Năng lượng đóng vai trò then chốt trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, đồng thời là chìa khóa cho giải pháp.
Lượng lớn khí nhà kính bao phủ Trái Đất và giữ nhiệt từ mặt trời được tạo ra từ hoạt động sản xuất năng lượng, thông qua việc đốt nhiên liệu hóa thạch để sản xuất điện và nhiệt.
Nhiên liệu hóa thạch, như than đá, dầu mỏ và khí đốt, là tác nhân lớn nhất gây ra biến đổi khí hậu toàn cầu, chiếm hơn 75% lượng khí thải nhà kính toàn cầu và gần 90% tổng lượng khí thải carbon dioxide.
Các nghiên cứu khoa học đã chỉ rõ: để tránh những tác động tồi tệ nhất của biến đổi khí hậu, lượng khí thải cần phải giảm gần một nửa vào năm 2030 và đạt mức Net-Zero vào năm 2050.
Để đạt được điều này, chúng ta cần chấm dứt sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và đầu tư vào các nguồn năng lượng thay thế sạch, dễ tiếp cận, giá cả phải chăng, bền vững và đáng tin cậy. Chúng ta cần adopt (thích ứng, chấp nhận) các giải pháp mới, protect (bảo vệ) môi trường, giảm carbon (cacbon) và produce (sản xuất) năng lượng sạch.
Các nguồn năng lượng tái tạo – có sẵn dồi dào xung quanh chúng ta, được cung cấp bởi mặt trời, gió, nước, chất thải và nhiệt từ Trái Đất – được thiên nhiên tái tạo và thải ra rất ít hoặc không thải khí nhà kính hoặc chất ô nhiễm vào không khí.
Nhiên liệu hóa thạch vẫn chiếm hơn 80% sản lượng năng lượng toàn cầu, nhưng các nguồn năng lượng sạch hơn đang dần chiếm ưu thế. Khoảng 29% điện năng hiện nay đến từ các nguồn tái tạo.
Dưới đây là năm lý do tại sao việc đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch là con đường dẫn đến một hành tinh khỏe mạnh, đáng sống cho ngày nay và cho các thế hệ mai sau.
GIF minh họa thông tin về năng lượng tái tạo với các biểu tượng mặt trời, gió, nước và cây xanh, thể hiện tiềm năng to lớn của các nguồn năng lượng này trong việc tạo ra một tương lai bền vững.
1. Nguồn năng lượng tái tạo ở quanh ta
Khoảng 80% dân số toàn cầu sống ở các quốc gia nhập khẩu ròng nhiên liệu hóa thạch – đó là khoảng 6 tỷ người phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch từ các quốc gia khác, khiến họ dễ bị tổn thương trước các cú sốc và khủng hoảng địa chính trị.
Ngược lại, các nguồn năng lượng tái tạo có sẵn ở tất cả các quốc gia và tiềm năng của chúng vẫn chưa được khai thác hết. Cơ quan Năng lượng Tái tạo Quốc tế (IRENA) ước tính rằng 90% điện năng của thế giới có thể và nên đến từ năng lượng tái tạo vào năm 2050.
Năng lượng tái tạo mang đến một lối thoát khỏi sự phụ thuộc nhập khẩu, cho phép các quốc gia đa dạng hóa nền kinh tế và bảo vệ chúng khỏi những biến động giá khó lường của nhiên liệu hóa thạch, đồng thời thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bao trùm, tạo việc làm mới và giảm nghèo.
2. Năng lượng tái tạo rẻ hơn
Năng lượng tái tạo thực sự là lựa chọn năng lượng rẻ nhất ở hầu hết các nơi trên thế giới hiện nay. Giá của các công nghệ năng lượng tái tạo đang giảm nhanh chóng. Chi phí điện từ năng lượng mặt trời đã giảm 85% từ năm 2010 đến năm 2020. Chi phí năng lượng gió trên bờ và ngoài khơi giảm lần lượt là 56% và 48%.
Giá giảm khiến năng lượng tái tạo trở nên hấp dẫn hơn ở khắp mọi nơi – bao gồm cả các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình, nơi phần lớn nhu cầu bổ sung về điện mới sẽ đến từ. Với chi phí giảm, có một cơ hội thực sự cho phần lớn nguồn cung cấp điện mới trong những năm tới được cung cấp bởi các nguồn carbon thấp.
Điện giá rẻ từ các nguồn tái tạo có thể cung cấp 65% tổng nguồn cung cấp điện của thế giới vào năm 2030. Nó có thể khử carbon 90% ngành điện vào năm 2050, cắt giảm đáng kể lượng khí thải carbon và giúp giảm thiểu biến đổi khí hậu.
Mặc dù chi phí năng lượng mặt trời và gió dự kiến sẽ vẫn cao hơn vào năm 2022 và 2023 so với mức trước đại dịch do giá hàng hóa và vận chuyển nói chung tăng cao, nhưng khả năng cạnh tranh của chúng thực sự được cải thiện do giá khí đốt và than đá tăng mạnh hơn nhiều, theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA).
3. Năng lượng tái tạo tốt cho sức khỏe hơn
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 99% dân số thế giới hít thở không khí vượt quá giới hạn chất lượng không khí và đe dọa sức khỏe của họ, và hơn 13 triệu ca tử vong trên toàn thế giới mỗi năm là do các nguyên nhân môi trường có thể tránh được, bao gồm ô nhiễm không khí.
Mức độ không lành mạnh của các hạt vật chất mịn và nitơ dioxide chủ yếu bắt nguồn từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch. Năm 2018, ô nhiễm không khí từ nhiên liệu hóa thạch gây ra 2,9 nghìn tỷ đô la chi phí sức khỏe và kinh tế, khoảng 8 tỷ đô la mỗi ngày.
Do đó, việc chuyển sang các nguồn năng lượng sạch, chẳng hạn như gió và mặt trời, giúp giải quyết không chỉ biến đổi khí hậu mà còn cả ô nhiễm không khí và sức khỏe.
4. Năng lượng tái tạo tạo ra việc làm
Mỗi đô la đầu tư vào năng lượng tái tạo tạo ra gấp ba lần số lượng việc làm so với ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch. IEA ước tính rằng quá trình chuyển đổi hướng tới phát thải ròng bằng không sẽ dẫn đến sự gia tăng tổng thể trong số lượng việc làm trong ngành năng lượng: trong khi khoảng 5 triệu việc làm trong sản xuất nhiên liệu hóa thạch có thể bị mất vào năm 2030, thì ước tính 14 triệu việc làm mới sẽ được tạo ra trong năng lượng sạch, dẫn đến mức tăng ròng là 9 triệu việc làm.
Ngoài ra, các ngành công nghiệp liên quan đến năng lượng sẽ yêu cầu thêm 16 triệu công nhân, chẳng hạn như đảm nhận các vai trò mới trong sản xuất xe điện và thiết bị siêu hiệu quả hoặc trong các công nghệ tiên tiến như hydro. Điều này có nghĩa là tổng cộng hơn 30 triệu việc làm có thể được tạo ra trong các công nghệ năng lượng sạch, hiệu quả và phát thải thấp vào năm 2030.
Đảm bảo một quá trình chuyển đổi công bằng, đặt nhu cầu và quyền của người dân vào trọng tâm của quá trình chuyển đổi năng lượng, sẽ là tối quan trọng để đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau.
5. Năng lượng tái tạo có ý nghĩa kinh tế
Khoảng 7 nghìn tỷ đô la đã được chi cho việc trợ cấp ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch vào năm 2022, bao gồm thông qua các khoản trợ cấp rõ ràng, giảm thuế và các thiệt hại về sức khỏe và môi trường không được tính vào chi phí của nhiên liệu hóa thạch.
So sánh, khoảng 4,5 nghìn tỷ đô la mỗi năm cần được đầu tư vào năng lượng tái tạo cho đến năm 2030 – bao gồm đầu tư vào công nghệ và cơ sở hạ tầng – để cho phép chúng ta đạt được phát thải ròng bằng không vào năm 2050.
Chi phí ban đầu có thể gây khó khăn cho nhiều quốc gia có nguồn lực hạn chế và nhiều quốc gia sẽ cần hỗ trợ tài chính và kỹ thuật để thực hiện quá trình chuyển đổi. Nhưng đầu tư vào năng lượng tái tạo sẽ được đền đáp. Việc giảm ô nhiễm và các tác động khí hậu có thể giúp thế giới tiết kiệm tới 4,2 nghìn tỷ đô la mỗi năm vào năm 2030.
Hơn nữa, các công nghệ tái tạo hiệu quả, đáng tin cậy có thể tạo ra một hệ thống ít bị ảnh hưởng bởi các cú sốc thị trường hơn và cải thiện khả năng phục hồi và an ninh năng lượng bằng cách đa dạng hóa các lựa chọn cung cấp điện.
