Hàn Mặc Tử, “ngôi sao chổi” trên thi đàn Việt Nam, đã để lại một dấu ấn không phai qua bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ”. Bài thơ không chỉ là một bức tranh phong cảnh hữu tình mà còn là tiếng lòng của một thi sĩ khao khát cuộc sống, yêu đời da diết nhưng phải đối mặt với bi kịch bệnh tật. Cảm nhận bài thơ này, chúng ta sẽ khám phá vẻ đẹp, nỗi buồn và khát vọng ẩn sâu trong từng câu chữ.
“Sao anh không về chơi thôn Vĩ?
Nhìn nắng hàng cau, nắng mới lên…”
Câu hỏi tu từ mở đầu bài thơ như một lời mời gọi, một lời trách móc nhẹ nhàng, khơi gợi nỗi nhớ nhung, tiếc nuối trong lòng người đọc. “Sao anh không về chơi thôn Vĩ?” không chỉ là câu hỏi mà còn là lời tự vấn, tự trách của Hàn Mặc Tử, bởi lẽ căn bệnh hiểm nghèo đã ngăn cách ông với thế giới bên ngoài.
Tiếp theo đó là khung cảnh thiên nhiên thôn Vĩ hiện lên thật tinh khôi, tươi đẹp:
“Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên
Vườn ai mướt quá xanh như ngọc
Lá trúc che ngang mặt chữ điền.”
Ánh nắng ban mai chiếu rọi hàng cau, những tia nắng đầu tiên trong ngày tràn đầy sức sống. Từ “nắng” được lặp lại hai lần như nhấn mạnh vẻ đẹp rực rỡ của thôn Vĩ trong buổi bình minh. Vườn cây xanh mướt được so sánh “xanh như ngọc”, gợi lên vẻ đẹp trong trẻo, quý giá. Hình ảnh “lá trúc che ngang mặt chữ điền” tạo nên một nét vẽ thi vị về con người xứ Huế, hiền hậu, duyên dáng.
Đắm mình trong cảnh sắc tươi đẹp của vườn thôn Vĩ chỉ là một khoảnh khắc ngắn ngủi, sau đó là cảm giác chia lìa, cô đơn:
“Gió theo lối gió, mây đường mây
Dòng nước buồn thiu hoa bắp lay.”
Gió và mây mỗi thứ một ngả, gợi sự chia lìa, xa cách. Dòng nước “buồn thiu” như ngưng đọng nỗi buồn. Hoa bắp “lay” nhẹ nhàng, gợi sự lưu luyến, níu giữ trong vô vọng. Cảnh vật nhuốm màu tâm trạng, thể hiện nỗi buồn sâu lắng của thi nhân.
Từ khung cảnh ban ngày tươi sáng, bài thơ chuyển sang không gian mờ ảo, lạnh lẽo của ánh trăng:
“Thuyền ai đậu bến sông trăng đó
Có chở trăng về kịp tối nay?”
Hình ảnh “thuyền ai đậu bến sông trăng” gợi ra một thế giới huyền diệu, nơi có con thuyền chở đầy trăng. Câu hỏi “Có chở trăng về kịp tối nay?” thể hiện nỗi lo sợ, khắc khoải của thi nhân, sợ rằng thời gian sẽ cướp đi tất cả.
Cuối cùng, bài thơ khép lại bằng một câu hỏi đầy xót xa, tuyệt vọng:
“Ở đây sương khói mờ nhân ảnh
Ai biết tình ai có đậm đà?”
Không gian “sương khói mờ nhân ảnh” gợi sự cô đơn, hiu quạnh. Câu hỏi “Ai biết tình ai có đậm đà?” thể hiện khát khao được yêu thương, được thấu hiểu của thi nhân.
“Đây thôn Vĩ Dạ” không chỉ là một bài thơ tả cảnh mà còn là một bức tranh tâm trạng, thể hiện tình yêu cuộc sống, khát vọng tình người và nỗi buồn sâu lắng của Hàn Mặc Tử. Bài thơ đã để lại một dấu ấn khó phai trong lòng người đọc, khiến chúng ta suy ngẫm về vẻ đẹp của cuộc đời và những nỗi đau mà con người phải trải qua.
