Chiến tranh Thế giới Thứ Hai (1939-1945) đã gây ra những ảnh hưởng sâu rộng và lâu dài đến cục diện chính trị, kinh tế và xã hội của toàn thế giới. Đối với châu Á, cuộc chiến này không chỉ mang đến những đau thương, mất mát mà còn mở ra một chương mới trong lịch sử, đánh dấu bằng những biến đổi sâu sắc. Vậy, biến đổi lớn nhất của các nước châu Á sau chiến tranh thế giới thứ hai là gì? Đó chính là sự trỗi dậy mạnh mẽ của phong trào giải phóng dân tộc và sự ra đời của hàng loạt các quốc gia độc lập.
Trước chiến tranh, phần lớn các nước châu Á đều nằm dưới ách thống trị của các cường quốc thực dân phương Tây. Sự bóc lột tàn bạo về kinh tế, áp bức về chính trị và kỳ thị về văn hóa đã làm dấy lên làn sóng đấu tranh mạnh mẽ trong lòng người dân châu Á. Chiến tranh Thế giới Thứ Hai, với sự suy yếu của các nước thực dân và sự trỗi dậy của các lực lượng tiến bộ trên thế giới, đã tạo điều kiện thuận lợi để phong trào giải phóng dân tộc ở châu Á bùng nổ.
Sự suy yếu của các cường quốc thực dân sau chiến tranh đã tạo cơ hội cho các nước châu Á giành độc lập. Bản đồ chính trị châu Á đã thay đổi đáng kể với sự xuất hiện của các quốc gia mới như Ấn Độ, Indonesia, Việt Nam,…
Từ Ấn Độ đến Indonesia, từ Việt Nam đến Triều Tiên, các phong trào giải phóng dân tộc đã diễn ra với nhiều hình thức khác nhau, từ đấu tranh chính trị ôn hòa đến đấu tranh vũ trang. Cuối cùng, bằng ý chí kiên cường và sự hy sinh to lớn, các dân tộc châu Á đã giành được độc lập, tự do, chấm dứt hàng thế kỷ bị áp bức, bóc lột.
Sự ra đời của các quốc gia độc lập ở châu Á đã tạo ra những thay đổi to lớn về mọi mặt. Về chính trị, các nước châu Á đã có quyền tự quyết định vận mệnh của mình, tham gia vào các tổ chức quốc tế và đóng góp vào việc giải quyết các vấn đề toàn cầu. Về kinh tế, các nước châu Á bắt đầu xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, từng bước thoát khỏi tình trạng nghèo nàn, lạc hậu. Về văn hóa, các nước châu Á đã có cơ hội khôi phục và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống, đồng thời tiếp thu những tinh hoa văn hóa của nhân loại.
Tuy nhiên, con đường phát triển của các nước châu Á sau chiến tranh cũng gặp không ít khó khăn, thách thức. Các cuộc chiến tranh, xung đột liên miên, tình trạng nghèo đói, bất bình đẳng, sự can thiệp của các thế lực bên ngoài đã gây ra những cản trở không nhỏ. Dù vậy, với sự nỗ lực không ngừng, các nước châu Á đã đạt được những thành tựu đáng tự hào, trở thành những động lực tăng trưởng quan trọng của nền kinh tế thế giới.
Đại hội Bandung năm 1955 thể hiện tinh thần đoàn kết, hợp tác của các quốc gia Á – Phi mới giành độc lập, hướng tới một thế giới hòa bình và phát triển.
Tóm lại, biến đổi lớn nhất của các nước châu Á sau Chiến tranh Thế giới Thứ Hai chính là sự chuyển mình từ các quốc gia thuộc địa, phụ thuộc trở thành các quốc gia độc lập, tự chủ, có quyền tự quyết định vận mệnh của mình. Đây là một bước ngoặt lịch sử, không chỉ thay đổi cục diện châu Á mà còn tác động sâu sắc đến tiến trình phát triển của thế giới. Quá trình này đánh dấu sự chấm dứt của chủ nghĩa thực dân và mở ra một kỷ nguyên mới cho châu Á, kỷ nguyên của độc lập, tự do và phát triển.
