Hệ Thống Versailles Washington, được thiết lập sau Chiến tranh Thế giới thứ nhất, với mục tiêu duy trì hòa bình và trật tự thế giới. Tuy nhiên, hệ thống này nhanh chóng bộc lộ những hạn chế và mâu thuẫn, dẫn đến sự sụp đổ và góp phần vào việc bùng nổ Chiến tranh Thế giới thứ hai.
Nhật Bản, một trong những quốc gia tham gia vào hệ thống này, đã sớm thể hiện tham vọng bành trướng của mình. Thủ tướng Tanaka Giichi, ngay sau khi nhậm chức vào tháng 4/1927, đã công bố kế hoạch xâm chiếm toàn bộ châu Á và khu vực Viễn Đông của Liên Xô.
Thực hiện kế hoạch này, vào ngày 18/9/1931, Nhật Bản phát động chiến tranh và đến tháng 3/1932 đã chiếm được Mãn Châu của Trung Quốc, dựng lên chính phủ bù nhìn Mãn Châu. Ngày 15/9/1932, Nhật Bản ký hiệp ước với “nước Mãn Châu”, công nhận “nền độc lập” của Mãn Châu và cho phép quân Nhật đóng quân tại đây.
Hành động xâm lược của Nhật Bản đã đụng chạm đến lợi ích của Anh và Mỹ. Tuy nhiên, hai nước này đã làm ngơ với hy vọng rằng Nhật Bản sẽ tiêu diệt cách mạng Trung Quốc và tấn công Liên Xô. Hội Quốc Liên, trước đơn khiếu nại của Trung Quốc, cũng chỉ lên tiếng kêu gọi “thiện chí” của Nhật Bản và phái đoàn điều tra cuộc tranh chấp Nhật – Trung.
Ngày 24/2/1933, Hội Quốc Liên thông qua báo cáo của đoàn điều tra, xác định sự xâm lược của Nhật Bản và không công nhận “nước Mãn Châu”, nhưng lại đề nghị duy trì “những quyền đặc biệt” của Nhật Bản ở Trung Quốc. Giải pháp này đã nhượng bộ Nhật Bản rất nhiều, nhưng Nhật Bản vẫn không chấp nhận. Ngày 24/3/1933, Thiên Hoàng công bố sắc lệnh rút Nhật Bản khỏi Hội Quốc Liên, đánh dấu sự tan vỡ của Hệ thống Versailles – Washington ở Viễn Đông.
Đối với Đức, Hòa ước Versailles không chỉ là một sự thiệt thòi lớn mà còn là một “vết nhục” cần phải xóa bỏ. Từ năm 1930, chính quyền mới đã ráo riết thực hiện việc thanh toán Hệ thống Versailles và chuẩn bị cho chiến tranh thế giới mới.
Tháng 6 và 7/1932, tại hội nghị Lausane, với sự đồng tình của Mỹ, Đức đã thành công trong việc hủy bỏ những hạn chế về quân sự. Theo đó, số tiền bồi thường của Đức chỉ còn 3 tỷ mác và sẽ được trả trong 37 năm sau một thời gian ngừng trả trong 3 năm.
Tiếp đến, tại hội nghị Geneva về giải trừ quân bị (tháng 10/1933), dưới sức ép của Anh, hội nghị đã thông qua quyết định công nhận Đức “có quyền bình đẳng về vũ trang như các nước khác”. Tuy nhiên, Anh cũng tán thành với quan điểm của Pháp là “bình đẳng nhưng phải có kiểm soát”, trong khi phía Đức muốn “bình đẳng ngay lập tức”. Không đạt được yêu cầu, ngày 14/10/1932, Đức rời khỏi hội nghị và 3 ngày sau rút khỏi Hội Quốc Liên.
Ngày 16/3/1935, Hitler công bố đạo luật cưỡng bức tòng quân và thành lập 36 sư đoàn. Chỉ 3 tháng sau, ngày 18/6, Anh lại ký với Đức một hiệp định về hải quân, cho phép Đức xây dựng hạm đội tàu nổi và tàu ngầm. Hiệp định này đã trực tiếp vi phạm Hòa ước Versailles và củng cố thêm vị trí của Đức về mặt quốc tế.
Italia, mặc dù là nước thắng trận trong Chiến tranh Thế giới thứ nhất, cũng không thỏa mãn với việc phân chia thế giới theo Hòa ước Versailles. Tham vọng của Italia là bành trướng ở vùng Balkan và chiếm đoạt các thuộc địa ở châu Phi.
Tháng 6/1933, Italia đề xuất ký hiệp ước tay tư với Anh, Đức, Pháp nhằm xét lại biên giới đã quy định trong Hòa ước Versailles, nhưng kế hoạch này không thành công do sự phản đối của Pháp và các nước đồng minh của Pháp trong Khối tiểu hiệp ước.
Tuy nhiên, để Italia không quá phẫn nộ, ngày 7/1/1935, Pháp ký với Italia Thỏa thuận Roma, nhượng cho Italia vùng lãnh thổ rộng lớn nhưng còn hoang vu ở châu Phi và cho Italia tự do hành động ở Ethiopia; ngược lại, Italia ủng hộ các lợi ích của Pháp ở châu Âu.
Ngay lập tức, Italia tiến hành hàng loạt vụ khiêu khích ở biên giới Ethiopia và Somalia. Ethiopia khiếu nại lên Hội Quốc Liên, nhưng các đại diện Anh và Pháp cản trở việc xét đơn khiếu nại đó.
Ủy ban điều tra của Hội Quốc Liên do Anh, Pháp khống chế đã đưa ra những đề nghị nhượng bộ Italia, gây thiệt hại cho Ethiopia. Không nhận được sự ủng hộ của Anh và Pháp, Ethiopia chuyển sang cầu cứu Mỹ. Nhưng Mỹ từ chối, lấy cớ “không can thiệp”.
Như được bật đèn xanh, ngày 3/10/1935, Italia bắt đầu cuộc chiến tranh xâm lược Ethiopia. Nhờ sự ủng hộ của Anh, Pháp, Mỹ và với ưu thế về lực lượng, tháng 5/1936, quân đội Italia chiếm thủ đô Ethiopia. Chính quyền Mussolini tuyên bố sáp nhập Ethiopia làm thuộc địa.
Cuối cùng, ngày 3/12/1937, Italia rút khỏi Hội Quốc Liên, dù chính sách “trừng phạt hạn chế” của Hội Quốc Liên đối với Italia đã không mang lại hiệu quả nào.
Như vậy, với việc từng bước phá bỏ Hệ thống hòa ước Versailles và tích cực chuẩn bị lực lượng vũ trang để phân chia lại thế giới, Nhật Bản, Đức, Italia đã trở thành những lò lửa của chiến tranh thế giới mới.
