Nguyễn Trãi, một vĩ nhân của dân tộc, đã để lại dấu ấn sâu sắc trong văn học Việt Nam với “Quốc âm thi tập” và “Ức trai thi tập”. Trong đó, chùm thơ “Thuật hứng” thể hiện rõ nét nhất tâm hồn và khí phách của ông. Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích bài thơ “Thuật hứng 24”, một tác phẩm tiêu biểu trong chùm thơ này, để hiểu rõ hơn về tư tưởng và tình cảm của Ức Trai.
Nguyễn Trãi, sau những năm tháng cống hiến cho đất nước, đã chọn cuộc sống ẩn dật,远离尘嚣 để tìm về sự thanh thản trong tâm hồn. Bài thơ “Thuật hứng 24” là tiếng lòng của ông, là sự hòa mình vào thiên nhiên và khẳng định nhân cách cao đẹp.
“Công danh đã được hợp về nhàn,
Lành dữ âu chi thế nghị khen.”
Câu thơ mở đầu thể hiện sự lựa chọn của Nguyễn Trãi: từ bỏ công danh để tìm về cuộc sống nhàn hạ. Ông không bận tâm đến những lời khen chê của thế gian, bởi lẽ giá trị của con người không nằm ở những danh vọng phù du. Bức ảnh về Nguyễn Trãi khắc họa chân dung một người anh hùng, một nhà văn hóa lớn, người đã chọn con đường thanh cao, không màng danh lợi.
“Ao cạn vớt bèo cấy muống,
Đìa thanh phát cỏ ương sen.”
Hai câu thơ tiếp theo描绘了 bức tranh cuộc sống thanh bạch, giản dị của Nguyễn Trãi nơi thôn quê. “Ao cạn vớt bèo cấy muống”, “đìa thanh phát cỏ ương sen” là những công việc đồng áng bình dị, nhưng lại mang đến niềm vui và sự thanh thản cho tâm hồn ông.
“Kho thu phong nguyệt đầy qua nóc,
Thuyền chở yên hà nặng vạy then.”
Đây là hai câu thơ đặc sắc nhất bài, thể hiện sự phong phú trong tâm hồn Ức Trai. “Kho thu phong nguyệt đầy qua nóc”, “thuyền chở yên hà nặng vạy then” là những hình ảnh ước lệ, tượng trưng cho sự giao hòa giữa con người và thiên nhiên. Gió trăng, mây khói, những vẻ đẹp của thiên nhiên được Ức Trai cảm nhận bằng cả trái tim, và biến thành nguồn cảm hứng vô tận cho thơ ca. Bức ảnh về làng quê Việt Nam thanh bình gợi nhớ đến cuộc sống mà Nguyễn Trãi đã chọn, một cuộc sống hòa mình vào thiên nhiên,远离喧嚣.
“Bui có một lòng trung lẫn hiếu,
Mài chăng khuyết, nhuộm chăng đen.”
Hai câu kết là lời khẳng định về lòng trung hiếu của Nguyễn Trãi. Dù cuộc đời có thăng trầm, dù bị vu oan giáng họa, tấm lòng trung hiếu của ông vẫn không hề thay đổi. Đó là phẩm chất cao đẹp của một người quân tử, một người con của dân tộc. Lòng trung hiếu ấy, dù “mài” hay “nhuộm” cũng không thể phai mờ.
Bài thơ “Thuật hứng 24” không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật đặc sắc, mà còn là một tuyên ngôn về nhân cách và lối sống của Nguyễn Trãi. Ông đã chọn con đường thanh cao, sống hòa mình vào thiên nhiên và giữ trọn tấm lòng trung hiếu. Tấm gương của Ức Trai vẫn còn sáng mãi đến ngày nay, là nguồn cảm hứng cho bao thế hệ người Việt Nam.
