“Roll on John” là một trong những bài hát gây nhiều tranh cãi và được phân tích kỹ lưỡng nhất trong sự nghiệp sáng tác của Bob Dylan. Bài hát này, nằm trong album Tempest, thường được hiểu là một sự tưởng nhớ đến John Lennon, nhưng ý nghĩa thực sự của nó phức tạp hơn nhiều. Để hiểu rõ hơn về bài hát này, chúng ta cần phải xem xét bối cảnh lịch sử, ảnh hưởng lẫn nhau giữa Dylan và Lennon, và cả những diễn giải khác nhau về ca từ của bài hát.
Dylan đã từng hát một bài hát mang tên “Roll on John” từ năm 1962. Phiên bản này, dù không liên quan trực tiếp đến John Lennon, nhưng lại cho thấy sự quen thuộc của Dylan với cụm từ này và cách ông sử dụng nó trong âm nhạc của mình. Lời bài hát đơn giản, mang âm hưởng dân gian, nhưng lại chứa đựng một nỗi buồn man mác:
Roll, roll, roll on John, Don’t you roll so slow. How can I roll when the wheels won’t roll?
Mối quan hệ giữa Bob Dylan và John Lennon là một chủ đề được bàn tán nhiều. Dylan được xem là người có ảnh hưởng lớn đến Lennon, đặc biệt là trong giai đoạn đầu sự nghiệp của Beatles. Theo Scott Beauchamp và Alex Shephard, Dylan đã mang đến cho Lennon một thế giới mới, nơi âm nhạc không chỉ là giải trí mà còn là một phương tiện để thể hiện những suy tư sâu sắc.
Lennon từng nói về album Freewheelin’ của Dylan: “Trong ba tuần ở Paris, chúng tôi đã nghe nó liên tục. Tất cả chúng tôi đều phát cuồng vì Dylan.” Ảnh hưởng này thể hiện rõ trong những sáng tác sau này của Lennon, như “I’m a Loser” và “Norwegian Wood”, những bài hát mang đậm phong cách folk và introspective của Dylan.
“Roll on John” trong album Tempest được nhiều người cho là một sự tưởng nhớ đến Lennon sau khi ông qua đời. Một số ca từ trong bài hát dường như ám chỉ trực tiếp đến cuộc đời và sự nghiệp của Lennon:
“They tied your hands and they clamped your mouth”
Câu hát này có thể được hiểu là sự ám chỉ đến những áp lực mà Lennon phải đối mặt từ hãng thu âm, những người muốn kiểm soát những phát ngôn chính trị của ông.
Tuy nhiên, Dylan không chỉ đơn thuần tưởng nhớ Lennon. Ông còn sử dụng bài hát để khám phá những chủ đề lớn hơn về sự nổi tiếng, sự cô đơn và cái chết. Một số người cho rằng, việc Dylan trích dẫn câu hát “I read the news today oh boy” từ bài hát “A Day in the Life” của Beatles là một cách để tạo ra một liên kết giữa hai thế giới âm nhạc của Dylan và Lennon.
Tuy nhiên, không phải ai cũng đồng tình với cách diễn giải này. Kees de Graaf, trong bài đánh giá dài 10.000 từ về Tempest, cho rằng việc ca ngợi một người phàm trần quá mức như vậy là “quá lố”. Ông cũng cho rằng bài hát mang âm hưởng của một bài thơ giấc mơ thời trung cổ, nơi ranh giới giữa thực tế và hư cấu bị xóa nhòa.
Dù có nhiều cách diễn giải khác nhau, “Roll on John” vẫn là một bài hát đầy ám ảnh và gợi nhiều suy tư. Nó không chỉ là một sự tưởng nhớ đến John Lennon mà còn là một sự phản ánh về cuộc đời và sự nghiệp của Bob Dylan, cũng như những ảnh hưởng lẫn nhau giữa hai tượng đài âm nhạc này.
Dù “that’s bob” không xuất hiện trực tiếp trong bài hát, tinh thần sáng tạo, phá cách và đôi khi khó đoán của Dylan chính là yếu tố then chốt để hiểu được “Roll on John”. Đó là Bob Dylan, một nghệ sĩ luôn thách thức những khuôn mẫu và tạo ra những tác phẩm nghệ thuật vượt thời gian.
