cho bài thơ “Mẹ” chạm đến trái tim của hàng triệu độc giả, trở thành một trong những bài thơ hay nhất viết về tình mẫu tử trong văn học Việt Nam hiện đại.
