Bài thơ “Hương Nhãn” khắc họa một bức tranh quê hương giản dị mà thấm đượm tình cảm gia đình, tình yêu quê hương đất nước. Từng câu chữ đều gợi lên hình ảnh quen thuộc, gần gũi của làng quê Việt Nam với những mùa nhãn chín ngọt ngào.
Câu thơ đầu tiên mở ra một khung cảnh đoàn viên:
“Hàng năm mùa nhãn chín
Anh em về thăm nhà”
Hình ảnh anh em trở về vào mùa nhãn chín là một nét đẹp truyền thống, thể hiện sự gắn bó gia đình.
Nhưng rồi, chiến tranh ập đến, làm thay đổi tất cả:
“Năm nay mùa nhãn đến
Anh chưa về thăm nhà
Nhãn nhà ta bom giội
Vẫn dậy vàng sắc hoa”
Dù bom đạn tàn phá, cây nhãn vẫn kiên cường đơm hoa kết trái, tượng trưng cho sức sống mãnh liệt của quê hương.
“Mấy ngàn ngày bom qua
Nhãn vẫn về đúng vụ
Cùi nhãn vừa vào sữa
Vỏ thẫm vàng nắng pha”
Hình ảnh “cùi nhãn vừa vào sữa, vỏ thẫm vàng nắng pha” gợi lên vị ngọt ngào, hương thơm đặc trưng của nhãn, đồng thời thể hiện sự chăm chút, vun trồng của người dân.
“Em ngồi bên bàn học
Hương nhãn thơm bay đầy
Ve kêu rung trời sao
Một trời sao ban ngày”
Câu thơ “Ve kêu rung trời sao/Một trời sao ban ngày” sử dụng biện pháp ẩn dụ, gợi tả tiếng ve kêu râm ran, náo nhiệt, làm lay động cả không gian, khiến người đọc cảm nhận được sự sống động của làng quê.
“Vườn xanh biếc tiếng chim
Dơi chiều khua chạng vạng
Ai dắt ông trăng vàng
Thả chơi trong lùm nhãn”
Hình ảnh “Ai dắt ông trăng vàng/Thả chơi trong lùm nhãn” là một sự nhân hóa tinh tế, tạo nên một khung cảnh thơ mộng, huyền ảo.
“Đêm. Hương nhãn đặc lại
Thơm ngoài sân trong nhà
Mẹ em nằm thao thức
Nhớ anh đang đi xa…”
Câu thơ cuối cùng thể hiện nỗi nhớ thương da diết của người mẹ dành cho người con đang ở xa. Hương nhãn thơm nồng càng làm tăng thêm nỗi nhớ ấy. “Hương nhãn đặc lại” không chỉ là hương vị của trái nhãn mà còn là hương vị của tình thân, của quê hương, của những ký ức đẹp đẽ.
Bài thơ “Hương Nhãn” là một bài thơ hay, giàu cảm xúc. Bằng những hình ảnh thơ bình dị, tác giả đã thể hiện một cách sâu sắc tình yêu quê hương, tình cảm gia đình và nỗi nhớ thương da diết. Bài thơ là một nốt nhạc trầm lắng trong bản giao hưởng về quê hương Việt Nam.
