Tế bào thần kinh là đơn vị cấu trúc và chức năng cơ bản của hệ thần kinh, đóng vai trò quan trọng trong việc truyền dẫn thông tin. Tuy nhiên, để hiểu rõ hơn về tế bào, ta cần nắm vững cấu trúc và đặc điểm của nó, đặc biệt là sự khác biệt giữa các thành phần bên trong tế bào, bao gồm cả riboxom. Vậy, “Bào Quan Riboxom Không Có đặc điểm Nào Sau đây?”
1. Cấu Tạo Của Tế Bào Thần Kinh
Hệ thần kinh là một mạng lưới phức tạp, được xây dựng từ các tế bào, có nguồn gốc từ ngoại bì phôi. Hai loại tế bào chính cấu thành hệ thần kinh là:
- Tế bào thần kinh (nơron): Chuyên biệt trong việc dẫn truyền và thực hiện các chức năng thần kinh.
- Tế bào thần kinh đệm: Đảm nhận vai trò nâng đỡ và hỗ trợ cho nơron.
Tế bào thần kinh đệm lại được phân loại thành nhiều loại khác nhau, tùy thuộc vào vị trí trong hệ thần kinh trung ương hay ngoại biên.
2. Đặc Điểm Của Tế Bào Thần Kinh (Nơron)
Mỗi nơron bao gồm thân tế bào và các nhánh. Thân tế bào chứa nhân và bào tương, là trung tâm điều khiển mọi hoạt động. Các nhánh, bao gồm sợi trục và sợi nhánh, thực hiện chức năng dẫn truyền xung động thần kinh.
Đặc điểm của thân tế bào thần kinh:
- Hình dạng và kích thước đa dạng, số lượng và sự sắp xếp các nhánh thay đổi tùy theo chức năng.
- Nhân lớn, màu sáng và nhiều hạch nhân to.
- Bào tương chứa thể Nissl (các đám ái kiềm, thực chất là lưới nội bào hạt xếp song song).
- Bộ xương tế bào từ siêu ống và tơ thần kinh liên kết với các nhánh nơron, cùng với các bào quan như ty thể và bộ máy Golgi.
Các nhánh tế bào thần kinh:
- Sợi nhánh: Dẫn truyền xung động hướng tâm (từ ngoại vi về thân nơron), chứa siêu ống, tơ thần kinh, lưới nội bào, ribosome tự do và ty thể.
- Sợi trục: Dẫn truyền xung động ly tâm (từ thân tế bào ra ngoài), ít phân nhánh, chứa siêu ống, tơ thần kinh, túi synap và thường được bao bọc bởi myelin. Tốc độ dẫn truyền xung động phụ thuộc vào đường kính sợi trục và độ dày của bao myelin.
Vậy, riboxom có mặt ở đâu trong tế bào thần kinh? Riboxom có mặt trong cả thân tế bào (trong thể Nissl) và sợi nhánh. Tuy nhiên, sợi trục chứa rất ít riboxom.
3. Synap (Khớp Thần Kinh)
Synap là nơi liên kết và dẫn truyền xung động giữa các tế bào thần kinh hoặc giữa tế bào thần kinh và tế bào cơ. Cấu trúc synap bao gồm tiền synap (tận cùng sợi trục), hậu synap (màng tế bào thần kinh hoặc tế bào cơ) và khe synap. Synap được phân loại dựa trên vị trí liên kết, chức năng (hưng phấn hoặc ức chế) và cơ chế dẫn truyền (hóa học, điện hoặc hỗn hợp).
4. Đặc Điểm Của Tế Bào Thần Kinh Đệm
Tế bào thần kinh đệm không dẫn truyền xung động nhưng có vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ nơron. Chúng có khả năng sinh sản trong suốt đời sống và được phân loại dựa trên vị trí trong hệ thần kinh.
- Hệ thần kinh ngoại biên: Tế bào vỏ bao (ở hạch thần kinh) và tế bào Schwann (bao bọc sợi thần kinh, tạo myelin hoặc không myelin).
- Hệ thần kinh trung ương: Tế bào sao (nâng đỡ), tế bào ít nhánh (tạo myelin), tế bào biểu mô nội tủy (ngăn cách ống nội tủy với não thất) và vi bào đệm (thực bào).
Trở lại câu hỏi ban đầu: “Bào quan riboxom không có đặc điểm nào sau đây?”
Dựa trên những thông tin trên, chúng ta có thể kết luận rằng:
- Riboxom có mặt trong thân tế bào thần kinh (trong thể Nissl)
- Riboxom có mặt trong sợi nhánh.
- Riboxom có rất ít trong sợi trục.
Vì vậy, một đặc điểm không đúng về bào quan riboxom trong tế bào thần kinh là: “Phân bố đều khắp thân, sợi trục và sợi nhánh của tế bào thần kinh với mật độ tương đương.”
