Nhân dân ta vốn coi trọng lao động, truyền thống được hun đúc qua bao thế hệ. Từ ngàn xưa, bàn tay lao động cần cù không chỉ tạo ra của cải vật chất mà còn chinh phục thiên nhiên, kiến tạo xã hội. Trong Bài ca vỡ đất, Hoàng Trung Thông viết:
Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm
Đây là một chân lý sâu sắc được chứng minh qua thực tiễn lịch sử và cách mạng của dân tộc. “Bàn tay” là hình ảnh ẩn dụ cho sức lao động, giúp con người vượt qua “sỏi đá” – những khó khăn, thử thách trong quá trình chinh phục và cải tạo thiên nhiên.
“Sỏi đá” tượng trưng cho những trở ngại, khó khăn trong cuộc sống.
Nhờ lao động bền bỉ, con người biến “sỏi đá” thành “cơm” – của cải vật chất, sản phẩm thiết yếu nuôi sống bản thân. “Cơm” ở đây là thành quả lao động, kết tinh từ mồ hôi và công sức. Hai câu thơ khẳng định mối quan hệ nhân quả: lao động là yếu tố then chốt cải tạo thiên nhiên, mang lại ấm no và hạnh phúc.
Đây là lời ca ngợi vai trò to lớn của lao động trong việc chinh phục thiên nhiên và xây dựng xã hội. Thực tiễn cách mạng đã chứng minh sức mạnh của bàn tay con người trong việc thay đổi bộ mặt đất nước.
Trước Cách mạng tháng Tám, đất nước ta nghèo nàn, lạc hậu. Người nông dân sống trong cảnh cơ cực. Nhưng chính họ đã tham gia cuộc kháng chiến trường kỳ. Bàn tay người hậu phương tăng gia sản xuất, đổ mồ hôi nuôi bộ đội đánh thắng. Hình ảnh gia đình anh Trợ kéo bừa thay trâu trong truyện “Con trâu” của Nguyễn Văn Bổng, hay hàng vạn dân công thồ gạo lên Điện Biên Phủ là minh chứng hùng hồn cho sức mạnh của lao động, biến “sỏi đá” thành “cơm”.
Dân công hỏa tuyến, biểu tượng cho tinh thần “tất cả cho tiền tuyến”.
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, nhân dân miền Bắc tiếp tục tăng gia sản xuất, khai phá đất hoang, dốc sức cho sự nghiệp thống nhất nước nhà. Nhà máy, xí nghiệp mọc lên, biến miền Bắc thành hậu phương vững chắc. Ở miền Nam, nông dân các vùng giải phóng cũng chung tay góp sức, biến “sỏi đá” thành “cơm”, đồng lòng đánh Mỹ.
Khi đất nước thống nhất, nhân dân ta chung tay hàn gắn vết thương chiến tranh. Bà con lấp hố bom, phá mìn, cải tạo đất đai. Từ Tây Bắc đến Tây Nguyên, bàn tay con người tích cực khai phá đất hoang, làm ra lúa gạo. Các công trình mới như Đường sắt Thống Nhất, Thủy điện sông Đà, Thủy điện Trị An, cầu Thăng Long, xí nghiệp dầu khí Vũng Tàu… mọc lên kỳ diệu dưới bàn tay con người.
Công nhân xây dựng Thủy điện Hòa Bình, biểu tượng của sức mạnh công nghiệp.
Trong cuộc sống thường nhật, bàn tay con người làm ra mọi thứ cần thiết, từ lương thực, thực phẩm đến vật dụng sinh hoạt. Đó là chưa kể đến các tác phẩm văn học nghệ thuật, thơ nhạc, phim ảnh phục vụ đời sống tinh thần.
Tóm lại, mọi của cải vật chất và tinh thần trong xã hội đều do bàn tay con người tạo ra. Hai câu thơ của Hoàng Trung Thông khẳng định giá trị và khả năng to lớn của lao động. Nhà thơ muốn nhắn nhủ chúng ta phải biết quý trọng lao động và thành quả do sức cần lao tạo nên.
Mỗi người cần nỗ lực học tập, chuyên cần trong các giờ hướng nghiệp, để trở thành người lao động mới, góp phần làm đất nước thêm giàu mạnh.
