Bài thơ “Gặp lá cơm nếp” của nhà thơ Thanh Thảo đã chạm đến trái tim của nhiều độc giả bởi những cảm xúc chân thành và hình ảnh gợi cảm về quê hương, đặc biệt là tình mẫu tử thiêng liêng. Bài thơ không chỉ là một tác phẩm văn học, mà còn là một hành trình trở về nguồn cội, tìm lại những giá trị tinh thần quý báu.
Quê hương trong tâm trí Thanh Thảo là những kỷ niệm ngọt ngào, là nơi chôn nhau cắt rốn với những hương vị thân quen khó phai. Nỗi nhớ quê hương da diết được thể hiện qua những dòng thơ đầy cảm xúc:
Xa nhà đã mấy năm
Thèm bát cơm mùa gặt
Khói bay ngang tầm mắt
Mùi xôi sao lạ lùng.
Hoàn cảnh chiến tranh khiến nhà thơ phải rời xa quê hương trong một thời gian dài. Nỗi nhớ nhà, nhớ quê hương luôn thường trực trong trái tim người chiến sĩ. Trên con đường hành quân gian khổ, tình cờ nhà thơ bắt gặp lá cây cơm nếp, hương thơm đặc trưng ấy đã khơi gợi bao kỷ niệm về quê nhà, về những bữa cơm gia đình ấm cúng. Hương thơm của xôi nếp mùa gặt mới như một sợi dây vô hình kết nối nhà thơ với quê hương yêu dấu.
Hình ảnh “Khói bay ngang tầm mắt” gợi lên khung cảnh làng quê thanh bình, yên ả. Có lẽ, khói bếp thân thương ấy đã làm nhà thơ xúc động, gợi nhớ về những kỷ niệm êm đềm của tuổi thơ.
Nhưng sâu sắc hơn cả, nỗi nhớ quê hương trong lòng nhà thơ Thanh Thảo gắn liền với hình ảnh người mẹ tảo tần, sớm khuya:
Mẹ ở đâu, chiều nay
Nhặt lá về đun bếp
Câu hỏi tu từ “Mẹ ở đâu, chiều nay” thể hiện sự lo lắng, nhớ thương da diết của người con xa quê. Nhà thơ tự hỏi mẹ mình bây giờ ra sao? Có còn khỏe mạnh? Có còn nhặt lá về đun bếp nấu xôi cho con không? Hương vị nếp xôi mẹ nấu ngày ấy cứ phảng phất đâu đây, vương vấn trong tâm trí nhà thơ:
Phải mẹ thổi cơm nếp
Mà thơm suốt đường con
Nhà thơ trân trọng hương vị nếp xôi quê nhà, một món ăn bình dị, dân dã nhưng chứa đựng tình yêu thương vô bờ bến của người mẹ. Dù đi đâu, ăn bao nhiêu món ngon vật lạ, hương vị nếp xôi mẹ nấu vẫn là món ăn mà nhà thơ mãi mãi không quên:
Ôi mùi vị quê hương
Con làm sao quên được
Với Thanh Thảo, tình yêu quê hương và tình mẫu tử là hai tình cảm thiêng liêng, gắn bó mật thiết. Cả hai đều là nguồn động lực, là lẽ sống của nhà thơ. Ông không hề so sánh hay đặt nặng bên nào hơn bên nào, mà chia đều tình yêu thương cho cả mẹ và quê hương:
Mẹ già và đất nước
Chia đều nỗi nhớ thương
Bằng thể thơ năm chữ ngắn gọn, nhịp điệu hài hòa, bài thơ “Gặp lá cơm nếp” của Thanh Thảo đã khắc họa chân thực những cảm xúc sâu lắng về tình mẹ, tình quê. Bài thơ lan tỏa thông điệp ý nghĩa về tình yêu gia đình, tình yêu quê hương đất nước, khơi gợi những cảm xúc đẹp đẽ trong lòng người đọc. Hương vị của lá cơm nếp không chỉ là hương vị của một loại cây, mà còn là hương vị của quê hương, của tình mẫu tử thiêng liêng, là những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp cần được gìn giữ và phát huy.