Bài Văn Phân Tích một tác phẩm văn học, đặc biệt là các bài thơ thất ngôn bát cú hoặc tứ tuyệt Đường luật, đòi hỏi sự am hiểu sâu sắc về tác phẩm, tác giả và bối cảnh lịch sử. Dưới đây là tổng hợp những bài văn mẫu hay và cách tiếp cận giúp bạn viết một bài phân tích sâu sắc, ấn tượng.
Bài văn phân tích một tác phẩm văn học: Câu cá mùa thu (Thu điếu)
Nguyễn Khuyến, nhà thơ của làng quê Việt Nam, đã để lại cho đời nhiều tác phẩm đặc sắc. Chùm thơ thu của ông, đặc biệt là “Câu cá mùa thu”, là minh chứng rõ nét cho tài năng và tâm hồn yêu thiên nhiên của thi sĩ.
Khung cảnh bài thơ mở ra từ gần đến xa, từ cao đến thấp, tạo nên một không gian thu sinh động và đa chiều.
“Ao thu lạnh lẽo nước trong veo
Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo”
Không khí mùa thu được gợi lên từ sự tĩnh lặng, trong trẻo của làn nước. Hình ảnh chiếc thuyền câu nhỏ bé không hề lạc lõng mà hòa quyện vào không gian, tạo nên bức tranh làng quê thanh bình. Vần “eo” không gợi cảm giác tù túng mà làm tăng thêm vẻ thanh thoát của cảnh vật.
“Sóng biếc theo làn hơi gợn tí
Lá vàng trước gió khẽ đưa vèo”
Những chuyển động nhẹ nhàng của sóng và lá tạo nên sự tĩnh lặng tuyệt đối. Nguyễn Khuyến đã sử dụng thủ pháp lấy động tả tĩnh để làm nổi bật sự yên bình của không gian. Sắc vàng của lá không phải là điểm nhấn buồn bã mà hòa vào bức tranh thu với các gam màu khác, tạo nên sự hài hòa.
Vẻ đẹp dân dã của làng quê Bắc Bộ còn được thể hiện qua những ngõ trúc quanh co và bầu trời xanh ngắt.
“Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắt
Ngõ trúc quanh co khách vắng teo”
Không gian tĩnh lặng đến mức chỉ có tiếng cá đớp mồi khẽ vang lên.
“Cá đâu đớp động dưới chân bèo”
Tiếng động nhỏ bé này càng làm nổi bật sự tĩnh mịch của cảnh vật. Thông qua nghệ thuật lấy động tả tĩnh, Nguyễn Khuyến đã khắc họa sự thanh bình, tĩnh lặng của làng quê Việt Nam trong mùa thu.
Bài thơ “Câu cá mùa thu” không chỉ là chuyện câu cá mà còn là sự cảm nhận sâu sắc vẻ đẹp của thiên nhiên. Nguyễn Khuyến đã thể hiện tâm hồn thanh tĩnh, khả năng quan sát tinh tế và tình yêu quê hương đất nước.
Dàn ý chi tiết cho bài văn phân tích
Mở bài: Giới thiệu tác giả, tác phẩm và nêu cảm nhận chung.
Thân bài:
- Phân tích nội dung:
- Phân tích hình tượng thơ (thiên nhiên, con người).
- Phân tích cảm xúc, tâm trạng của nhà thơ.
- Khái quát chủ đề.
- Phân tích nghệ thuật:
- Thể thơ.
- Nghệ thuật tả cảnh, tả tình.
- Ngôn ngữ (từ ngữ, cấu trúc, biện pháp tu từ).
Kết bài: Khẳng định giá trị của tác phẩm.
Bài văn phân tích một tác phẩm văn học: Qua đèo Ngang
Bà Huyện Thanh Quan, nữ sĩ tài danh, đã khắc họa khung cảnh Đèo Ngang vừa thoáng đãng, vừa heo hút, qua đó gửi gắm nỗi nhớ nước thương nhà trong bài thơ “Qua Đèo Ngang”.
“Bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà,
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa”
Thời điểm “bóng xế tà” gợi sự kết thúc của một ngày, tạo cảm giác cô đơn. Hình ảnh “Cỏ cây chen đá, lá chen hoa” là bức tranh thiên nhiên hoang sơ nhưng tràn đầy sức sống. Điệp từ “chen” nhấn mạnh sự quấn quýt, giao hòa của cảnh vật.
“Lom khom tiều vài chú,
Lác đác chợ mấy nhà”
Hình ảnh con người xuất hiện nhỏ bé, thưa thớt giữa thiên nhiên rộng lớn. Nghệ thuật đảo ngữ làm nổi bật sự cô quạnh của cảnh vật.
“Nhớ nước, đau lòng, con quốc quốc,
Thương nhà, mỏi miệng, cái gia gia”
Âm thanh của chim cuốc, chim đa đa vang vọng trong không gian, gợi nỗi nhớ thương da diết. Thủ pháp lấy động tả tĩnh làm tăng thêm sự tĩnh mịch, cô đơn.
“Dừng chân đứng lại, trời, non, nước,
Một mảnh tình riêng, ta với ta”
Câu thơ cuối thể hiện sự cô đơn, lẻ loi của nhà thơ trước thiên nhiên bao la. Cụm từ “ta với ta” nhấn mạnh sự đơn độc, không có ai sẻ chia.
“Qua Đèo Ngang” đã thể hiện tâm trạng của Bà Huyện Thanh Quan trước khung cảnh Đèo Ngang. Bài thơ chứa đựng những tình cảm, ý nghĩa sâu sắc.
Bài văn phân tích một tác phẩm văn học: Bánh trôi nước
Bài thơ “Bánh trôi nước” của Hồ Xuân Hương vừa miêu tả chiếc bánh trôi, vừa thể hiện vẻ đẹp và số phận của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.
“Thân em vừa trắng lại vừa tròn,
Bảy nổi ba chìm với nước non”
Hình ảnh “thân em” gợi liên tưởng đến những bài ca dao than thân. Vẻ đẹp “vừa trắng lại vừa tròn” là chuẩn mực của người phụ nữ xưa. Cuộc đời “bảy nổi ba chìm” đầy gian truân, vất vả.
“Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn,
Mà em vẫn giữ tấm lòng son”
Số phận người phụ nữ phụ thuộc vào người khác, không được tự quyết định. Nhưng dù gặp nhiều bất hạnh, họ vẫn giữ được tấm lòng son sắt, thủy chung.
“Bánh trôi nước” là bài thơ giàu giá trị nhân văn, thể hiện sự trân trọng đối với người phụ nữ Việt Nam.
Kết luận:
Việc phân tích một tác phẩm văn học đòi hỏi sự tỉ mỉ, cẩn thận và khả năng cảm thụ văn chương sâu sắc. Bằng cách nắm vững kiến thức về tác giả, tác phẩm, vận dụng các phương pháp phân tích phù hợp, bạn sẽ tạo ra những bài viết chất lượng, giàu giá trị.