“Chuyện người con gái Nam Xương” của Nguyễn Dữ không chỉ là một câu chuyện truyền kỳ, mà còn là một bức tranh chân thực về hoàn cảnh sống của người phụ nữ Việt Nam trong xã hội phong kiến đầy bất công. Vũ Nương, nhân vật trung tâm của tác phẩm, là hiện thân cho những phẩm chất tốt đẹp nhưng lại phải chịu đựng một số phận bi thảm.
Vũ Nương xuất thân từ một gia đình “kẻ khó” ở Nam Xương. Dù vậy, nàng nổi tiếng khắp vùng không chỉ bởi nhan sắc mà còn bởi đức hạnh hơn người: “tính đã thùy mị, nết na, lại thêm có tư dung tốt đẹp”. Chính vì thế, Trương Sinh, con nhà hào phú, đã đem trăm lạng vàng cưới nàng về.
Cuộc sống gia đình của Vũ Nương, dù ban đầu có vẻ êm ấm, nhưng ẩn chứa nhiều bất trắc. Nàng ý thức được tính “đa nghi” của chồng nên luôn “giữ gìn khuôn phép” để tránh “thất hòa”. Sự cẩn trọng này cho thấy áp lực mà người phụ nữ phải gánh chịu trong xã hội phong kiến, nơi mà phẩm hạnh của họ được đặt lên hàng đầu và một sai sót nhỏ cũng có thể dẫn đến hậu quả khôn lường.
Chiến tranh loạn lạc ập đến, đẩy gia đình Vũ Nương vào hoàn cảnh khó khăn hơn. Trương Sinh phải tòng quân đi chinh chiến, để lại nàng một mình gánh vác gia đình và chăm sóc mẹ già.
Những năm tháng xa chồng là chuỗi ngày dài đằng đẵng đối với Vũ Nương. Nàng không chỉ thương nhớ chồng mà còn phải lo toan mọi việc trong gia đình, từ chăm sóc mẹ chồng ốm yếu đến nuôi dạy con thơ. Sự đảm đang, giàu tình thương của Vũ Nương thể hiện phẩm chất cao đẹp của người phụ nữ Việt Nam truyền thống.
Vũ Nương là một người con dâu hiếu thảo, hết lòng chăm sóc mẹ chồng như mẹ đẻ. Khi mẹ chồng qua đời, nàng lo liệu ma chay chu đáo. Nàng cũng là một người mẹ hiền, hết mực yêu thương con. Sự hy sinh thầm lặng của Vũ Nương cho thấy vai trò quan trọng của người phụ nữ trong việc duy trì và vun đắp hạnh phúc gia đình.
Trớ trêu thay, khi Trương Sinh trở về sau chiến tranh, hạnh phúc gia đình mà Vũ Nương vun đắp bấy lâu lại tan vỡ chỉ vì một lời nói ngây thơ của đứa con trẻ. Trương Sinh, với tính cách ghen tuông và vũ phu, đã nghi ngờ vợ thất tiết chỉ vì nghe con nói có “cha Đản” khác. Bất chấp mọi lời giải thích của Vũ Nương và sự can ngăn của hàng xóm, Trương Sinh vẫn quyết tâm “mắng nhiếc” và “đánh đuổi” vợ.
Hoàn Cảnh Sống Của Vũ Nương trở nên bi đát hơn bao giờ hết. Nàng bị đẩy vào tình thế không thể minh oan, phải chịu đựng sự sỉ nhục và đau khổ tột cùng. Cuối cùng, để chứng minh sự trong sạch của mình, Vũ Nương đã gieo mình xuống sông Hoàng Giang tự vẫn. Cái chết của nàng là một lời tố cáo đanh thép đối với xã hội phong kiến bất công, nơi mà người phụ nữ không có quyền được bảo vệ và bênh vực.
Cái chết của Vũ Nương là một mất mát lớn không chỉ cho gia đình nàng mà còn cho cả xã hội. Nàng là biểu tượng cho những phẩm chất tốt đẹp của người phụ nữ Việt Nam, nhưng lại bị chà đạp và vùi dập bởi những định kiến và hủ tục phong kiến.
Dù câu chuyện kết thúc với những yếu tố hoang đường, nhưng nó vẫn để lại trong lòng người đọc một nỗi xót thương sâu sắc cho số phận của Vũ Nương và những người phụ nữ bất hạnh khác trong xã hội xưa. “Chuyện người con gái Nam Xương” là một lời cảnh tỉnh về giá trị của hạnh phúc gia đình và sự cần thiết phải đấu tranh cho quyền bình đẳng của phụ nữ.
