Biện Pháp Tu Từ Điệp Ngữ Là Gì? Phân Loại, Ví Dụ & Tác Dụng

Biện pháp tu từ đóng vai trò quan trọng trong việc làm giàu ngôn ngữ và tăng tính biểu cảm cho văn chương. Trong số đó, điệp ngữ là một kỹ thuật được sử dụng rộng rãi. Vậy Biện Pháp Tu Từ điệp Ngữ Là Gì? Bài viết này sẽ đi sâu vào khái niệm, phân loại, ví dụ minh họa và tác dụng của điệp ngữ, đồng thời cung cấp thông tin về độ tuổi học sinh làm quen với biện pháp tu từ này.

Điệp ngữ là gì?

Điệp ngữ, còn gọi là điệp từ, là biện pháp tu từ lặp lại một từ, cụm từ hoặc câu một cách có chủ đích nhằm nhấn mạnh, tạo nhịp điệu và tăng tính biểu cảm cho văn bản. Việc lặp lại này không đơn thuần là sự trùng lặp vô nghĩa, mà mang giá trị nghệ thuật, góp phần truyền tải thông điệp sâu sắc hơn.

Ví dụ về điệp ngữ:

• “Người ta đi cấy lấy công,
  Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề.
  Trông trời, trông đất, trông mây,
  Trông mưa, trông nắng, trông ngày, trông đêm.” (Ca dao)

  Ở đây, từ “trông” được lặp lại liên tục để diễn tả nỗi vất vả, sự lo lắng, mong chờ của người nông dân.

• “Đồng chí!
  Súng bên súng, đầu sát bên đầu,
  Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỷ.” (Chính Hữu, Đồng chí)

  Cụm từ “bên” được lặp lại để thể hiện sự gắn bó, chia sẻ của những người lính.

Hình ảnh minh họa các người lính đang sát cánh bên nhau, thể hiện tình đồng chí, nhấn mạnh sự gắn kết thông qua biện pháp tu từ điệp ngữ “bên”.

Tác dụng của điệp ngữ:

• Nhấn mạnh: Giúp làm nổi bật một ý, một cảm xúc, hoặc một chi tiết quan trọng, khắc sâu vào tâm trí người đọc.
• Tạo nhịp điệu: Tạo nên âm hưởng, tiết tấu cho câu văn, bài thơ, giúp tác phẩm trở nên du dương, dễ nhớ.
• Tăng tính biểu cảm: Diễn tả cảm xúc một cách sâu sắc, mạnh mẽ, lay động lòng người.
• Liên kết ý: Tạo sự mạch lạc, liên kết giữa các phần của văn bản.

Các loại điệp ngữ thường gặp:

• Điệp ngữ cách quãng: Từ/cụm từ được lặp lại không liên tiếp, có các thành phần khác xen vào.

  • Ví dụ: “Tre xanh, xanh tự bao giờ?
    Chuyện ngày xưa… đã có bờ tre xanh.” (Nguyễn Duy)

• Điệp ngữ nối tiếp: Từ/cụm từ được lặp lại liên tục.

  • Ví dụ: “Đi, đi thôi!
    Đi, đi thôi!” (Tố Hữu)

• Điệp ngữ chuyển tiếp (điệp vòng): Từ/cụm từ cuối câu trước được lặp lại ở đầu câu sau.

  • Ví dụ: “Nhà em ở cuối con đường,
    Đường quanh co, gập ghềnh khó đi…”

Hình ảnh con đường quanh co, gập ghềnh, minh họa cho sự chuyển tiếp ý, liên kết giữa các câu thơ nhờ điệp ngữ chuyển tiếp.

Học sinh lớp mấy được học về điệp ngữ?

Theo chương trình Ngữ văn hiện hành, học sinh THCS, đặc biệt là lớp 8 và lớp 9, sẽ được làm quen và học tập một cách có hệ thống về các biện pháp tu từ, trong đó có điệp ngữ. Các em sẽ được học về khái niệm, các loại điệp ngữ, tác dụng của điệp ngữ và cách nhận biết điệp ngữ trong các tác phẩm văn học.

Hiểu rõ biện pháp tu từ điệp ngữ là gì cùng các kiến thức liên quan giúp học sinh không chỉ học tốt môn Văn mà còn cảm thụ văn học sâu sắc hơn. Đồng thời, nắm vững kiến thức này cũng giúp các em vận dụng linh hoạt điệp ngữ trong quá trình sáng tạo văn bản, góp phần làm phong phú và biểu cảm hơn cho ngôn ngữ viết và nói của mình.