Đại dịch COVID-19 đã thay đổi sâu sắc cách chúng ta sống và tương tác. Sau đại dịch, các chuyên gia truyền thông đã cùng nhau suy tư về vai trò của mạng xã hội trong bối cảnh mới. Hội nghị tháng 11/2022 tại Vatican đã tập trung thảo luận về những cơ hội và thách thức mà mạng xã hội đặt ra, đặc biệt là đối với Giáo hội và cộng đồng tín hữu.
Tiến sĩ Derrick De Kerckhove đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc suy nghĩ về mối tương quan giữa Giáo hội và ngôn ngữ kỹ thuật số. Sự ra đời của kỹ thuật số đã mang lại những thay đổi to lớn trong thông tin, quan hệ con người và xã hội, đồng thời đặt ra những đe dọa tiềm ẩn. Giáo hội có trách nhiệm bảo vệ chân lý đức tin và ngôn ngữ trong thế giới kỹ thuật số đầy rẫy thông tin nhiễu loạn.
Tiến sĩ Felicia Wu Song chia sẻ kinh nghiệm cá nhân về việc tìm cách điều chỉnh sự lệ thuộc vào mạng xã hội. Bà đặt câu hỏi: Tin Mừng có ý nghĩa gì đối với những người đang bị cuốn hút vào thế giới kỹ thuật số? Bà nhấn mạnh rằng, thay vì chỉ nhìn thấy sự thiếu thốn, chúng ta cần khơi dậy năng lực nội tâm để nhận ra sự phong phú của ân sủng và hiện diện với Thiên Chúa, với chính mình và với tha nhân. Bức ảnh cho thấy sự kết nối mạnh mẽ của Giáo hội toàn cầu thông qua các phương tiện truyền thông kỹ thuật số trong thời điểm khó khăn.
Hội nghị đã đặt ra nhiều câu hỏi quan trọng:
- Giáo hội có thể sử dụng mạng xã hội như thế nào để trình bày sứ điệp Kitô giáo và vạch trần tin giả?
- Những nguồn lực thần học nào có thể giúp các Kitô hữu đối mặt với những thách thức của thế giới kỹ thuật số?
- Làm thế nào để giúp người trẻ, các bậc cha mẹ, giáo viên và những người lãnh đạo sống trung tín trong thế giới kỹ thuật số?
- Làm thế nào để thực hiện lời Kinh Hòa bình trong thế giới kỹ thuật số?
Những câu hỏi này là nền tảng cho việc xây dựng một bài thuyết trình hiệu quả về mạng xã hội, tập trung vào các giá trị Kitô giáo.
Mạng Xã Hội: Một Thế Giới Kết Nối Đầy Tiềm Năng
Mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của chúng ta, đặc biệt là đối với giới trẻ. Những con số thống kê cho thấy sự lan tỏa mạnh mẽ của mạng xã hội:
- Hơn 5 tỷ người sử dụng điện thoại di động (67% dân số toàn cầu).
- Hơn 4.7 tỷ người sử dụng internet (57% dân số toàn cầu).
- Hơn 3.5 tỷ người sử dụng mạng xã hội (45% dân số toàn cầu).
- Thời gian trung bình mỗi người dành cho mạng xã hội mỗi ngày là 2 giờ 16 phút.
Những con số này chứng minh rằng mạng xã hội là một thế giới sống động, tác động sâu sắc đến suy nghĩ và cách sống của con người.
Mạng xã hội không chỉ là công cụ để kết nối, mà còn là một nền văn hóa kỹ thuật số, ảnh hưởng đến cách chúng ta nhận thức về không gian, thời gian, bản thân, người khác và thế giới. Biểu đồ này minh họa rõ nét sự phát triển vượt bậc của mạng xã hội và tầm quan trọng của việc hiểu rõ tác động của nó.
Những Mặt Tích Cực Của Mạng Xã Hội
Mạng xã hội mang lại nhiều lợi ích thiết thực. Trong đại dịch COVID-19, mạng xã hội đã giúp kết nối mọi người, chia sẻ thông tin và hỗ trợ lẫn nhau. Các buổi hòa nhạc trực tuyến, các hoạt động bác ái và chia sẻ đã lan tỏa rộng rãi, nâng đỡ tinh thần của hàng triệu người.
Đối với những người khuyết tật, mạng xã hội là một cánh cửa mở ra thế giới, giúp họ trở thành một phần của xã hội.
Những Thách Thức và Mặt Tiêu Cực Của Mạng Xã Hội
Tuy nhiên, mạng xã hội cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Các thuật toán được thiết kế để thu hút người xem có thể dẫn đến cách nhìn lệch lạc, một chiều về thực tại, cổ vũ những thái độ quá khích và cực đoan, khích động hận thù và bạo lực.
Mạng xã hội có thể đẩy người dùng vào trạng thái cô lập, cô đơn, dẫn đến những hậu quả tiêu cực cho sức khỏe tâm thần như trầm cảm, tự ti, buồn chán và tự hại bản thân.
:max_bytes(150000):strip_icc()/how-social-media-affects-relationships-4589891-final-327c57db290a45c8b4ffc1050870902c.png)
Ngoài ra, mạng xã hội có thể biến người dùng thành “sản phẩm” để mua bán, khi thông tin cá nhân bị thu thập và sử dụng cho mục đích thương mại. Điều này đặt ra những vấn đề về quyền riêng tư và đạo đức. Hình ảnh này là lời cảnh tỉnh về sự cần thiết của việc sử dụng mạng xã hội một cách có ý thức và bảo vệ thông tin cá nhân.
Lời Chúa: Ánh Sáng Dẫn Đường Trong Thế Giới Kỹ Thuật Số
Trong bối cảnh phức tạp này, chúng ta cần ánh sáng của Lời Chúa để soi dẫn những suy tư và chọn lựa của mình. Dụ ngôn Người Samari nhân hậu (Lc 10, 29-37) là một khung tham chiếu tuyệt vời để suy tư về vai trò của chúng ta trong thế giới kỹ thuật số.
Trong thế giới kỹ thuật số, có rất nhiều người đang bị tổn thương, cô lập, cô đơn và bị loại ra bên lề xã hội. Vẫn còn những “tên cướp” tước đoạt danh dự, phẩm giá và sự sống của người khác vì mục đích thao túng, lừa đảo và gây hận thù. Vẫn còn những “thầy tư tế” và “thầy Lêvi” lảng tránh những nạn nhân đang cần giúp đỡ.
Dụ ngôn này mời gọi chúng ta hãy bước vào thế giới kỹ thuật số với tâm thế của người Samari nhân hậu:
- Vượt lên trên mọi định kiến, nhìn mọi người là anh chị em.
- “Nhìn thấy” và “chạnh lòng thương” những tổn thương trên mạng xã hội.
- “Lại gần” để nối lại khoảng cách, xây dựng hiệp thông và kiến tạo hòa bình.
- Mong muốn chữa lành, quan tâm, đồng cảm và đồng hành với những người đang gặp khó khăn.
Hiệp Hành Trong Thế Giới Kỹ Thuật Số
Trong tinh thần hiệp hành, chúng ta được mời gọi thiết lập những mạng lưới cộng đồng, cùng nhau bước đi trên con đường đòi hỏi lắng nghe, đối thoại và cảm thức cộng đồng. Giáo hội cần suy nghĩ về vai trò của mình như là người xây dựng cộng đoàn, kiến tạo những tương quan thúc đẩy sự hiệp thông và hỗ trợ sứ mạng loan báo Tin Mừng trong thế giới kỹ thuật số.
