Những vần thơ dặn con không chỉ là lời khuyên răn mà còn là sự trao truyền những giá trị sống cao đẹp, là hành trang quý giá để con bước vào đời. Một trong số đó là bài thơ lay động lòng người, dạy con về lòng nhân ái và sự thấu cảm sâu sắc.
Lời thơ mở đầu bằng những điều “không” giản dị nhưng chứa đựng bài học lớn lao.
Con không được cười họ
Con không được chê họ
Con không…Con không…
Alt: Hình ảnh người ăn xin già yếu, thể hiện sự khổ cực và cần được tôn trọng, gợi nhắc về lòng trắc ẩn trong bài thơ dặn con.
Cách xưng hô “họ” thay vì “chúng nó” thể hiện sự tôn trọng đối với những người kém may mắn, những người hành khất. Thay vì gọi họ là “ăn mày”, người cha dùng từ “hành khất” trang trọng hơn, thể hiện sự đồng cảm sâu sắc với những phận đời éo le. Bởi lẽ, ai trong đời cũng có lòng tự trọng, dù ở hoàn cảnh nào đi chăng nữa. Cách gọi này không chỉ là sự tế nhị trong ngôn ngữ mà còn là bài học về sự tôn trọng nhân phẩm con người.
Con không bao giờ được hỏi
Quê hương họ ở nơi nào.
Alt: Hình ảnh bàn tay giúp đỡ, thể hiện sự quan tâm, sẻ chia với những người khó khăn, một trong những bài học quan trọng của bài thơ dặn con về lòng nhân ái.
Quê hương là chốn thiêng liêng, là nơi mỗi người sinh ra và lớn lên. Với những người phải rời xa quê hương vì hoàn cảnh khó khăn, nỗi nhớ quê luôn thường trực trong tim. Việc hỏi về quê hương chẳng khác nào khơi gợi nỗi đau, xát muối vào vết thương lòng của họ. Lời dặn này không chỉ là sự tế nhị mà còn là sự thấu hiểu sâu sắc nỗi lòng của những người kém may mắn. Người cha dạy con không chỉ cho họ vật chất mà còn phải biết trân trọng, bảo vệ những giá trị tinh thần của họ.
Những câu thơ cuối cùng chứa đựng triết lý nhân sinh sâu sắc:
Mình tạm gọi là no ấm
Ai biết cơ trời vần xoay
Lòng tốt gửi vào thiên hạ
Biết đâu nuôi bố sau này
Alt: Bữa cơm gia đình đầm ấm, nhắc nhở về sự vô thường của cuộc sống và tầm quan trọng của việc gieo lòng tốt, bài học sâu sắc trong bài thơ dặn con.
Cuộc sống vốn dĩ vô thường, không ai biết trước được tương lai. Sự no ấm, đủ đầy hôm nay không có nghĩa là sẽ kéo dài mãi mãi. Lời dặn “Ai biết cơ trời vần xoay” nhắc nhở con phải sống khiêm nhường, biết trân trọng những gì mình đang có và luôn sẵn sàng giúp đỡ người khác. Bởi lẽ, “lòng tốt gửi vào thiên hạ” chính là gieo nhân lành, tích đức cho đời, biết đâu sau này sẽ nhận lại được những điều tốt đẹp. Hơn thế, lòng tốt lan tỏa sẽ tạo nên một xã hội tốt đẹp hơn, nơi mọi người yêu thương, giúp đỡ lẫn nhau.
Bài thơ “dặn con” không chỉ là lời khuyên răn mà còn là sự trao truyền những giá trị sống cao đẹp. Đó là lòng nhân ái, sự thấu cảm, sự tôn trọng và tình yêu thương con người. Những vần thơ giản dị nhưng chứa đựng triết lý nhân sinh sâu sắc, là hành trang quý giá để con bước vào đời, trở thành người có ích cho xã hội. Bài thơ gợi nhớ đến những tác phẩm mang đậm tính nhân văn như “Nói với con” của Y Phương, thể hiện tình yêu thương và niềm tin vào thế hệ tương lai.
